วิเคราะห์ อิมราน ข่านปราชัย ต้องโทษใคร? (คลิป)

สื่อระดับโลกหลายสำนักต่างพากันวิเคราะห์ความปราชัยทางการเมืองของอิมราน ข่านที่กลายเป็นอดีตนายกรัฐมนตรีของปากีสถานเพราะแพ้มติไม่ไว้วางใจไปแล้ว เมื่ออิมราน ข่านได้รับเลือกให้เป็นนายกรัฐมนตรีปากีสถานในปี 2018 ดูเหมือนเกือบทุกอย่างจะเป็นใจให้เขา เขาเป็นวีรบุรุษคริกเกร็ต เป็นนักการเมืองที่มีเสน่ห์ เป็นคนที่เข้ามาทลายการผูกขาดตระกูลทางการเมืองที่ครอบงำปากีสถานมาหลายสิบปี

ข่านถูกมองว่าเป็นคนที่เปี่ยมด้วยพลังรุ่นใหม่ ชูนโยบายปราบปรามคอรัปชั่นและสัญญาที่จะเปลี่ยนประเทศ สร้างปากีสถานใหม่ (new Pakistan) แต่สุดท้ายเขาไปไม่ถึงจุดหมายปลายทาง ไม่สามารถทำลายสถิติที่ปากีสถานไม่เคยมีนายกรัฐมนตรีคนใดอยู่ในวาระครบ 5 ปีนับตั้งแต่ปากีสถานได้รับเอกราชเมื่อ 75 ปีมาแล้ว ทั้งที่มองกันว่าเขาน่าจะเป็นคนแรกที่ทำได้เพราะมีฐานที่มั่นคงโดยเฉพาะการสนับสนุนจากกองทัพและหน่วยข่าวกรองของปากีสถานที่ทรงอิทธิพลซึ่งในปากีสถานจะเรียกกันว่า "the establishment" เพราะกองทัพควบคุมประเทศปากีสถานไม่ทางตรงก็ทางอ้อมมาตั้งแต่ก่อตั้งปากีสถาน รัฐบาลของอิมราน ข่านยังถูกมองว่าเป็นรัฐบาลลูกผสมทหาร (hybrid regime)

ระหว่างการหาเสียงเลือกตั้งในปี 2018 สื่อของปากีสถานที่รายงานส่อไปในทางเห็นใจคู่ต่อสู้ของอิมราน ข่านจะถูกจำกัดการเผยแพร่ นอกจากนั้นยังพยายามชักจูงหรือบังคับให้เข้ามาอยู่ในพรรคเพื่อความยุติธรรมหรือ PTI ของข่าน

อิมราน ข่านเคยเป็นแกนนำขับไล่คู่ต่อสู้คืออดีตนายกรัฐมนตรีนาวาซ ชารีฟซึ่งเป็นนายกรัฐมนตรีถึง 3 สมัย แต่ถูกปลดด้วยข้อกล่าวหาคอรัปชั่นแต่เป็นที่รู้กันว่าเหตุผลที่แท้จริงเป็นเพราะเขาเอาใจออกห่างกองทัพ ต่างจากข่านซึ่งประกาศอย่างเต็มภาคภูมิว่าเขาและกองทัพเหมือนกระดาษหน้าเดียวกันเมื่อต้องตัดสินใจในนโยบายใดๆ จนถูกวิจารณ์ว่าเขาเล่นงานสื่อมวลชนและนักวิเคราะห์ที่วิพากษ์วิจารณ์ทั้งรัฐบาลของเขาและกองทัพ

ข่านยืนยันเสมอว่าเขามุ่งมั่นจะสร้างธรรมาภิบาล ขยายสวัสดิการสังคมและสร้างหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า แต่ความผิดพลาดก็มีอย่างเช่นการแต่งตั้งคนที่ขาดประสบการณ์และคุณสมบัติไม่ถึงให้ดำรงตำแหน่งสำคัญในรัฐบาลอย่างเช่นมุขมนตรีแห่งรัฐปัญจาบที่มีประชากรมากที่สุด มีคนกล่าวว่าข่านเชื่อภรรยาคนที่ 3 ซึ่งชอบเรื่องไสยศาสตร์และเคยเตือนเขาไม่ให้ถอดถอนคนชื่ออุสมาน บัซดาร์ออกจากตำแหน่งเพราะบัซดาร์คือศุภนิมิตหรือลางที่ดี ถ้าหากถูกปลดจะทำให้รัฐบาลล้มครืนได้

อิมราน ข่านเผชิญความท้าทายมากมาย ทั้งค่าครองชีพของชาวปากีสถานที่สูง ราคาสินค้าอุปโภคบริโภคที่แพงและค่าเงินรูปีที่ตกต่ำ แม้ฝ่ายสนับสนุนเขาจะแก้ตัวแทนว่าเป็นเพราะสถานการณ์ที่เกิดขึ้นทั่วโลก แต่ความไม่พอใจของประชาชนก็เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ฝ่ายค้านก็เพิ่มการวิพากษ์วิจารณ์การแต่งตั้งโยกย้ายนายทหารระดับแม่ทัพซึ่งล้วนแต่ช่วยข่านให้ขึ้นมาเป็นผู้นำ แต่ปีที่แล้วกองทัพเริ่มไม่สบอารมณ์ข่านที่ล้มเหลวเรื่องธรรมาภิบาล และเริ่มเกิดการแย่งชิงตำแหน่งสูงสุดในกองทัพเพราะข่านถือหางอีกคนหนึ่งเพราะเชื่อมั่นว่าจะช่วยค้ำจุนเขาได้มากกว่า

ความแตกแยกระหว่างกองทัพกับอิมราน ข่านยังลุกลามไปถึงนโยบายต่างประเทศอย่างเช่นข่านยืนยันจะไปพบวลาดิเมียร์ ปูตินในวันที่รัสเซียตัดสินใจเปิดฉากถล่มยูเครนพอดี ขัดกับผู้บัญชาการกองทัพที่ชื่อพลเอกบัจวาซึ่งไม่เห็นด้วยกับบุกของรัสเซียและขอให้หยุดโจมตีทันที

แม้ข่านจะถูกสมาชิกรัฐสภาลงมติไม่ไว้วางใจจนต้องพ้นจากตำแหน่ง แต่เขาประกาศจะไม่ยอมแพ้และกล่าวด้วยว่าเขาตกเป็นเหยื่อความพยายามโค่นล้มรัฐบาลของเขาโดยมีสหรัฐคอยบงการเนื่องจากเขาต่อต้านชาติตะวันตก ต่อต้านสงครามของสหรัฐในอัฟกานิสถานเป็นต้น และนับตั้้งแต่โจ ไบเดนขึ้นเป็นประธานาธิบดี ยังไม่เคยมีการพูดจากับข่านเลย ตรงกันข้ามข่านหันไปผูกสัมพันธ์ใกล้ชิดกับจีนทั้งด้านเศรษฐกิจ การทูตและการทหาร ถือเป็นพันธมิตรที่สำคัญที่สุดของจีนในภูมิภาค มีการลงทุนของจีนในโครงสร้างพื้นฐานจากจีนจำนวนมาก

อิมราน ข่านถือเป็นนายกรัฐมนตรีคนแรกของปากีสถานที่หลุดจากตำแหน่งเพราะมติไม่ไว้วางใจ ส่วนหนึ่งก็เพราะสมาชิกในพรรคของเขาเองกว่า 10 คนที่แปรพักตร์ไปอยู่ฝ่ายค้าน กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐออกมาปฏิเสธข้อกล่าวหาของข่านโดยยืนยันว่าไม่เป็นความจริง

ปากีสถานซึ่งมีประชากร 220 ล้านคนมีความไม่มั่นคงทางการเมืองมาตั้งแต่ก่อตั้งประเทศเมื่อปี 1947 มีการรัฐประหารหลายคร้้ง ฝ่ายค้านมองว่ารัฐบาลของข่านบริหารเศรษฐกิจผิดพลาดและเริ่มขับไล่ข่านมาตั้งแต่เลือกตั้งปี 2018 โดยกล่าวหาว่าเขาโกงการเลือกตั้ง  ประเทศขาดแคลนเงินทุนสำรองต่างประเทศ เงินเฟ้อพุ่งขึ้น 2 หลัก ปีที่แล้วต้องขอความช่วยเหลือทางการเงินจากไอเอ็มเอฟถีง 6,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ