กรมการข้าว ส่งเสริม Smart Farmer พัฒนาชาวนาสู่ต้นแบบเกษตรกรปราดเปรื่อง

13 ธันวาคม 2565 ประเทศไทยถือเป็นประเทศกสิกรรม ที่อาชีพเกษตรเป็นอาชีพหลัก โดยเฉพาะการปลูกข้าวที่ถือเป็นกระดูกสันหลังของชาติ แต่ปัญหาหลักที่ชาวนาต้องประสบคือ ความยากจน ยิ่งทำยิ่งจน ทำให้หน่วยงานหลัก ที่รับผิดชอบเรื่องนี้อย่าง "กรมการข้าว" ต้องหาแนวทางการแก้ไขปัญหา ด้วยการนำแนวคิดการทำเกษตรแบบ Smart Farmer เพื่อแนวทางสู่การสร้างความสร้างในอาชีพการเป็นเกษตรกร 

และก็มีเกษตรกรจำนวนไม่น้อยที่นำแนวทางนี้มาใช้ และประสบความสำเร็จ เช่น “บุญฤทธิ์ หอมจันทร์” เกษตรกรต้นแบบ Smart Farmer ด้านข้าว จ.ชัยนาท ที่ปรับเปลี่ยนแนวคิดการทำนา จนประสบความสำเร็จ สามารถต่อยอดสู่เกษตรกรพื้นที่ใกล้เคียง และได้รับยกย่องให้เป็นต้นแบบเกษตรกรปราดเปรื่อง หรือ MODEL SMART FARMER ปี 2558 
 

“บุญฤทธิ์" เล่าว่า เดิมพื้นที่ตรงนี้เป็นพื้นที่ทำนาหว่าน เพราะเกษตรกรส่วนใหญ่คิดว่า การปลูกข้าวนาหว่าน จะทำให้ได้ผลผลิตเยอะ และตนก็เป็นหนึ่งในผู้ที่คิดแบบนั้น การปลูกข้าวนาหว่านได้ผลผลิตเยอะก็จริง แต่เมื่อย้อนกลับมาดูวิถีชีวิต ความเป็นอยู่ของตัวเองกลับแย่ลง กลายเป็นว่า ทำนาแล้วติดหนี้ ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะ เกษตรกรยังยึดติดและเคยชินกับการปลูกข้าวแบบเดิม ๆ มีแนวคิดที่ว่ายิ่งหว่านเยอะ ใส่ปุ๋ย ใส่ยา เยอะเท่าไร ก็จะได้ผลผลิตมากตามไปด้วย

แต่ตอนนี้รู้แล้วว่า เป็นวิธีคิดที่ผิดมาตลอด กระทั่ง ปี 2558 มีทีมงานจาก กรมการข้าว และคูโบต้า ได้เข้ามาเผยแพร่เทคโนโลยีการปลูกข้าวสมัยใหม่ ที่จะช่วยประหยัดต้นทุน และเพิ่มผลผลิต มีการขอความร่วมมือจากเกษตรกรในพื้นที่ ขอแปลงทดลองปลูก โดยใช้รถหยอดข้าวและปักดำ และมีการทำนาเปียกสลับแห้ง ปรากฏว่า เมื่อได้เห็นประสิทธิภาพในการทำงาน ของรถหยอดข้าวแล้ว การใช้เมล็ดพันธุ์เหลือเพียง 10 กิโลกรัม ต่อไร่ ถือว่าลดต้นทุนค่าเมล็ดพันธุ์ไปได้มากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ มีเงินเหลือไปจ่ายค่าเตรียมดิน ในการปลูกครั้งต่อไปได้เลย

ตั้งแต่ได้ทดลองปลูกข้าวโดยใช้รถหยอด ชีวิตความเป็นอยู่ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด เมื่อก่อนขายข้าวไม่มีเงินเหลือ ซ้ำยังติดหนี้ แต่ทุกวันนี้มีเงินใช้ มีเงินเก็บ แล้วยังมีเงินเหลือส่งให้ลูก 2 คน ไปโรงเรียนได้อย่างไม่ขัดสน จากเมื่อก่อนติดหนี้เยอะ และต้องเก็บเกี่ยวผลผลิตไปขาย และใช้หนี้วนเวียนอยู่อย่างนี้ พอจะทำรอบใหม่ ไม่มีเงินลงทุนก็ต้องไปกู้ แต่พอเปิดใจรับกับเทคโนโลยีใหม่ ๆ รู้สึกว่ารายจ่ายเราน้อยลง แต่รายได้เราเพิ่มขึ้น เมื่อก่อนทำนา 1 ไร่ ต้องใช้เงินลงทุน 5,000 บาท ต่อไร่ แต่ปัจจุบัน ทำนา 1 ไร่ ลงทุนแค่ 2,500 บาท เห็นได้ชัดว่า เหลือกำไรจากการทำนากว่าครึ่งหนึ่ง 

“บุญฤทธิ์" กล่าวว่า ตนได้มีโอกาสไปอบรมโครงการเกษตรกรปราดเปรื่อง Smart Farmer และเข้าร่วมอบรม เรียนรู้อีกหลายโครงการ ของกรมการข้าว เมื่อมีองค์ความรู้ที่ถูกต้อง ก็สามารถปลูกข้าวได้ถูกวิธี ส่งผลให้ผลผลิตดี มีมาตรฐานมากยิ่งขึ้น จึงอยากเผยแพร่ความรู้ เทคนิคต่าง ๆ สู่เกษตรกรทั้งภายในและภายนอกชุมชน ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐและเอกชน

ทุกวันนี้ได้เผยแพร่องค์ความรู้ ผ่านศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร (ศพก.) มีคนมาขอเรียนรู้หรือขอคำแนะนำต่าง ๆ เช่น ขอความรู้เรื่องทำเมล็ดพันธุ์ข้าวให้มีคุณภาพดี การลดต้นทุนการผลิต การใช้เทคโนโลยีในการผลิตข้าว รวมไปถึงเทคนิคการทำนาเปียกสลับแห้ง  ซึ่งทั้งหมดนี้ต้องลงมือทำจริง เพื่อให้เขารู้และเข้าใจจริง จึงจะสามารถนำไปต่อยอดในพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ” 

“ความสุขของผมก็คือการได้ทำในสิ่งที่เรารัก มีเวลาอยู่กับครอบครัว มีเวลาทำงานอยู่ใกล้ชิดครอบครัวมากยิ่งขึ้น เรามีความสุขก็คือ เราได้ให้ความรู้ ให้แนวทาง ให้แนวคิดให้กับพี่น้องเกษตรกร จนเขาประสบความสำเร็จไปพร้อม ๆ กัน"