สว.ไทยชู 4 ข้อ “ปฏิรูปยูเอ็น“ วาระครบรอบ 80 ปี! ในที่ประชุม IPU
สว.ไทย ชู 4 ข้อ “ปฏิรูปยูเอ็น“ วาระครบรอบ 80 ปี ในที่ประชุม IPU หวังทำให้ UN “กะทัดรัดขึ้น” แต่ต้องไม่ลดภารกิจด้านมนุษยธรรม
23 ตุลาคม 2568 การประชุมสมัชชาสหภาพรัฐสภา หรือ IPU สมัยที่ 151 หนนี้ ช่วงเวลาที่จัดประชุมคาบเกี่ยวกับวาระครบรอบ 80 ปีของการก่อตั้งองค์การสหประชาชาติ หรือ UN พอดี โดยองค์การสหประชาชาติ ก่อตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2488 คือ ค.ศ.1945 จึงถือกันว่า วันที่ 24 ตุลาคมของทุกปีเป็น “วันสหประชาชาติ” และในปีนี้ UN มีอายุครบ 80 ปี คำว่า "UN80" จึงถูกนำมาใช้เรียกวาระครบรอบ 80 ปีของการสถาปนา UN ขณะที่อีกนัยหนึ่งก็เป็นชื่อของ “วาระการปฏิรูปที่สำคัญ” ขององค์การสหประชาชาติด้วย
ฉะนั้นในปีนี้ นอกจากจะเป็นวาระการเฉลิมฉลองการครบรอบ 80 ปีของ UN แล้ว ยังเป็นจุดเริ่มต้นของ "ความคิดริเริ่ม UN80" หรือ “UN80 Initiative” ซึ่งเป็นวาระการปฏิรูปที่ครอบคลุมทั้งระบบ ริเริ่มโดยเลขาธิการสหประชาชาติ อันโตนิโอ กูแตร์เรส ด้วย โดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและประสิทธิผลให้สหประชาชาติมีความคล่องตัว มีความเชื่อมโยง และมีเครื่องมือที่พร้อมรับมือกับความท้าทายในปัจจุบันและอนาคต
สำหรับโครงสร้างของสหภาพรัฐสภา หรือ IPU มีคณะกรรมาธิการสามัญคณะหนึ่ง ชื่อ “คณะกรรมาธิการสามัญด้านสหประชาชาติ” ฉะนั้นในการประชุม IPU ปีนี้ ระหว่างวันที่ 19-23 ตุลาคม ที่ศูนย์การประชุมนานาชาติเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ จึงมีการประชุมกันของคณะกรรมาธิการสามัญด้านสหประชาชาติ และมีสมาชิกรัฐสภาจากประเทศไทยเข้าร่วมด้วย นั่นก็คือ ดร.อมรศักดิ์ กิจธนานันท์ สมาชิกวุฒิสภา (สว.)
ในโอกาสที่องค์การสหประชาชาติมีอายุครบ 80 ปีพอดีดังที่ได้กล่าวแล้ว ดร.อมรศักดิ์ ในฐานะผู้แทนจากรัฐสภาไทย จึงได้มีถ้อยแถลงต่อที่ประชุมเกี่ยวกับเรื่องนี้ด้วย ในหัวข้อ “UN80: การปรับโฉมครั้งใหญ่ของระบบสหประชาชาติ”
โดยสาระสำคัญของแนวคิดการปฏิรูปองค์การสหประชาชาติ มี 2 ประเด็นที่พูดถึงกันมาก คือ การบริหารงบประมาณให้เหมาะสมกับภารกิจ และการออกแบบบทบาทของ UN ท่ามกลางสภาวะของโลกที่กำลังเผชิญกับความตึงเครียดอย่างไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน รวมทั้งความปั่นป่วนด้านสภาพภูมิอากาศ และความเหลื่อมล้ำที่ถ่างกว้างขึ้นทั่วโลกด้วย
ดร.อมรศักดิ์ เคยทำงานในระบบของสหประชาชาติ จึงเสนอแนวทางการปฏิรูปเอาไว้ 4 ข้อ ซึ่งบางส่วนเชื่อมโยงกับบทบาทของรัฐสภาทั่วโลก ภายใต้สหภาพรัฐสภา หรือ IPU
โดย ดร.อมรศักดิ์ วางหลักการของการปฏิรูปว่า ต้องทำให้ UN “กะทัดรัดขึ้น” แต่ต้องไม่ลดภารกิจด้านมนุษยธรรม โดยการจะรักษาหลักการนี้ไว้ได้ ต้องดำเนินการใน 4 ประการ ก็คือ
ประการแรก สหประชาชาติต้องทุ่มเททรัพยากรกับสิ่งที่สำคัญที่สุด ได้แก่ การสร้างสันติภาพ, การช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม และการพัฒนาที่ยั่งยืน โดยจะต้องระวังไม่ให้มีการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้งบประมาณกลายเป็นการลดการสร้างความเป็นธรรมของสังคม
“การปรับลดขนาดองค์กร ต้องไม่ลดบทบาทของสหประชาชาติในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงและเปราะบาง หรือทำให้เสียงจากประเทศกำลังพัฒนาเงียบหาย” สว.จากประเทศไทย ระบุ
ประการที่สอง UN ต้องเสริมสร้างกลไกกำกับดูแลและความโปร่งใส จึงต้องมีการรายงานอย่างสม่ำเสมอเกี่ยวกับการลดภารกิจ, การควบรวมหน่วยงาน และการประหยัดงบประมาณ เพื่อให้แน่ใจว่าการปฏิรูปมีทั้งประสิทธิภาพ, ความเป็นธรรม และความรับผิดที่ตรวจสอบได้
ประการที่สาม ต้องพิจารณาว่า ภารกิจใดของสหประชาชาติตอบโจทย์โลกในเวลานี้ และภารกิจใดล้าสมัย ควรปรับลดหรือยุติ
ประการที่สี่ ต้องยกระดับ “การทูตรัฐสภา” ให้มีบทบาทมากขึ้น โดยแบ่งปันแลกเปลี่ยนแนวปฏิบัติที่ดีระหว่างรัฐสภาของชาติต่างๆ และทำให้เสียงของประชาชนได้รับการสะท้อนในกลไกการตัดสินใจของสหประชาชาติ
ดร.อมรศักดิ์ สรุปในตอนท้ายว่า ประเทศไทยพร้อมร่วมขับเคลื่อนการเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญนี้ของ UN โดยอาศัยความร่วมมือระดับภูมิภาค, การบริหารด้วยระบบดิจิทัล และกระบวนการบริหารงบประมาณแบบมีส่วนร่วม เพื่อร่วมกันสร้างสหประชาชาติที่กะทัดรัด แต่มีจุดหมายที่ทรงพลัง และรักษาจิตวิญญาณของความเป็น “สหประชาชาติ” ที่โลกต้องการต่อไป
