น้ำมันแพง น้ำท่วม โควิด-19 ค่าครองชีพสูง ความทุกข์ของประชาชน

ครัวเรือนมีความกังวลเพิ่มขึ้นเกี่ยวกับภาวะเศรษฐกิจและการครองชีพ  โดยดัชนีภาวะเศรษฐกิจและการครองชีพครัวเรือน (KR-ECI) ในเดือน ต.ค. 2564 และ 3 เดือนข้างหน้า ปรับลดลงอยู่ที่ 34.9 และ 36.7 จาก 36.6 และ 38.4

เมื่อพิจารณาองค์ประกอบของดัชนีพบว่า ครัวเรือนมีความกังวลเกี่ยวระดับราคาสินค้าเพิ่มขึ้นอย่างมาก ทั้งในส่วนของราคาพลังงานที่เพิ่มขึ้นตามราคาน้ำมันดิบโลก และราคาอาหารที่เพิ่มขึ้นจากสถานการณ์น้ำท่วมในช่วงที่ผ่านมาสอดคล้องกับไปทิศทางของเงินเฟ้อ ในเดือน ต.ค. 64 ที่เร่งตัวขึ้นต่อเนื่องเป็นเดือนที่ 2 อยู่ที่ 2.38% เมื่อเทียบกับปีที่แล้ว (YoY) 

เนื่องจากราคาพลังงานที่เพิ่มสูงขึ้น (+22.6%) หลังสินค้าโภคภัณฑ์ในตลาดโลก เช่น ราคาน้ำมันปรับตัวเพิ่มสูงขึ้นมาต่อเนื่องจากภาวะอุปทานตึงตัว หลังการฟื้นตัวของเศรษฐกิจโลกมีแนวโน้มเติบโตแข็งแกร่งหนุนความต้องการใช้น้ำมัน ขณะที่กำลังการผลิตยังไม่สามารถเพิ่มขึ้นได้ทันตามความต้องการ ซึ่งปัจจัยดังกล่าวจะส่งผลให้ต้นทุนวัตถุดิบต่าง ๆ ทั้งค่าขนส่ง และค่าสินค้าปรับเพิ่มขึ้น

นอกจากนี้สถานการณ์น้ำท่วมในช่วงที่ผ่านมายังส่งผลกระทบต่อพื้นที่เพาะปลูกซึ่งเป็นปัจจัยกดดันให้ราคาผักสดปรับเพิ่มขึ้นเกือบทุกชนิดเมื่อเทียบกับเดือนก่อน เช่น ผักกาดขาว คะน้า และแตงกวา 

ศูนย์วิจัยกสิกรไทยได้ทำการสำรวจเพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีการรับมือกับราคาพลังงานที่ปรับสูงขึ้น จนส่งผลกระทบต่อราคาสินค้าอุปโภคบริโภค

• 41.0% ครัวเรือนส่วนใหญ่มองว่า จะปรับลดการใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น
• 39.4% จะใช้สินค้าอุปโภคบริโภคปริมาณน้อยลงต่อครั้งเพื่อให้ใช้นานขึ้น

ซึ่งวิธีการรับมือต่าง ๆ บ่งชี้ว่า ในช่วงที่กิจกรรมทางเศรษฐกิจยังไม่สามารถกลับมาได้เต็มที่ ราคาสินค้าที่เพิ่มขึ้นจะฉุดรั้งการฟื้นตัวของภาคการบริโภคที่ได้รับผลกระทบจากจากสถานการณ์โควิด-19 อยู่แล้ว

นอกจากนี้ยังได้สอบถามเพิ่มเติมถึงผลกระทบจากสถานการณ์น้ำท่วมล่าสุดที่เกิดขึ้นพบว่า มีผู้ได้รับผลกระทบ 14.2% โดยส่วนมากบ้านเรือนที่อยู่อาศัยได้รับความเสียหาย ซึ่งส่วนนี้ก็จะยิ่งทำให้ครัวเรือนต้องมีค่าใช้จ่ายเพื่อซ่อมแซมและกดดันกำลังซื้อในสภาวะที่กิจกรรมเศรษฐกิจต่าง ๆ กำลังอยู่ในช่วงฟื้นตัว

ในระยะข้างหน้าภาวะเศรษฐกิจ และการครองชีพของครัวเรือนยังมีความเปราะบางสูง ทั้งจากความเสี่ยงของการระบาดของโควิด-19 ที่ยังมีความไม่แน่นอน และราคาสินค้าที่ปรับสูงขึ้นจากสถานการณ์ราคาพลังงานที่เพิ่มขึ้น

แม้ว่าภาครัฐจะได้เข้ามาดูแล โดยเฉพาะการตรึงราคาน้ำมันดีเซล แต่ในภาพรวมสถานการณ์ราคาน้ำมันที่สูงขึ้นมีสาเหตุหลักมาจากราคาพลังงานโลกจึงอาจยังต้องใช้เวลาอีกสักระยะกว่าสถานการณ์จะเริ่มคลี่คลาย

ขณะที่การทยอยผ่อนคลายมาตรการคุมเข้มการระบาดโควิด-19 และการเปิดประเทศในวันที่ 1 พ.ย. ที่ผ่านมาจะเข้ามาช่วยให้กิจกรรมทางเศรษฐกิจต่าง ๆ เริ่มฟื้นตัวขึ้นได้บางส่วน

โดยล่าสุดดัชนี Google Mobility Index ในส่วนของร้านค้าปลีกและนันทนาการ (Retail and recreation) เริ่มปรับตัวเพิ่มขึ้นได้เล็กน้อยจาก Baseline (+7%) ดังนั้นในช่วงที่กิจกรรมเศรษฐกิจกำลังเริ่มฟื้นตัว มาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจจากภาครัฐโดยเฉพาะในส่วนของการบริโภค เช่น มาตรการด้านภาษีในช่วง 2 เดือนสุดท้ายของปียังมีความจำเป็น ควบคู่ไปกับการเปิดประเทศด้วยมาตรการป้องกันความเสี่ยงที่ชัดเจนและการเร่งฉีดวัคซีนให้ครอบคลุมอย่างต่อเนื่อง

โดยสรุปแล้ว ดัชนีภาวะเศรษฐกิจและการครองชีพของครัวเรือนไทย (KR-ECI) ในระดับปัจจุบัน (ต.ค.64) และ 3 เดือนข้างหน้าปรับตัวลดลง โดยครัวเรือนมีความกังวลเพิ่มขึ้นจากสถานการณ์ราคาสินค้าที่มีแนวโน้มปรับสูงขึ้นตามราคาพลังงาน ดังนั้นในช่วงที่เหลือของปี 2564 มาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจ รวมถึงการบรรเทาผลกระทบจากเงินเฟ้อที่เร่งตัวยังมีความจำเป็นต่อเนื่อง