5 สิงหาคม 2565 นายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี กล่าวบรรยายหัวข้อ "การเลือกตั้งที่สุจริตและเที่ยงธรรม กับการพัฒนาการเมืองในระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข" จัดโดย สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ในการอบรมหลักสูตรการพัฒนาการเมืองและการเลือกตั้งระดับสูง รุ่นที่ 12 (พตส.12) ว่า การเลือกตั้งที่พึงปรารถนาที่สุดคือการเลือกตั้งที่ดี แต่วันนี้ (5ส.ค.) การเลือกตั้งที่ดีต้องสุจริตและเที่ยงธรรม ตรงไปตรงมาไม่มีกลอุบายแอบแฝง ไม่มีวิชามาร เที่ยงตรง มีคุณธรรม ไม่ลำเอียง ไม่เลือกปฏิบัติ ไม่สองมาตรฐาน ซึ่งทั้งหมดรวมกันเป็นการเลือกตั้งที่ดี
นายวิษณุ กล่าวต่อว่า การปกครองระบอบประชาธิปไตย ต้องอาศัยพัฒนาการ ไม่ใช่เกิดขึ้นแล้วจะสมบูรณ์เลย แต่ต้องปรับปรุงเปลี่ยนแปลงไปเรื่อยๆ ซึ่งในประวัติศาสตร์ตั้งแต่การปกครองแบบประชาธิปไตยโดยตรงสมัยกรีก ระบอบประชาธิปไตยในอังกฤษ ที่ทำให้เกิด Magna carta เกิดพัฒนาการระบบรัฐสภา จนถึงประชาธิปไตยแบบอ้อมในปัจจุบัน
นายวิษณุ กล่าวต่อว่า การปกครองระบอบประชาธิปไตยปัจจุบัน ถือว่าเป็นระบอบที่ดีที่สุด เพราะมีข้อเสียน้อยที่สุด สิ่งสำคัญ คือ การเลือกตั้งที่สุจริตและเที่ยงธรรม ตามหลักสหประชาชาติ คือ
1.การเลือกตั้งต้องถือเป็นเสรีภาพ แต่ระยะหลังมีพัฒนาการกำหนดให้การเลือกตั้งเป็นหน้าที่ จำเป็นต้องมีกฎเกณฑ์บังคับบางอย่าง
2.ต้องเป็นการเลือกตั้งที่มีความเสมอภาค เท่าเทียมกัน ไม่เลือกปฏิบัติ
3.ต้องเป็นการเลือกตั้งโดยตรง หมายถึง ถ้าประชาชนเลือกใครคนนั้นก็ได้เป็นผู้แทน หรือเป็น ส.ส.
4.ต้องเป็นการออกเสียงที่ลับ ไม่สามารถบอกได้ว่าใครเลือกใคร
5.ต้องเป็นการเลือกตั้งที่ให้สิทธิแก่คนทั่วไป ไม่ไปตัดสิทธิโดยไม่จำเป็น
6.ต้องมีวิธีจัดการเลือกตั้งที่ดี ต้องมีกรรมการกลางจัดการเลือกตั้ง ซึ่งประเทศไทยมี กกต.ทำหน้าที่ดังกล่าว ขณะเดียวกัน ต้องมีการกำหนดรูปแบบเลือกตั้งที่เป็นธรรม และต้องอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้ใช้สิทธิ์มากเท่าที่จะมากได้
สำหรับวิธีจัดการเลือกตั้งในโลกมีหลายวิธี และแต่ละประเทศก็แตกต่างกัน เช่น อังกฤษเลือกแบบ 1 คน 1 เขต อเมริกา เยอรมัน ก็จะพิสดารออกไป และประเทศไทยก็เคยพิสดาร และกำลังจะพิสดารยิ่งขึ้นในไม่ช้า และกำลังจะย้อนกลับไปอย่างเก่าอีกหรือไม่ก็ไม่รู้ แต่ทั้งหมดเป็นสิ่งที่เปลี่ยนแปลงได้ เรียกว่าพัฒนาการของการเลือกตั้ง
"การเลือกตั้งในประเทศไทย เคยถูกเรียกว่าการเลือกตั้งที่ทุจริตที่สุด คือ การเลือกตั้งในปี 2500 แต่ปัจจุบันกำลังพัฒนาให้การเลือกตั้งสุจริตและเที่ยงธรรม ก็ไม่รู้ว่าการเลือกตั้งในอนาคตอาจจะผันแปรไปเป็นอย่างไร การพัฒนาการเลือกตั้งของไทยมีการพัฒนาไปมาก วันนี้การเลือกตั้งของไทยมีความสุจริตและเที่ยงธรรม ซึ่งอาจจะสุจริตและเที่ยงธรรมพอไม่พอก็ต้องพัฒนากันต่อไป" นายวิษณุ กล่าว
อย่างไรก็ตาม กกต.มีหน้าที่ที่จะจัดการเลือกตั้งให้สุจริตและเที่ยงธรรม ซึ่งหากไม่สุจริตก็สามารถให้ใบเหลือง ใบแดง ใบส้ม และมีอำนาจให้จัดการเลือกตั้งใหม่ได้ แต่ยังเป็นปริศนาว่า จะทำแบบไหนและทำอย่างไร ซึ่งวันนี้ก็พัฒนามาถึงขั้นการเลือกตั้งจะเอา 500 หาร หรือเอา 100 หาร ก็เป็นตัวแปรตัวหนึ่งในคำว่าสุจริตและเที่ยงธรรมด้วยเหมือนกัน
สำหรับสูตรคำนวณ ส.ส.บัญชีรายชื่อ หาร 100 หรือ หาร 500 จะสอดคล้องกับหลักเกณฑ์การเลือกตั้งที่สุจริตและเที่ยงธรรมหรือไม่นั้น ส่วนตัวไม่สามารถตอบได้ และขอไม่ตอบ เนื่องจากขณะนี้ยังมีการถกเถียงกันอยู่ในสภา