ถอดผู้ว่าฯพ้นอำนาจก.มหาดไทยสูตรสำเร็จสู่การเลือกตั้งทั่วประเทศ

25 มิถุนายน 2565 เครือข่ายใต้มูฟออน ร่วมกับเครือข่ายประชาธิปไตยรามคำแหง จัดเวทีเสวนาหัวข้อ "ถอดรหัสผู้ว่าฯ กทม. สู่การเลือกตั้งผู้ว่าฯ ทั่วประเทศ" ณ ห้อมประชุมมูลนิธิ 14 ตุลา อนุสรณ์สถาน 14 ตุลา พร้อมกับการทำกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์ปลดพันธนาการ เดินหน้าสู่การเลือกตั้งผู้ว่าฯ ทั่วประเทศ โดยมี รศ.ดร.ประภาส ปิ่นตบแต่ง อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รศ.ดร.ยุทธพร อิสรชัย อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช นายวิโรจน์ ลักขณาอดิสร อดีตผู้สมัครผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร พรรคก้าวไกล นายจตุพร พรมพันธุ์ อดีตผู้นำนักศึกษา (พฤษภา 35) และประธานแนวร่วมประชาธิปไตยต่อต้านเผด็จการแห่งชาติ หรือ นปช. และ นายสันติสุข กาญจนประกร ผู้ก่อตั้ง We’re All Voters

โดยนายจตุพร กล่าวว่า การผลักดันให้มีการเลือกตั้งผู้ว่าฯ ทั่วประเทศ มีมากกว่า 30-40 ปี แต่ไม่สำเร็จ เนื่องด้วยส่วนกลางอ้างว่า ถ้าประชาชนเลือกจะได้คนไม่ดี และกังวลว่าจะมีการแบ่งแยกดินแดน ส่วนกลางไม่สามารถเข้าไปจัดการได้ อำนาจจะไปตกอยู่กับคนไม่ดี ตกกับผู้มีอิทธิพล แท้จริงแล้วเป็นการหวงอำนาจ ทั้งๆ ที่ควรจัดการให้การเลือกตั้งเป็นไปด้วยความบริสุทธิ์ยุติธรรม เคารพความเห็นของประชาชน ว่าจะเลือกใครเข้ามา

ทั้งนี้ กรณีที่นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ชนะการเลือกตั้งนั้น สะท้อนให้เห็นว่า การที่คน กทม. เลือกผู้ว่าฯ ได้เอง ทำให้เห็นการเปลี่ยนแปลงจริงอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะเป็นเรื่องตัวบุคคลที่พิสูจน์ว่าเข้ามาแล้ว ทำหน้าที่ได้อย่างเต็มที่คนที่ได้รับประโยชน์สูงสุด คือ ประชาชน เพราะผู้ว่าฯ ที่มาจากประชาชนทำงานทุกวัน ไม่มีวันหยุดแตกต่างจากผู้ปกครองที่มาจากกลไกราชการ แม้กระทั่งตัวนายกรัฐมนตรีของไทย ก็ยึดถืออำนาจการทำงานแบบราชการ 1 เดือน ทำงาน 15 วัน ขณะที่ปัญหาประชาชนไม่เคยมีวันหยุด

"ประเทศที่มีผู้นำมีวันหยุด ประเทศนั้นจะหาความเจริญได้ยาก เพราะการพัฒนาความเจริญก้าวหน้ามาแซงกันในช่วงวันหยุด หากอยากให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสามารถเลือกผู้ว่ากันเองได้ทั้งประเทศนั้น จะต้องสังคายนาปฏิรูป หรือปฏิวัติเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ทั้งระบบ เพราะรัฐธรรมนูญที่มาจากปลายกระบอกปืนนั้น ไม่เอื้อต่อการจะเปลี่ยนแปลงนี้ เพราะได้วางกลไกและกับดักต่างๆ มากมาย หากไม่เปลี่ยนแปลงใหญ่ การผลักดันให้สามารถเลือกตั้งผู้ว่าฯ ได้ทั้งประเทศก็ไม่มีวันเกิดขึ้น ดังนั้น เมื่อประชาชนเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยอย่างแท้จริง หากประชาชนมีความประสงค์ต้องการเลือกผู้ว่าฯ นายอำเภอ ก็ต้องลุกขึ้นมาต่อสู้อย่างจริงจัง เพื่อการเปลี่ยนแปลงทั้งระบบ" นายจตุพร กล่าว 

ด้านนายวิโรจน์ กล่าวว่า การเลือกตั้งผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร รวมถึงการเลือกตั้งผู้ว่าราชการจังหวัดอื่นๆ ควรจะเป็นวาระอย่างไม่เป็นทางการ ไม่จำเป็นต้องมีเอกสารหนาๆ แต่ควรจะเป็นวาระที่ให้ประชาชน และผู้ที่จะมาเป็นตัวแทนของเมืองนั้นๆ เห็นปัญหาและเข้าอกเข้าใจปัญหาภายใน พื้นที่ของตัวเอง และกำหนดยุทธศาสตร์ร่วมกันโดยไม่ต้องมาร่างเอกสารเป็นทางการ ซึ่งระบบราชการรวมศูนย์ เป็นปัญหาหลัก เพราะส่วนกลางไม่ไว้ใจประชาชน ต่อให้จัดให้มีการเลือกตั้ง ก็เหมือนการปาหี่ แต่สุดท้ายก็ส่งผู้มีอิทธิพลลงไปควบคุม 

ขณะเดียวกัน ความแตกต่างว่าของผู้ว่าราชการที่มาจากการแต่งตั้ง เมื่อเข้าไปแก้ปัญหาให้กับประชาชน มักจะถูกมองว่าเป็น "บุญคุณ" แต่เมื่อมีผู้ว่าที่มาจากการเลือกตั้ง จะถูกมองว่าเป็นหน้าที่ที่ต้องแก้ปัญหา และทำงานเพื่อประชาชน หากทำไม่ได้ก็ต้องคืนตำแหน่ง ซึ่งการเลือกตั้งเป็นระบอบที่ยุติธรรม เพราะประชาชนเลือกคนแบบไหน ก็จะได้การบริหารแบบนั้น และคนที่ไม่ถูกเลือกก็ทำหน้าที่ในการตรวจสอบแทน

ขณะที่ นายยุทธพร กล่าวว่า การเลือกตั้ง คือ ความหวังของประชาชน เพราะเป็นโอกาสที่ประชาชนจะเข้าไปกำหนดชะตากรรม และอนาคตของตัวเอง แต่ที่ผ่านมา การเลือกตั้งถูกลดทอนความสำคัญมาตลอด การเลือกตั้งผู้ว่าฯกทม. และ เลือกตั้งผู้ว่าฯแต่ละจังหวัด มีอุปสรรคปัญหามาโดยตลอด รวมถึงการปิดกั้น กดทับโดยกลไกรัฐ 

อย่างไรก็ตาม การกระจายอำนาจที่ไม่ครบถ้วนสมบูรณ์ เกิดจากปัญหาหลักๆ 2 อย่าง คือ การรวมศูนย์อำนาจของโครงสร้างรัฐ และ ทัศนคติการกดทับด้วยกลไกต่างๆ  โดยเฉพาะ พ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน ที่กำหนดให้ผู้ว่าราชการจังหวัด อยู่ภายใต้กระทรวงมหาดไทย แม้จะมีการเลือกตั้งผู้ว่าฯ ก็จะเป็นเพียงการเลือกตั้งกำนัน ผู้ใหญ่บ้านที่ยกระดับขึ้นมาเท่านั้น เพราะสุดท้ายผู้ว่าฯ ก็ต้องเป็นแขนขาของกระทรวงมหาดไทย จึงควรปลดล็อกก่อนจะไปถึงการเลือกตั้งผู้ว่าฯ 

สำทับด้วย นายพริษฐ์ วัชรสินธุ์ นายประกร อารีกุล ผู้แทนคณะก้าวหน้า กล่าวให้กำลังใจเครือข่ายและรับมอบ 5,000 รายชื่อสนับสนุนเลือกตั้งผู้ว่าฯ "ปลดล็อกท้องถิ่น" จากนายสมโชติ มีชนะ เครือข่ายใต้มูฟออน และนายนันทพงศ์ ปานมาศเครือข่ายรามคำแหงเพื่อประชาธิปไตย