"แสวง" ตอบปมขยายวันเลือกตั้ง เหตุชายแดนยังไม่สงบ ทำได้หรือไม่?

12 ธันวาคม 2568 ที่สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) นายแสวง บุญมี เลขาธิการ กกต. กล่าวถึง การเลือกตั้งหลังยุบสภา จะขยายออกไปนานกว่า 60 วัน ว่า เงื่อนไขของกฎหมายเมื่อมีพระราชกฤษฎีกา กกต.ต้องประกาศวันเลือกตั้ง และต้องประกาศจำนวนเขตเลือกตั้ง นี่คือสิ่งที่ต้องทำก่อนให้แล้วเสร็จภายใน 5 วัน ซึ่งในระยะเวลาดังกล่าว จะได้วันเลือกตั้งที่ชัดเจน ส่วนสถานการณ์ในวันข้างหน้า จะเป็นอย่างไรในทางกฎหมาย มีช่องทางในการแก้ไขได้ทุกเรื่อง ซึ่ง การประชุม กกต. วันจันทร์ 15 ธันวาคม นี้จะพิจารณาเรื่องการเป็นเขตเลือกตั้ง และมีประชุมกับตัวแทน ครม. เรื่องการทำประชามติ  ส่วนในวันอังคารที่ 16 ธันวาคม จะประกาศกำหนดวันเลือกตั้ง วันรับสมัครเลือกตั้ง สส. 
 

เมื่อถามว่า จากสถานการณ์ที่เกิดขึ้นบริเวณชายแดน จะสามารถจัดวันเลือกตั้งให้เป็นวันเดียวกันได้หรือไม่ นายแสวงกล่าวว่า สถานการณ์ที่เกิดขึ้นอยู่บริเวณชายแดน 4-5 จังหวัดทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ในทางกฎหมายมีทางออกในเรื่องพวกนี้อยู่แล้ว ซึ่งรัฐธรรมนูญมาตรา 104 ระบุว่า ถ้ามีเหตุจำเป็น คณะกรรมการเลือกตั้ง กำหนดวันเลือกตั้งใหม่ได้ แต่ต้องจัดการเลือกตั้งให้เกิดขึ้นภายใน 30 วัน นับแต่เหตุการณ์นั้นสิ้นสุดลง ซึ่งเป็นการกำหนดวันเลือกตั้งใหม่ และเป็นการขยายเวลาของทั้งประเทศ เพราะต้องให้การเลือกตั้งเป็นวันเดียวกันทั่วราชอาณาจักร แต่ถ้าเป็นเหมือนศรีสะเกษเราใช้มาตรา 102 มีเหตุในบางหน่วยบางพื้นที่ อันนั้นเป็นการกำหนดวันลงคะแนนใหม่ ซึ่งเป็นการใช้คำที่ต่างกัน
 

เมื่อถามย้ำว่า หากไม่สามารถจัดการเลือกตั้งตามวันที่กำหนดได้จริงๆ จะต้องพิจารณาในส่วนใดบ้าง นายแสวงกล่าวว่า คณะกรรมการการเลือกตั้งมีหน้าที่จัดการเลือกตั้ง เป็นไปด้วยความเรียบร้อยสุจริต ซึ่งต้องคำนึงถึงคนที่เกี่ยวข้องกับการเลือกตั้งคือ กรรมการประจำหน่วยเลือกตั้ง (กปน.)  ผู้สมัครที่ต้องหาเสียงรวม ทั้งประชาชนผู้มีสิทธิ์ เราต้องดูความสะดวกและความปลอดภัยด้วย นี่คือองค์ประกอบที่จะต้องนำมาพิจารณาว่า กกต. จะวินิจฉัยเป็นอย่างไร ซึ่ง ผอ.จังหวัดจะต้องเป็นคนประเมินสถานการณ์ในพื้นที่
 

ดังนั้น ตอนนี้ยังให้คำตอบไม่ได้ว่า จะต้องขยายวันเลือกตั้งหรือไม่ เพราะต้องติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิด การเลือกตั้งและชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนจะต้องเดินไปด้วยกัน

อย่างไรก็ตาม เราก็ไม่รู้ว่าสถานการณ์แบบนี้จะจบเมื่อไหร่ ซึ่งการขยายวันเลือกตั้ง เป็นทางออกแรกที่เรามีอยู่ แต่อาจจะมีอีกทางออกคือการลงคะแนน แบบลงทะเบียนออกเสียงล่วงหน้า คือการออกเสียงนอกหน่วย ซึ่งเราต้องดูและประเมินสถานการณ์ก่อน ซึ่งหากใช้การขยายวันเมื่อเหตุการณ์สิ้นสุดลงแล้ว คือไม่มีเหตุอีกแล้ว การเลือกตั้งก็จะสามารถจัดได้ภายใน 30 วัน 
 

เมื่อถามว่า จะมีความเป็นไปได้หรือไม่ ที่จะมีการเลือกตั้งในศูนย์อพยพ นายแสวง กล่าวว่า ในกรณีของการจัดเลือกตั้งในศูนย์อพยพไม่มีกฎหมายรองรับไว้ อาจจะต้องใช้วิธีลงทะเบียน แล้วจัดหายานพาหนะเพื่อนำประชาชนไปลงคะแนน พร้อมยืนยันว่า จะพยายามทำให้ดีที่สุดเพื่อให้การเลือกตั้ง เป็นไปด้วยความโปร่งใส และความปลอดภัยของผู้มีสิทธิ์เลือกตั้ง และผู้ที่หาเสียง
 

เมื่อถามว่า หากมีการขยายวันเลือกตั้ง จะเพิ่มความได้เปรียบเสียเปรียบทางการเมืองหรือไม่ นายแสวง กล่าวว่า ขณะนี้ยังคงเป็นไปตามที่มีพระราชกฤษฎีกาอยู่ การยืดเวลายังไม่มี ซึ่งการยืดเวลาก็ต้องดูหลายองค์ประกอบ
 

เมื่อถามว่า การเลือกตั้งครั้งนี้จะสามารถจัดทำประชามติ ไปพร้อมกันเลยได้หรือไม่นั้น นายแสวง กล่าวว่า หากยึดเวลาตามกฎหมายการเลือกตั้ง สส. จะต้องไม่น้อยกว่า 45 วันไม่เกิน 60 วัน แต่การทำประชามติไม่น้อยกว่า 60 วันไม่เกิน 150 วัน แต่มาตรา 11 ของ พ.ร.บ.ประชามติ ระบุไว้ว่า หากมีเหตุจำเป็นหรือเพื่อประหยัดงบประมาณ ก็สามารถที่จะทำประชามติน้อยกว่า 60 วันได้ ซึ่งการทำประชามติจะต้องใช้เนื้อหามากกว่า อย่างน้อยงานธุรการก็ต้องมีการพิมพ์ประเด็น ให้ผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งได้ทำความเข้าใจ รวมถึงจัดเวทีแสดงความคิดเห็น อย่างเสมอภาคและเท่าเทียมกัน ทั้งฝ่ายที่เห็นด้วยและไม่เห็นด้วย  ทั้งนี้ต้องดูว่ากิจกรรมการทำประชามติ ในกฎหมายกำหนดให้ใช้เวลาขั้นต่ำได้เท่าไหร่ เพียงพอที่จะทำให้ประชาชน ได้ศึกษาเนื้อหาการทำประชามติได้หรือไม่
 

ขณะนี้มี พ.ร.ฎ.ยุบสภา ออกมาแล้ว แต่ความคืบหน้าของการทำประชามติ ยังไม่เริ่มขึ้นเลย ดังนั้นจึงไม่สามารถบอกได้ว่า จะทำประชามติวันเดียวกับการเลือกตั้งได้