ชาวอีสานจัดทำบุญข้าวสาก ภายใต้มาตรการป้องกันโรคโควิด-19

21 กันยายน 64 ที่วัดสมศรี ต.บ้านค้อ อ.เมือง จ.ขอนแก่น ชาวบ้านโคกสี หมู่ที่7 ต่างหอบหิ้วตะกร้า ที่ใส่ห่อข้าวหลังจัดเตรียมกันในช่วงเย็นของเมื่อวานและมีบางส่วนจัดเตรียมในตอนเช้าวันพระวันนี้ด้วย  ถือเข้าประตูโขงวัดเมื่อนำอาหารมาถึงศาลาวัดที่จะทำบุญแล้ว เขียนชื่อของตนลงในกระดาษ ม้วนลงใส่ในบาตร เมื่อทุกคนมาพร้อมกันแล้ว ผู้ที่จะเป็นหัวหน้ากล่าวนำคำถวายสลากภัต แล้วจับสลากที่อยู่ในบาตร พระเณรจับได้สลากของใคร ผู้เป็นเจ้าของพาข้าว(สำรับกับข้าว)และเครื่องปัจจัยไทยทานก็นำไปประเคนให้พระรูปนั้น ๆ จากนั้นพระเณรจะฉันเพล ให้พรญาติโยมจะพากันรับพรแล้วกรวดน้ำอุทิศส่วนกุศลไปให้ญาติพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้ว และนำเอาข้าวสากไปห้อยไว้ตามต้นไม้บ้าง กำแพงบ้าง เพื่อเรียกบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว มารับเอาส่วนบุญ นอกจากนี้ ยังนำเอาข้าวสากบางส่วนไปวางในที่นาเพื่อเลี้ยงผีตาแฮก เชื่อกันว่าจะช่วยปกปักรักษาข้าวในนาอุดมสมบูรณ์ด้วย  

นายสันทัศน์ ศรศักดา ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 7 เป็นผู้พาชาวบ้านทำพิธี ก่อนจะนำเอาข้าวสากไปวางไว้บนกำแพงวัดบ้าง ต้นไม้บ้างเพื่อส่งถึงบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว โดยผู้ใหญ่บ้านกล่าวว่า ถึงแม้ปีนี้จะมีการแพร่ระบาดของโควิด-19  ชาวบ้านก็ยังคงดำเนินประเพณีที่ทำสืบต่อกันมา ซึ่งปีนี้ก็วางมาตรการเพื่อเป็นการป้องกันโรค โดยให้ชาวบ้านนั่งเว้นระยะห่าง และสวมใส่หน้ากากตลอดเวลา เมื่อถึงเวลาการวางข้าวสาก ก็ให้เว้นระยะเช่นเดียวกัน ซึ่งชาวบ้านจะจัดเตรียมสิ่งของเหล่านี้มาตั้งแต่เมื่อวาน เพื่อนำมาวัดในตอนเช้า 

สำหรับบุญข้าวสาก (สลาก) ศัพท์เดิมมาจากคำว่า ข้าวสลากภัต ตามภาษาบ้านเราเรียกว่า “ข้าวสาก” หรือภาษาท้องถิ่นอิสาน บุญข้าวสากเป็นประเพณีบรรพบุรุษที่นับถือกันว่าเป็นบุญในกลางพรรษา จะมีการทำบุญกันในช่วงเดือน 9 ดับเดือนเพ็ญ 10 จึงเรียกชื่ออีกอย่างว่า “บุญเดือนสิบ” ห่อข้าวน้อย เพื่อจะทำให้ข้าวในนาที่ปักดำไปนั้นงอกงาม และได้ผลบริบูรณ์ อีกทั้งเป็นการอุทิศส่วนกุศลถึงญาติผู้ล่วงลับ ไปแล้วด้วย 

โดย - พรพรรณ เพ็ชรแสน