สุดแปลก! ชาวเชียงใหม่ สืบสานประเพณี "เลี้ยงดง" ร่างทรงยักษ์กินเนื้อควายสด

2 มิถุนายน 2566 ที่ลานหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุยที่ 4 เชิงดอยวัดพระธาตุดอยคำ บ้านแม่เหียะใน ต.แม่เหียะ อ.เมืองเชียงใหม่ มีการจัดงาน ประเพณีเลี้ยงดง หรือ พิธีบวงสรวงปู่แสะย่าแสะ ประเพณีที่มีการจัดสืบทอดกันมากว่า 200 ปี

โดยจะจัดขึ้นทุกวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 9 ของทุกปี ภายในงาน มีขบวนแห่เครื่องเซ่นไหว้ ขบวนผ้าบท หรือรูปภาพพระพุทธเจ้า และขบวนช่างฟ้อน อย่างยิ่งใหญ่ พร้อมนิมนต์พระสงฆ์ ประกอบพิธีทางศาสนา อุทิศส่วนกุศล ให้กับเจ้าที่-เจ้าทาง และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และยักษ์ปู่แสะย่าแสะ และลูก ๆ ที่ปกปักรักษาผืนป่าดอยสุเทพ 
 

โดยก่อนการประกอบพิธีกรรมดังกล่าว ทางเจ้าหน้าที่จะสั่ง ควายดำที่ถูกฆ่าแล้ว จากโรงฆ่าสัตว์ มาวางไว้บริเวณลานพิธี ก่อนที่ จะมีการอัญเชิญวิญญาณ ยักษ์ 2 ตนคือปู่แสะและย่าแสะ มาเข้าร่างทรง โดยช่วงแรกมีการอัญเชิญ วิญญาณของ ย่าแสะ มาลงร่างทรงก่อน โดยสวมชุดขาว จากนั้นย่าแสะได้เดิน ลงจากศาล ในพิธีเพื่อไปขอขมาสิ่งศักดิ์สิทธิ์เจ้าป่าเจ้า ก่อนที่จะขึ้นไปนอนแผ่ สิ้นฤทธิ์บนศาล แต่ร่างทรงย่าแสะนั้นไม่กินเนื้อ 

 

ต่อมาก็มีการ อัญเชิญวิญญาณของ ยักษ์ปู่แสะ มาเข้าร่างทรงอีกครั้ง โดยร่างทรงเปลี่ยนสวมชุดสีม่วง และใช้ผ้าขาวโพกศีรษะ เมื่อวิญญาณของยักษ์ปู่แสะเข้าร่าง ทางเจ้าหน้าที่ได้ประคองร่างทรง มายังบริเวณลานพิธี ที่มีการนำควายดำ ที่ถูกฆ่าแล้วมาเซ่นไหว้

ทางปู่แสะได้ขึ้น ไปนั่งคร่อมบนหลังควายดำ ก่อนที่จะกินเนื้อและเลือด อย่างเอร็ดอร่อย พร้อมกับเหล้าขาว ในกระบอกไม้ไผ่ เมื่อปู่แสะ กินอิ่มแล้วก็ได้เดิน ไปให้สินให้พรกับ ลูกหลานประชาชนที่มาร่วมในพิธีเป็นจำนวนมาก และใช้มือลูบศรีษะ ให้พรเพื่อความเป็นสิริมงคล


 

สำหรับตำนาน ประเพณีเลี้ยงดงนั้น เป็นประเพณีของชาวลัวะ ในการถวายเครื่องเซ่นบูชา แก่ยักษ์ปู่แสะย่าแสะ ที่เชื่อว่า เป็นผู้ปกปักรักษาดอยสุเทพ-ปุย และ ดอยคำ ให้มีความอุดมสมบูรณ์ ทำให้ฝนตกต้องตามฤดูกาล ทำการเกษตรได้ตลอดทั้งปี และยังเป็นการขอให้ทั้งยักษ์ ช่วยปกปักรักษาป่าดอยสุเทพและดอยคำ และหากมีใครมาบุกรุก ก็ขอให้มีอันเป็นไป

ตามตำนานในอดีต มียักษ์ปู่แสะย่าแสะ สองผัวเมีย และลูก ๆ อาศัยอยู่ในผืนป่าแห่งนี้ ออกอาละวาด จับมนุษย์กินเป็นอาหาร จนกระทั่งพระพุทธเจ้า เสด็จมายัง วัดพระธาตุดอยคำ ยักษ์ก็จะไปจับพระพุทธเจ้า มาเป็นอาหาร แต่พระพุทธเจ้า ได้แสดงอิทธิฤทธิ์ปาฎิหารย์ และควบคุมยักษ์ไว้ และสั่งสอนว่า การกินเนื้อมนุษย์นั้นบาปหนา

และ ยักษ์ปู่และย่าแสะ ได้สำนึก และจะให้ลูกบวช แต่ไม่สามารถบวชได้ จึงได้บวชเป็นฤาษี ส่วนยักษ์สองผัวเมีย ถือศีล 8 และ 1 ปี ขอกินเนื้อสัตว์เป็นอาหาร จึงไปขอกับเจ้าเมืองเชียงใหม่ ในสมัยนั้น จนเป็นที่มาของประเพณีเลี้ยงดง จนถึงปัจจุบัน