วิเคราะห์ ศรีลังกาพาจนทั้งประเทศ (คลิป)

ชาวศรีลังกากำลังต้องการหาทางออกด้วยการให้ประธานาธิบดีลาออก  แต่ประธานาธิบดีกลับหาทางออกด้วยการปรับคณะรัฐมนตรีหวังจะไม่ต้องลาออก แต่ฝ่ายค้านบอกไม่เอาด้วย สุดท้ายประธานาธิบดีอย่างราชปักษาก็หันไปหาคนเก่าและไม่เว้นวงศาคณาญาติให้กลับมารับตำแหน่ง  เติมเชื้อไฟความไม่พอใจมากขึ้นไปอีก

ประธานาธิบดีโกตาบายา ราชปักษาแห่งศรีลังกาได้แต่ตั้งรัฐมนตรีใหม่ 17 คนเมื่อวานนี้พร้อมกับประกาศจะให้การสนับสนุนการแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อแก้ปัญหาของศรีลังกาด้วย หลังจากเมื่อต้นเดือนได้ประกาศยุบคณะรัฐมนตรีและเชิยพรรคต่างๆรวมถึงพรรคฝ่ายค้านให้ร่วมจัดตั้งรัฐบาลเอกภาพแต่ไม่ได้รับการตอบรับจากพรรคฝ่ายค้านหรือแม่แต่พรรคร่วมรัฐบาล โดยเมื่อวานนี้มีการแต่งตั้งรัฐมนตรีเก่ากลับมา 5 คน และยังคงให้พี่ชายคือมหินทา ราชปักษา เป็นนายกรัฐมนตรีดังเดิม ส่วนน้องอีก 2 คนคือบาซิลซึ่งเคยเป็นรัฐมนตรีคลัง และชามัล รวมถึงนามัล ลูกของนายกรัฐมนตรีไม่ได้รับการแต่งตั้งกลับเข้ามา มองกันว่าเพื่อเป็นการบรรเทาความไม่พอใจของประชาชนที่มองว่าเป็นรัฐบาลวงศาคณาญาติแต่ก็ยังเป็นการฝืนเจตนารมณ์ของประชาชนที่้ต้องการให้เขาลาออกท่ามกลางวิกฤตเศรษฐกิจครั้งรุนแรงที่สุดนับตั้งแต่ได้รับเอกราชจากอังกฤษเมื่อ 74 ปีที่แล้ว

ส่วนหนึ่งของวิกฤตมาจากประเทศขาดแคลนสกุลเงินต่างประเทศซึ่งทำให้ศรีลังกาไม่สามารถจ่ายเงินสำหรับสินค้านำเข้าซึ่งรวมถึงอาหารและเชื้อเพลิง ทำให้เกิดความขาดแคลนและราคาสูงขึ้นมาก ไฟฟ้าดับเป็นอาจิณครึ่งค่อนวัน อาหารและยาขาดแคลนอย่างหนักจนทำให้ความไม่พอใจของประชาชนพุ่งถึงขีดสุดและออกมาประท้วงรายวันนานเป็นสัปดาห์แล้ว  รัฐบาลถีงกับประกาศจะหยุดชำระหนี้ต่างประเทศไว้ชั่วคราว สะเทือนไปถึงตลาดหุ้นที่ยุติการค้าขายตั้งแต่เมื่อวานนี้ 

ประชาชนต่างพากันออกมาประท้วงซึ่งในช่วงต้นประธานาธิบดีราชปักษาได้ประกาศภาวะฉุกเฉินและเคอร์ฟิวรวมถึงห้ามใช้สื่อสังคมออนไลน์ แต่ต่อมายอมยกเลิกเพราะยิ่งทำให้ประชาชนไม่พอใจมากยิ่งขึ้น ทุกข์ถ้วนหน้ากำลังเกิดกับชาวศรีลังกาในขณะนี้ ไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ มองไปทางไหนดูเหมือนจะไม่เห็นความหวังเอาเสีย แต่รัฐบาลก็ยังหวังจะกู้เงินจากกองทุนการเงินระหว่างประเทศหรือไอเอ็มเอฟมาเยียวยาประชาชนไปพลางก่อนเท่านั้น

รัฐบาลศรีลังกาโยนปัญหาไปที่การระบาดของโควิดที่ทำลายการท่องเที่ยวซึ่งถือเป็นแหล่งรายได้สกุลเงินต่างประเทศที่สำคัญที่สุด แต่ผู้เชี่ยวชาญมองว่าเป็นเพราะการบริหารเศรษฐกิจที่ผิดพลาดมากกว่า ทำให้ราคาอาหารขณะนี้สูงกว่าปีที่แล้วถึง 30 เปอร์เซ็นต์

BBC รายงานว่านับตั้งแต่สิ้นสุดสงครามกลางเมือง 30 ปีในปี 2009 ศรีลังกาเลือกจะพึ่งพาตลาดภายในประเทศแทนการส่งออก ทำให้รายได้จากการส่งออกมีน้อยมาก แต่รายจ่ายจากการนำเข้าเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ โดยขณะนี้มูลค่านำเข้าอยู่ที่ 3 พันล้านดอลลาร์สหรัฐซึ่งมากกว่าทุกปี นอกจากนั้นรัฐบาลยังถูกวิจารณ์ว่าใช้เงินกูัยืมจำนวนมากไปใช้ในโครงการก่อสร้างพื้นฐานที่ไม่มีความจำเป็น สิ้นปี 2019  ศรีลังกามีสกุลเงินต่างประเทศสำรอง 7,600 ล้านดอลลาร์สหรัฐ แต่พอถึงเดือนมีนาคมปี 2020 ลดลงเหลือแค่ 1,930 ล้านดอลลาร์ เมื่อประธานาธิบดีราชปักษาขึ้นสู่อำนาจในปี 2019 เขาตัดสินใจลดภาษีซึ่งทำให้รัฐบาลมีเงินน้อยลงในการซื้อสกุลเงินต่างประเทศในตลาดโลกเพื่อเพิ่้มเงินทุนสำรอง

การขาดแคลนสกุลเงินต่างประเทศกลายเป็นปัญหาใหญ่ตั้งแต่ต้นปี 2021 รัฐบาลพยายามหยุดยั้งการไหลออกของเงินตราต่างประเทศด้วยการห้ามนำเข้าปุ๋ยเคมี และบอกประชาชนให้หันมาใช้ปุ๋ยอินทรีย์ภายในประเทศแทน นำไปสู่ผลผลิตที่ล้มเหลว ประเทศต้องหันไปนำเข้าอาหารจากต่างประเทศซึ่งยิ่งทำให้ขาดแคลนเงินตราต่างประเทศหนักเข้าไปอีก  รัฐบาลยังห้ามการนำเข้าสินค้าฟุ่มเฟือยนับตั้งแต่รถยนต์ ไปจนถึงรองเท้าและอาหารบางชนิด

ทางแก้ที่สามารถทำได้เพื่อส่งเสริมการส่งออกก็คือการลดค่าเงิน แต่รัฐบาลศรีลังกาก็ไม่เลือกวิธีนี้เพราะเกรงว่าค่าเงินรูปีจะตกเมื่อเทียบกับสกุลเงินอื่นๆ แต่สุดท้ายเมื่อสิ้นเดือนมีนาคมปีนี้ ค่าเงินรูปีก็ตกไปกว่า 30 เปอร์เซ็นต์เมื่อเทียบกับดอลลาร์ เช่นเดียวกับราคาอาหารที่ขณะนี้สูงกว่าปีที่แล้วถึง 30 เปอร์เซ็นต์ ขณะที่ประเทศมีหนี้สินต่างประเทศรวม 51,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งปีนี้และปีต่อๆไปจะต้องจ่ายหนี้ปีละ 7,000 ล้านดอลลาร์  ธนาคารกลางของศรีลังกาจึงประกาศเลื่อนการจ่ายหนี้จนกว่าจะได้เงินช่วยเหลือจากไอเอ็มเอฟ.ซึ่งการเจรจาจะมีขึ้นในราวปลายเดือนเมษายนนี้ ขณะที่ประชาชนทั่วไปยังเผชิญกับความขาดแคลนไปแทบทุกเรื่้อง ต้องเข้าคิวยาวเพื่อเติมน้ำมัน บริการขนส่งหยุดชงัก จากเคยรอรถบัสโดยสาร 15 นาที ตอนนี้ต้องรอ 1-2 ชั่วโมง บางครั้งไปได้แค่ครึ่งทางน้ำมันก็หมด

ตอนนี้ศรีลังกาได้รับความช่วยเหลือระยะสั้นจากอินเดียที่ส่งน้ำมันให้กับศรีลังกาด้วยเงินเชื่อมูลค่า 500 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และยังกู้เงินจากญี่ปุ่นและบังคลาเทศด้วย นอกจากปัญหาเศรษฐกิจแล้ว รัฐบาลของประธานาธิบดีราชปักษายังถูกวิจารณ์เรื่องคอรัปชั่นและเล่นพรรคเล่นพวก พี่ชายน้องชายและลูกหลานได้ดำรงตำแหน่งสำคัญๆในคณะรัฐมนตรีหลายตำแหน่ง ฐานะการเงินของครอบครัวที่ร่ำรวยขึ้นเรื่อยๆจึงถูกจับตามองเป็นอย่างมาก