ส่องกฎหมายเชิงปฏิรูป ผ่าน"แผนปฏิรูปประเทศ" ผลสัมฤทธิ์"แล้วเสร็จ"กี่ฉบับ

การปฏิรูป หมายถึง การปรับเปลี่ยนโครงสร้างและระบบการทำงานอย่างสำคัญ  

การจะทำเช่นนั้นได้จึงหนีไม่พ้นที่จะต้องแก้ไขปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้องเสียก่อน เพื่อเปิดทางให้สามารถดำเนินการรื้อปรับระบบดังกล่าว

ในแผนปฏิรูปประเทศระยะ 5 ปีแรก ระหว่างปี 2561-2565  รัฐบาลมีจุดมุ่งหมายที่จะทำการปรับเปลี่ยนโครงสร้างและระบบสำหรับการปฏิรูป 13 ด้านให้แล้วเสร็จ เพื่อจะได้เร่งเครื่องการขับเคลื่อนสู่เป้าหมายยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปีได้อย่างเต็มสตรีม

แผนปฏิรูปประเทศ 13 ด้าน ระบุเอาไว้ว่า มีกฎหมายเชิงปฏิรูปที่จะต้องทำให้เสร็จ จำนวน 45 ฉบับ  แต่จากรายงานความก้าวหน้าการปฏิรูปของรัฐบาลที่เสนอต่อวุฒิสภาครั้งล่าสุด ณ สิ้นเดือนกันยายน 2564  ปรากฏว่า "แล้วเสร็จ" เพียง 2 ฉบับเท่านั้น ส่วนที่เหลืออีก 43 ฉบับกำลังอยู่ "ระหว่างดำเนินการ"  ซึ่งไม่รู้ชัดว่าอยู่ในขั้นไหนบ้าง ในขณะที่แผนปฏิรูปเดินทางมาถึงปีสุดท้ายแล้ว

ในภาพรวมของกฎหมายเชิงปฏิรูป สามารถแยกออกเป็นกฎหมายในระดับ "พรบ.หรือ พรก." ซึ่งต้องผ่านกระบวนการพิจารณาของรัฐสภา มีจำนวน 32 ฉบับ ส่วนที่เหลืออีก 13 ฉบับเป็นกฎหมายระดับรองที่สามารถออกได้โดยอำนาจของคณะรัฐมนตรี ได้แก่ "พระราชกฤษฎีกา กฎกระทรวง ระเบียบ ประกาศ" ซึ่งในส่วนนี้ รัฐบาลควรเร่งรัดกันเองเป็นการภายใน

เมื่อได้ทบทวนข้อมูลความก้าวหน้าของกฎหมายปฏิรูปทั้งชุดและกฎหมายข้างเคียง พบรายละเอียดในเชิงลึกที่น่าสนใจมากกว่าในรายงาน ดังนี้ 

1. กฎหมายเชิงปฏิรูปที่ประกาศใช้แล้ว 7 ฉบับ
มีกฎหมายที่ดำเนินการแล้วเสร็จและประกาศใช้แล้วจำนวน 7 ฉบับ ได้แก่ 

พรบ.การเข้าชื่อเสนอกฎหมาย พ.ศ.2564, พรบ.ประชามติ พ.ศ.2564,  พรบ.การผังเมือง พ.ศ.2562  , กฎกระทรวง 3 ฉบับที่ออกตาม พรบ.การประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว พ.ศ.2542,  ระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยคณะกรรมการชุมชนของเทศบาล พ.ศ.2564

2. ร่างกฎหมายที่รัฐสภากำลังพิจารณา 6 ฉบับ
กฎหมายที่กำลังอยู่ในชั้นการพิจารณาของคณะกรรมาธิการวิสามัญ รัฐสภา รวม 6 ฉบับ 

คือ พรบ.การตำรวจแห่งชาติ...,พรบ.การศึกษาแห่งชาติ ...., พรบ.ส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต....,พรบ.การปฏิบัติราชการทางอิเล็คทรอนิกส์...,พรบ.ว่าด้วยการปรับเป็นพินัย...,พรบ.ระยะเวลาในการดำเนินงานของกระบวนการยุติธรรม... 

ทั้งหมดนี้เป็นภาระหน้าที่ของสมาชิกรัฐสภาจะต้องช่วยทำงานกันอย่างกันเร่งรัด ประชาชนที่สนใจสามารถติดตามได้

3. กฎหมายปฏิรูปที่วุฒิสภาเร่งรัด 10 ฉบับ

กฎหมายปฏิรูปในส่วนที่เหลือเป็นร่างกฎหมายที่อยู่ในขั้นตอน “ก่อน ครม.” กล่าวคือ อยู่ในกระบวนการทำงานของกระทรวง หน่วยงานและสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ก่อนที่จะนำเข้าสู่การพิจารณาของคณะรัฐมนตรีและมีมติเห็นชอบให้ส่งต่อประธานรัฐสภา 

ส่วนนี้มีรวมทั้งสิ้น 33 ฉบับ งานนี้จึงเป็นอำนาจหน้าที่ของรัฐบาลแบบล้วนๆ ที่จะต้องเร่งรัดกันไปตามสายบังคับบัญชา
ในจำนวนนี้ เป็นกฎหมายที่คณะกรรมาธิการ ต-ส-ร เร่งรัดเป็นพิเศษ รวม 10 รายการ ล้วนแล้วแต่เป็นกฎหมายที่จะส่งผลต่อการดำเนินชีวิตของประชาชน การบริหารบ้านเมือง และการดูแลความสงบสุขของสังคม  พี่น้องประชาชนควรร่วมติดตามไปด้วยกัน ได้แก่.....

1)   แก้ไขเพิ่มเติม พรบ.อำนวยความสะดวกในการพิจารณาอนุญาตของทางราชการ พ.ศ.2558 - จะเพิ่มความสะดวกแก่ประชาชนในการขออนุมัติ อนุญาตทั้งหลายจากหน่วยราชการ อาทิ ทะเบียนบ้าน สร้างอาคารบ้านเรือน ขอสัมปทาน ขอสร้างโรงไฟฟ้าชุมชน  ฯลฯ 

2)    ร่างพรบ.ว่าด้วยความผิดเกี่ยวกับการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนบุคคลกับประโยชน์ส่วนรวม พ.ศ... - ช่วยการป้องกันและปราบปรามทุจริตประพฤติมิชอบ

3)    ร่างพรบ.ว่าด้วยการจัดการข้อมูลข่าวปลอม พ.ศ...  - จะช่วยแก้ไขปัญหาเฟคนิวส์

4)    ร่างพรบ.ส่งเสริมและพัฒนาองค์กรภาคประชาสังคม พ.ศ... - ช่วยสนับสนุนการทำงานขององค์กรภาคประชาชน
5)    ร่างพรบ.การมีส่วนร่วมของประชาชนในกระบวนการนโยบายสาธารณะ พ.ศ... - ส่งเสริมประชาชนมีส่วนร่วมในโครงการพัฒนาได้มากขึ้น

6)    แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.โรคติดต่อ พ.ศ.2558  -  จะนำบทเรียนจากโควิดมาปรับพรบ.โรคติดต่อที่มีอยู่แล้ว ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

7)    ร่างพรบ.ระบบนิติวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ...  -  จะวางรากฐานระบบงานนิติวิทยาศาสตร์และระบบยุติธรรมของประเทศ 

8)    ร่างพรบ.การจัดทำประมวลกฎหมายและกฎเพื่อให้ประชาชนเข้าถึงได้โดยสะดวก พ.ศ...  จะช่วยอำนวยความสะดวกให้ประชาชนสามารถเข้าถึงกฎหมาย

9)    ร่างพรบ.ส่งเสริมและอนุรักษ์วิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ พ.ศ.... -  จะช่วยดูแลกลุ่มคนชายขอบให้อยู่อย่างมีศักดิ์ศรี

10)    ร่างพรบ.ส่งเสริมพาณิชยนาวี พ.ศ... – จะเสริมสร้างความสามารถการแข่งขันโดยตรง