"ประธานศาลฎีกา" แนะนำใช้ "เอไอ" ในการปฏิบัติงานคดี ย้ำนำมาตัดสินคดีไม่ได้

22 ตุลาคม 2568  " ราชกิจจานุเบกษา" เผยแพร่ คำแนะนำของ "ประธานศาลฎีกา" เกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ในการปฏิบัติงานคดี

มีเนื้อหาระบุว่า  ปัจจุบันมีการใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์อย่างแพร่หลายในหลายกิจการงานอันเป็นผลมาจากความก้าวหน้าของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีดิดิจิทัล ในขณะที่การพิจารณาพิพากษาคดีของศาล
เป็นการปฏิบัติงานเกี่ยวกับการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนซึ่งผู้พิพากษามีอิสระในการพิจารณา
พิพากษาอรรถคดีตามรัฐธรรมนูญและกฎหมายโดยปราศจากอคติทั้งปวง การนำเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์
อันเป็นเทคโนโลยีสมัยใหม่มาใช้ในการปฏิบัติงานของผู้พิพากษาตามกาลสมัย จึงต้องธำรงไว้ซึ่งหลักการสำคัญในการพิจารณาพิพากษาคดีด้วยความบริสุทธิ์ยุติธรรม

อาศัยอำนาจตามความในมาตรา ๕ แห่งพระธรรมนูญศาลยุติธรรม ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมพระธรรมนูญศาลยุติธรรม (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๕๑ ประธานศาลฎีกาจึงออกคำแนะนำไว้ ดังต่อไปนี้

ข้อ 1 การใช้เทคโลยี ปัญญาประดิษฐ์ในการปฏิบัติงาน ต้องใช้ด้วยความรับผิดขอบสูงต่อความบริสุทธิ์ยุติธรรมของกระบวนการยุติธรรม และพึงคำนึงถึงความปลอดภัยและความน่าเชื่อถือของเทคโนโลยีนั้น โดยตระหนักถึงข้อจำกัดที่อาจเกิดจากความไม่ครบถ้วนสมบูรณ์หรือความน่าเชื่อถือของข้อมูลที่นำมาใช้ประมวลผล อคติทางอัลกอริทึม รวมถึงขีดความสามารถในการเรียนรู้หรือประมวลผล
 

ข้อ 2 การใช้เทคโนโลยี ปัญญาประดิษฐ์ ต้องไม่เป็นการเปิดเผยความลับของทางราชการแก่ผู้ซึ่งไม่มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายที่จะล่วงรู้ข้อมูลที่เป็นความลับนั้น และต้องไม่มีลักษณะเป็นการนำข้อมูลส่วนบุคคลในคดีไปใช้กับเทคโนโลยี ปัญญาประดิษฐ์

ข้อ 3 ผู้พิพากษาต้องยึดมั่นในความเป็นอิสระของตนเองในการใช้ดุลพินิจวินิจฉัยชี้ขาดคดีโดยปราศจากการชี้นำหรือแทรกแซงของเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ การใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ในการพิจารมาคดีพึงเป็นไปเพื่อสนับสนุนให้การปฏิบัติงานมีประสิทธิภาพมากขึ้น

การใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์วิเคราะห์ความน่าจะเป็นของข้อเท็จจริงอันเป็นประเด็นพิพาทในคดีเพื่อนำมาใช้วินิจฉัยชี้ขาดคดีนั้นจะกระทำมิได้

ข้อ 5 การใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ช่วยเหลือศาลในงานทางด้านธุรการหรือวิชาการเช่น การสืบค้นข้อมูล การคำนวณทางคณิตศาสตร์ การจัดหมวดหมู่ข้อมูล การวางแผนบริหารจัดการคดี การสรุปข้อมูลหรือจัดเตรียมข้อมูลเบื้องตันสำหรับการพิจารณาหรือพิพากษาคดี และการจัดทำร่างเอกสาร ผู้ใช้งานพึงตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลอันเป็นผลลัพธ์ของการใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์นั้นเสมอ ผู้ใช้ข้อมูลจากเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ในทางคดีพึงเปิดเผยถึงการใช้ข้อมูลดังกล่าวด้วย

ข้อ 6 ให้สำนักงานศาลยุติธรรมคัดสรรเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ที่เหมาะสมและเชื่อถือได้ไว้ใช้ในราชการศาลยุติธรรมเพื่ออำนวยความยุติธรรมแก่ประชาชนด้วยความเท่าเทียม โดยคำนึงถึงการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลและความลับของทางราชการตามกฎหมาย

ให้ไว้ ณ วันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2568

ชนากานต์ ธีรเวชพลกุล

ประธานศาลฎีกา

 

 

คลิกอ่านฉบับเต็ม >>>  คำแนะนำประธานศาลฎีกาเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ในการปฏิบัติงานคดี