"กัณวีร์"ชี้รัฐไทยถึงแก่เวลาถอดบทเรียน 18 ปีตากใบเพื่อสร้างสันติภาพ

25 ตุลาคม 2565 "นายกัณวีร์ สืบแสง" ประธานยุทธศาสตร์และรองหัวหน้าพรรคเป็นธรรมในฐานะอดีตหัวหน้าสำนักงาน UNHCR ได้โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก โดยมีเนื้อหาดังนี้ 

18 ปี ตากใบ :  25 ตุลาคมของทุกปี ต้องเป็นวันแห่งการ รำลึกถึงศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ที่จะต้องไม่เกิดขึ้นอีก

เวลาช่างผ่านไปอย่างรวดเร็ว แต่ความเจ็บปวดต่อกรณีดังกล่าวต่อญาติผู้เสียชีวิตกว่า 80 คน และรวมถึงความรู้สึกของคนในพื้นที่ ในการปฏิบัติของเจ้าหน้าที่รัฐต่อประชาชนในพื้นที่ มันคงไม่สามารถลืมเลือนไปจากความรู้สึกของประชาชนในพื้นที่ ซ้ำร้ายเพราะความไม่กระจ่างชัดของฝ่ายรัฐบนความคลุมเครือ ต่อบทลงโทษผู้กระทำผิดในเหตุการณ์วันนั้น ยิ่งทำให้ความเจ็บช้ำมันบาดลึกลงไปในรอยร้าวของความแตกแยกของคนในพื้นที่ต่อรัฐราชการไปทุกวัน

ผมค่อยๆ นึกถึงสถานการณ์ก่อนวันที่ 25 ต.ค. 2547 เนื่องจากผมได้ปฏิบัติหน้าที่อยู่ในพื้นที่ในการดูแลเรื่องนโยบายและแผนงานความมั่นคงต่างๆ ในพื้นที่ในช่วงระยะเวลาดังกล่าวและได้อาศัยอยู่ในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้ในช่วงเวลานั้นด้วย

ความทรงจำค่อยๆ กลับคืนมาถึงรายงานสถานการณ์ในช่วงระยะเวลานั้น โดยเฉพาะเรื่อง การที่ชุดรักษาความปลอดภัยหมู่บ้าน (ชรบ.) ในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้โดยรวม ถูกเพ่งเล็งจากหน่วยความมั่นคงว่าเป็นผู้มอบอาวุธที่ได้รับจากทางราชการให้แก่กลุ่มขบวนการ จึงเป็นเหตุที่มาสำคัญของการจับกุมชุด ชรบ. ที่ประกอบไปด้วยชาวบ้านทั้ง 6 คน และเป็นเหตุชนวนให้เกิดเหตุการณ์ต่างๆ ถัดมาจนถึงการเสียชีวิตของชาวบ้าน จำนวนมากกว่า 80 คน ที่หน้า สภ. และระหว่างการเคลื่อนย้ายจาก สภ.ตากใบ จ.นราธิวาส ไปยังค่ายอิงคยุทธบริหาร ตั้งอยู่ อ.หนองจิก จ.ปัตตานี ซึ่งใช้เวลามากกว่า 6 ชั่วโมงในการเดินทาง

หากความทรงจำของผมยังไม่เลือนลาง ผมยังจำคำพูดที่ว่า "มันใกล้ค่ำแล้ว หากยังช้าอยู่การเคลื่อนย้ายคนเป็นพัน จากตากใบ ไปค่ายอิงคฯ อาจมีอันตรายแน่ ระหว่างทางอาจเกิดปัญหา หากมันค่ำไป กำลังพลมาสมทบคงไม่พอ อีกอย่างรถที่เอาไปก็ไม่พอ มีแต่รถบรรทุกเพียงไม่กี่คัน ทางเดียวที่ทำได้ คือ เคลื่อนย้ายโดยเร็ว จับมือไพล่หลัง แล้วมัดต่อๆกัน แล้วรีบนำตัวใส่รถบรรทุกวางเรียงๆ กัน…เห็นคนหลายคนพยายามเบียดเสียดกันขึ้นมาเพื่อเอาอากาศหายใจ แต่หยุดรถไม่ได้ เพราะหยุดขบวนจะกระทบทั้งหมด…"

นี่อาจเป็นความทรงจำเหตุการณ์ตากใบที่ถูกฝังอยู่ในใจผู้คนจำนวนมาก ซึ่งภายหลังในการชันสูตรพลิกศพที่ยังค้นหาข้อมูลจากสิ่งของต่างๆ จากผู้เสียชีวิต และพยายามตีเป็นทฤษฎีอะไรต่างๆ ที่มันดูและฟังแล้วอยู่เหนือความจริงไปเสียมาก ผมคงไม่สามารถพูดอะไรมากในที่นี้ได้

ยิ่งเขียนยิ่งเจ็บปวด เมื่อคิดถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น รอยบาดแผลแห่งความอยุติธรรมนี้ คงไม่มีวันเลือนหาย หรือถึงแม้หากผู้กระทำผิดจะถูกนำตัวมาลงโทษก็ตาม มันคงไม่สามารถลบล้างความอดสู และความไม่เป็นมืออาชีพในการบริหารจัดการต่อสถานการณ์ฉุกเฉิน ที่มีความละเอียดอ่อนในเชิงสังคมและการเมืองได้ 

แต่ที่เลวร้ายกว่า กลับพบว่า 18 ปีที่ผ่านมา รัฐไทยยังไม่ได้เรียนรู้จากบทเรียนและความละเอียดอ่อนในบริบทพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้แต่อย่างใด ผมเดินทางรอบโลกและกลับมาทำงานอีกครั้งในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้ (แต่คนละบริบท) ผมยังเห็นว่ารัฐไทยยังย่ำอยู่กับการใช้รูปแบบการแก้ไขปัญหาที่ไม่สอดรับกับความเป็นจริงและความละเอียดอ่อนของพื้นที่ 

รัฐไทยยังไม่สามารถถอดบทเรียนในการสร้างสันติภาพที่ควรใช้ Smart Power ให้ได้อย่างถูกบริบทกับพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้ของไทย

ผมยังเห็นการขยายตัวและการสร้างอาณาจักรของหน่วยความมั่นคง ทั้งทหาร ตำรวจ และพลเรือน ทั้งในรูปกำลังพล งบประมาณ และโครงสร้างที่ซ้ำซ้อนและยุ่งเหยิงของทางการไทย มันสะอึกจนไม่รู้จะพูดอย่างไรกับภาครัฐของไทย หากยังไม่เปลี่ยน อย่าหวังว่าสันติภาพที่อ้างว่าอยากเห็นจะบังเกิด 

จากเหตุการณ์ หน้า สภ.ตากใบ เมื่อวันที่ 25 ต.ค. 2547 ผมขอรำลึกถึงศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของผู้ที่เสียชีวิตทั้งหมดและญาติของทุกคนที่ควรจะต้องได้รับการเคารพจากรัฐไทย และต้องเป็นวันที่เราต้องร่วมกันรำลึกถึงศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ที่จะต้องไม่เกิดขึ้นอีก

ผมจะเร่งทำงานเพื่อปฏิวัติรูปแบบการสร้างสันติภาพในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้ของไทยกับเพื่อนร่วมอุดมการณ์ทั้งหลายที่ผมมีให้เร็วที่สุดเท่าที่จะเร็วได้ 

เหตุการณ์ตากใบจะไม่มีวันเกิดขึ้นอีกต่อไป หากเรามีสันติภาพที่แท้จริงในพื้นที่ และสันติภาพนี้ต้องเป็นสันติภาพที่กินได้ และ มนุษยธรรมต้องนำการทหาร และการเมือง ด้วยครับ