Green Space พื้นที่สีเขียวในเมืองใหญ่สำคัญไฉน?

แม้ว่ากรุงเทพฯ จะไม่ได้มีพื้นที่สีเขียวมากเหมือนกับเมืองหลวงของมาเลเซีย หรือสิงคโปร์ แต่ปอดของกรุงเทพฯ ยังมีให้เห็นตามเขตต่างๆ อาทิ สวนลุมพินี อุทยาน 100 ปี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สวนเบญจกิติ สวนสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ สวนหลวง ร.9 สวนวชิรเบญจทัศ (สวนรถไฟ) หรือศูนย์เรียนรู้ป่าในกรุง ซึ่งไม่ใช่แค่มนุษย์เท่านั้นที่ได้ประโยชน์จากพื้นที่สีเขียวเหล่านี้ แต่เป็นระบบนิเวศทั้งระบบที่ได้รับประโยชน์ไปเต็มๆ

นิยามและความจำเป็นของ "พื้นที่สีเขียว" ต่อชีวิตมนุษย์

ในทางวิชาการได้นิยาม “พื้นที่สีเขียว” หรือ Green Space ว่าเป็นพื้นที่กลางแจ้งและกึ่งกลางแจ้งที่มีขอบเขตที่ดินทั้งหมดหรือบางส่วน ปกคลุมด้วยพรรณพืชบนดินที่ซึมน้ำได้หรืออาจมีสิ่งก่อสร้างอยู่ด้วย ทั้งในพื้นที่สีเขียวในเขตเมืองและนอกเขตเมือง อาจเป็นพื้นที่สาธารณะหรือเอกชนที่สาธารณชนสามารถเข้าไปใช้ประโยชน์ได้ ซึ่งพื้นที่สีเขียว ไม่ได้หมายความแค่สวนสาธารณะหรือป่า อุทยานเท่านั้น แต่มีหลายมิติมากกว่านั้น ซึ่งประกอบไปด้วย

พื้นที่สีเขียวธรรมชาติ คือพื้นที่ที่มีอยู่ตามธรรมชาติดั้งเดิม เป็นพื้นที่ที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศสูง เป็นแหล่งรวมของระบบนิเวศที่จำเป็นต้องอนุรักษ์ให้คงอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์ตลอดไปโดยมีการจัดการที่เหมาะสม ในรูปแบบ แม่น้ำ ลำธาร คลอง ทะเลสาบ พรุ ภูเขา และป่าไม้เป็นต้น

พื้นที่สีเขียวเพื่อบริการ คือพื้นที่สีเขียวที่ประชาชนสามารถเข้าไปใช้บริการเพื่อคุณภาพชีวิตของชุมชนทั้งการพักผ่อน หย่อนใจ ออกกำลังกาย และเสริมสร้างทัศนียภาพที่สวยงามให้กับเมืองพื้นที่สีเขียวที่ประชาชนสามารถเข้าไปใช้บริการ เพื่อคุณภาพชีวิตของชุมชน ทั้งการพักผ่อนหย่อนใจ ออกกำลังกายและเสริมสร้างทัศนียภาพที่สวยงามให้กับเมือง

พื้นที่สีเขียวเพื่อสิ่งแวดล้อม คือพื้นที่สีเขียวที่เสริมสร้างคุณค่าด้านสิ่งแวดล้อมให้แก่บริเวณและชุมชน เช่น ช่วยเพิ่มก๊าซออกซิเจนหรือลดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ลดอุณหภูมิความร้อนในเขตเมืองกรองฝุ่นละอองและลดมลพิษ เป็นต้น แม้ประชาชนอาจจะไม่สามารถเข้าไปใช้บริการได้โดยตรงเหมือนพื้นที่สีเขียวเพื่อบริการแต่มีคุณค่าด้านสิ่งแวดล้อมแก่ชุมชน และเกิดประโยชน์ใช้สอยแก่ผู้ที่เกี่ยวข้อง

พื้นที่สีเขียวบริเวณเส้นทางสัญจร คือพื้นที่สีเขียวที่อยู่ในแนวเส้นทางสัญจรสาธารณะมีรูปร่างลักษณะพื้นที่ที่เป็นริ้วยาวขนานกับบริเวณเส้นทางสัญจร ซึ่งมีบทบาททั้งการเสริมสร้างคุณค่าด้านสิ่งแวดล้อมและพักผ่อนหย่อนใจ

พื้นที่สีเขียวเพื่อเศรษฐกิจชุมชน คือพื้นที่สีเขียวเพื่อสิ่งแวดล้อมที่สร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจให้แก่ผู้เป็นเจ้าของส่วนมากหมายถึงพื้นที่สีเขียวในพื้นที่ว่างของเอกชน พื้นที่เกษตร เช่น นาข้าว พืชไร่ เป็นต้น พื้นที่ปลูกไม้ยืนต้น เช่น สวนไม้ผลยืนต้น และสวนป่าเศรษฐกิจ เป็นต้น

6 ประโยชน์หลักของพื้นที่สีเขียวในเมืองใหญ่

1. เพื่อเป็นแหล่งนันทนาการ และสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของคนในชุมชนทุกเพศทุกวัย
2. พืชพรรณในพื้นที่สีเขียวช่วยลดอุณหภูมิของเมืองที่เกิดจากการพัฒนาสิ่งก่อสร้างในเมือง
3. เป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของ นก ปลา แมลง และสัตว์อื่นๆ เป็นทางสีเขียวเชื่อมโยงแหล่งที่อยู่อาศัยเข้าด้วยกัน และช่วยป้องกันการกัดเซาะพังทลายของดิน ช่วยปรับปรุงระบบการระบายน้ำ
4. ช่วยลดเสียงรบกวนลงได้ โดยอาศัยพุ่มใบที่หนาทึบของไม้ยืนต้น และไม้พุ่มช่วยดูดซับมลภาวะทางเสียง
5. เป็นสิ่งเชื่อมโยงผู้คนให้ได้สัมผัสกับธรรมชาติอย่างใกล้ชิด ทำให้เป็นเมืองและเป็นชุมชนน่าอยู่อย่างยั่งยืน
6. ช่วยบรรเทาปัญหาภาวะโลกร้อน

"พื้นที่สีเขียว" กระตุ้นกิจกรรมทางกาย ช่วยคนเมืองมีสุขภาพดี

การเข้าถึงสวนสาธารณะ สวนหย่อม กระตุ้นให้ผู้คนบรรลุการทำกิจกรรมทางกาย อย่างเช่นการเดิน วิ่ง ขี่จักรยาน หรือเล่นกีฬา เพราะการมีพื้นที่สีเขียวช่วยให้กิจกรรมทางกายสนุกสนานยิ่งขึ้น ซึ่งส่งผลให้ประชากรมีสุขภาพดี และความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นด้วย

มีหลายผลการศึกษาระบุตรงกันถึงความสัมพันธ์ของพื้นที่สีเขียวต่อสุขภาวะในเชิงบวก ทำให้หลายประเทศทั่วโลกมีเป้าหมายที่จะเพิ่มจำนวนและปรับปรุงคุณภาพพื้นที่สีเขียวในเมือง ด้วยตระหนักถึงความสำคัญในฐานะที่เป็นกลยุทธ์เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนมีกิจกรรมทางกายที่เพียงพอ แต่ต้องยอมรับว่าไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะแต่ละเมืองต่างมีปัญหาของตัวเอง เช่น พื้นที่ไม่เพียงพอหรือพื้นที่ใช้ประโยชน์ได้ไม่เต็มประสิทธิภาพหรือเข้าถึงได้ยาก เช่นเดียวกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในเมืองหลวงของประเทศไทย

"พื้นที่สีเขียว" ช่วยเพิ่มการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพได้ถึง 20%

ในบทความ THE 5 BENEFITS OF GREEN SPACES IN THE WORKPLACE ของ MARELLA GIMENEZ ได้ยืนยันว่า “พื้นที่สีเขียวช่วยเพิ่มการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพได้ถึง 20%” ดังนั้น จึงแทบปฏิเสธไม่ได้เลยว่าการมีพื้นที่สีเขียวในสำนักงานส่งผลหลายๆ ด้านกับบริษัทไม่ใช่แค่เพียงภาพลักษณ์เท่านั้น แต่ยังช่วยให้พนักงานมีประสิทธิภาพการทำงานได้มากถึง 20% โดยผลการวิจัยจากมหาวิทยาลัย Twente  ได้ทำการศึกษาและพบว่าต้นไม้สามารถกระตุ้นให้พนักงานทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น โดยสามารถช่วยให้มีส่วนร่วมในการทำงานทั้งร่างกาย อารมณ์และความเข้าใจในการทำงาน ซึ่งนั่นเป็นเหตุผลว่าทำไม co-working space ส่วนใหญ่มักมีองค์ประกอบเป็นพื้นที่สีเขียวร่วมอยู่ด้วย

นอกจากนี้ ยังส่งเสริมปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นและรักษาความสัมพันธ์ได้ดีขึ้น เนื่องจากต้นไม้ช่วยให้คนรู้สึกถึงความผ่อนคลายมากยิ่งขึ้น ช่วยลดความเครียดที่จะสร้างปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น ซึ่งพื้นที่สีเขียวนี้เองที่จะช่วยสร้างวัฒนธรรมให้คนเข้าหากันมากยิ่งขึ้น และช่วยสร้างบรรยากาศในการร่วมมือกัน ทำให้บรรยากาศและสุนทรียภาพในที่ทำงานได้ดียิ่งขึ้น เนื่องจากพื้นที่สีเขียวจะช่วยให้องค์กรมีความรู้สึกสร้างสรรค์ รู้สึกถึงการทำงานร่วมกันมากกว่าการถูกกักขังในห้องสี่เหลี่ยมแคบๆ

ทั้งนี้ ยังสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับองค์กร เพราะการมีพื้นที่สีเขียวในองค์กรจะหมายถึงความใส่ใจที่คุณมอบให้ลูกค้าหรือผู้ที่เข้ามาในองค์กรอย่างเป็นมิตร และทำให้พนักงานรู้สึกถึงความใส่ใจในสุขภาพและความรู้สึกผ่อนคลายในการทำงานในองค์กร นอกจากนั้นยีงช่วยในเรื่องของการประหยัดพลังงานและการมีสภาพแวดล้อมที่ยั่งยืน แน่นอนว่าพื้นที่สีเขียวนอกจากจะช่วยสร้างบรรยากาศให้รู้สึกถึงความผ่อนคลาย การทำงานอย่างมีประสิทธิภาพแล้ว ต้นไม้จะช่วยสร้างอากาศที่ดีให้กับบริษัท ดักสารพิษต่างๆ รวมทั้งกันมลพิษทางเสียงอีกด้วย