ไทยรุกกัมพูชา! ทำความรู้จัก “อนุสัญญาออตตาวา”

รู้จัก “อนุสัญญาออตตาวา” 

 

ชื่อจริง : อนุสัญญาว่าด้วยการห้ามใช้ สะสม ผลิต และโอน และการทำลายทุ่นระเบิดสังหารบุคคล ค.ศ. 1997 

ชื่อเรียกติดปาก : อนุสัญญาออตตาวา, อนุสัญญาห้ามทุ่นระเบิดสังหารบุคคล 

เป้าประสงค์ : ขจัดทุ่นระเบิดสังหารบุคคลที่มีอยู่ทั่วโลก

ทุ่นระเบิดสังหารบุคคล : เรียกว่า APL ย่อมาจาก Anti-Personnel Landmines หมายถึงอาวุธที่แม้สงครามจะสิ้นสุดลง แต่ยังคงสร้างความเสียหายต่อชีวิตอย่างรุนแรง อานุภาพของมันไม่ได้จำกัดแค่ช่วงเวลาของการสู้รบ แต่ยังทิ้งผลกระทบไว้ระยะยาว

 

ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับปมพิพาทไทย-กัมพูชา : มีทหารไทยเหยียบทุ่นระเบิดบริเวณชายแดนไทย–กัมพูชา ที่เนิน 481 ในเขต “สามเหลี่ยมมรกต” เมื่อวันที่ 16 ก.ค.2568 โดยทหาร 3 นายได้รับบาดเจ็บ (หนึ่งในนั้นขาถูกตัด) คาดการณ์ว่าเป็นทุ่นระเบิดใหม่ ชนิด PMN‑2 ซึ่งขัดกับพันธกรณีตามอนุสัญญาออตตาวา 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ช่องทางร้องเรียน/ประท้วง : สามารถดำเนินการได้หลายช่องทาง 

 

 1. กระทรวงการต่างประเทศไทย สามารถยื่น “หนังสือประท้วงอย่างเป็นทางการ” ต่อรัฐบาลกัมพูชา ผ่านทางสถานทูต โดยอ้างความเสียหายต่อชีวิตและอธิปไตยไทยตามอนุสัญญาออตตาวา

 

 2. ไทยสามารถยื่นข้อร้องเรียนต่อ คณะกรรมการสนธิสัญญาต่อต้านทุ่นระเบิดขององค์การสหประชาชาติ (UN Mine Ban Treaty / Ottawa Treaty) ว่า กัมพูชาอาจละเมิดพันธกรณีของอนุสัญญา เนื่องจากมีทุ่นระเบิดใหม่ ม่ใช่เพียงซากสงครามเก่า ยอยู่ในเขตที่ควรปลอดภัยตามข้อตกลง

 

 3. ใช้กลไก JBC หรือ คณะกรรมการเขตแดนร่วม ไทย–กัมพูชา ซึ่งสามารถหยิบยกประเด็น “ทุ่นระเบิด” หรือ “อุบัติเหตุชายแดน” เพื่อหารือในการกำหนดนโยบายร่ว มป้องกันไม่ให้เกิดเหตุซ้ำได้

 

 4. ร้องเรียนต่อองค์กรความช่วยเหลือด้านระเบิดบรรเทาสาธารณะ เช่น Norwegian People’s Aid หรือ NPA ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการทำงานเชิงมนุษยธรรม สามารถให้การสนับสนุนไทยในการระบุชนิดทุ่นระเบิด และนำข้อมูลส่งพิจารณาในเวทีสากลได้ 

 

 

ช่องทางเฉพาะตามอนุสัญญาออตตาวา : 

 

 1. ยื่นคำร้องว่ามีการใช้/วางทุ่นระเบิดชนิดใหม่ในพื้นที่ซึ่งไม่น่าจะมีอยู่หลังพันธกรณี 

 2. ร้องเรียนอย่างเป็นทางการผ่านกระทรวงการต่างประเทศ และนำหลักฐาน (evidence) ไปเสนอที่ประชุมรัฐภาคี (annual meetings) หรือผ่านคณะทำงานย่อยที่เกี่ยวข้อง

 3. หากสถานการณ์ยืดเยื้อ ไทยอาจขอให้ UN มีบทบาทกลางทบทวนการปฏิบัติตามสนธิสัญญา หรือพิจารณาคว่ำบาตรทางการเมืองต่อรัฐภาคีที่ละเมิด

 

แนวทางที่ควรกระทำเพิ่มเติม : 

 

 1. เก็บตัวอย่างทุ่นระเบิดและระบุชนิดของทุ่นระเบิดจากผู้เชี่ยวชาญด้านการรื้อถอน เพื่อใช้เป็นหลักฐานยืนยันการกระทำของกัมพุชา 

 2. เผยแพร่ข้อมูลผ่านเวทีสาธารณะทั้งในไทยและต่างประเทศ เพื่อสร้างแรงกดดันเชิงสาธารณะ

 3. ร่วมมือกับเวทีที่เกี่ยวข้อง หรือตามพันธกรณีของอนุสัญญาออตตาวา เพื่อชี้นำให้องค์กรระหว่างประเทศเข้าตรวจสอบพื้นที่