นี่แหละเมืองไทย ยุบสภาอำนาจใครยังเถียงกัน ใครได้ประโยชน์?

8 กรกฎาคม 2568 ประเด็น “รักษาการนายกฯ” ยุบสภาได้หรือไม่ กลายเป็นประเด็นถกเถียง เพื่อชิงแต้มทางการเมืองอย่างชัดแจ้ง

เพราะถึงนาทีนี้ไม่มีใครฟันธงได้ว่า “รักษาการนายกฯ” ยุบสภาผู้แทนราษฎรได้หรือไม่ เนื่องจากไม่ได้มีบรรทัดฐานมาก่อน และรัฐธรรมนูญก็ไม่ได้บัญญัติเอาไว้แบบชัดๆ
 

ประเด็นถกเถียงแบ่งเป็น 2 ฝ่าย
 

ฝ่ายที่เห็นว่ายุบได้ - มองว่า รักษาการนายกฯ มีอำนาจเต็ม ทำแทนนายกฯได้ทุกอย่าง มิฉะนั้นบ้านเมืองจะถึงทางตัน หากตัดสินใจแทนนายกฯไม่ได้ทุกเรื่อง

ฝ่ายที่เห็นว่ายุบไม่ได้ - มองว่า เป็นอำนาจเฉพาะตัวของนายกฯ ซึ่งได้รับความเห็นชอบจากสภาให้ดำรงตำแหน่งผู้นำฝ่ายบริหาร จึงต้องเป็น “นายกฯตัวจริงที่สภาเลือก” เท่านั้น จึงจะมีอำนาจยุบสภาได้ ตามหลักการตรวจสอบถ่วงดุลระหว่างองค์กรผู้ใช้อำนาจอธิปไตย

แต่อย่างที่บอก ว่าไม่มีใครชี้ขาดได้ มีแค่ความเห็นของผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมาย

เลขาธิการกฤษฎีกา - ชี้แจง ครม.ในการประชุมนัดพิเศษสัปดาห์ที่แล้วว่า รักษาการนายกฯ ยุบสภาไม่ได้

แต่ อ.วิษณุ เครืองาม - ให้สัมภาษณ์ “เนชั่นทีวี” เมื่อปลายสัปดาห์ที่แล้ว แม้ไม่ได้พูดชัดๆ ว่า ยุบได้หรือไม่ได้ แต่อาจารย์บอกว่า ความเห็นของอาจารย์โน้มเอียงไปในทาง “ยุบได้”

และประเด็นน่าสนใจที่ อาจารย์วิษณุ ตั้งเอาไว้ก็คือ เรื่องนี้เป็นพระราชอำนาจ ฉะนั้นหากรักษาการนายกฯ เสนอพระราชกฤษฎีกายุบสภาขึ้นไป แล้วทรงลงพระปรมาภิไธยลงมา ก็แปลว่ายุบได้

แต่ปัญหาคือ รักษาการนายกฯคนใดจะกล้าเสนอ หากไม่มั่นใจจริงๆ เพราะอาจเป็นการรบกวนเบื้องพระยุคลบาทได้เหมือนกัน

เมื่อ รธน.เขียนชัด ยุบสภาเป็น “พระราชอำนาจ”
 

เรื่องนี้ เปิดดูรัฐธรรมนูญ 3 ฉบับ คือ ฉบับปี 2540 / 2550 / และ 2560 จะพบว่า ทุกฉบับเขียนไว้เหมือนกัน คือ เป็นพระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์ โดยตราเป็นพระราชกฤษฎีกา

รัฐธรรมนูญทั้ง 3 ฉบับเขียนเอาไว้แค่นี้ แม้ถ้อยคำจะแตกต่างกันไปบ้าง แต่สาระสำคัญเหมือนกัน

เมื่อต้องตราเป็นพระราชกฤษฎีกา ผู้เสนอจึงต้องเป็นนายกฯ เท่านั้น ส่วนจะรักษาการ หรือตัวจริง กฎหมายไม่ได้บอกไว้




แต่จากบทบัญญ้ติในรัฐธรรมนูญข้อนี้ ทำให้ "นพดล ปัทมะ" อดีต รมว.ต่างประเทศ พรรคเพื่อไทย และอดีตที่ปรึกษากฎหมายของทักษิณ ออกมาบอกว่า นายกฯ ไม่ได้มีอำนาจยุบสภา แต่เป็นพระราชอำนาจ  นายกฯ ทำได้เพียงเสนอพระราชกฤษฎีกา

ฉะนั้นนายกฯรักษาการ ก็เสนอพระราชกฤษฎีกาได้ ไม่น่ามีอะไรติดขัด

 

ตัวสำรองยุบสภาได้หรือไม่ ใครได้ ใครเสีย?
 

ประเด็นที่น่าวิเคราะห์กันต่อ ก็คือ ใครได้ประโยชน์จากวิวาทะ หรือ ข้อถกเถียงนี้

1.ฝ่ายค้าน ไม่ว่าจะพรรคส้ม พรรคน้ำเงิน ได้ประโยชน์แน่นอน

หากข้อสรุปออกมาในทำนองว่า นายกฯ รักษาการยุบสภาได้ ก็จะโหมกระแสเรียกร้องให้ยุบสภาหนักขึ้น หากสภาถูกยุบ มีการจัดเลือกตั้งใหม่ งานนี้พรรคส้มได้ประโยชน์มากที่สุด เพราะมีโอกาสชนะเลือกตั้งมากที่สุด ส่วนพรรคน้ำเงินก็ได้ประโยชน์ในแง่กดดันรัฐบาล ดิสเครดิต เก็บแต้ม สะสมพลัง เตรียมสู้ศึกเลือกตั้ง
 

หากข้อสรุปออกมาทำนองว่า นายกฯ รักษาการยุบสภาไม่ได้ ก็จะเข้าทาง “ข้อเสนอผ่าทางตัน” ป้องกันอำนาจนอกระบบเข้าแทรกแซง ก็จะโหมกระแสเรียกร้องให้นายกฯลาออก แล้วพลิกขั้วตั้ง “รัฐบาลชั่วคราว” แข่งกับเพื่อไทย โดยมีจุดขายเดินไปสู่ยุบสภาโดยเร็วที่สุด
 

2.ฝ่ายรัฐบาล โดยเฉพาะพรรคเพื่อไทย ก็ได้ประโยชน์

หากข้อสรุปออกมาทำนองว่า นายกฯรักษาการยุบสภาไม่ได้ พรรคเพื่อไทยก็จะได้ข้ออ้างในการอยู่เป็นรัฐบาลต่อไป โดยให้เหตุผลเรื่อง “กฎหมายไม่เปิดช่องให้ยุบสภา” และพยายามล็อกเสียงพรรคร่วมฯ 11 พรรคเอาไว้ หากนายกฯแพทองธาร ไม่ได้ไปต่อ ก็จับมือจัดตั้งรัฐบาลชุดใหม่ พรรคร่วมฯเดิม โดยชู “แคนดิเดตคนสุดท้าย” ขึ้นเป็นนายกฯ คือ คุณชัยเกษม นิติสิริ

แต่หากข้อสรุปออกมาทำนองว่า นายกฯ รักษาการยุบสภาได้ เพื่อไทยก็ไม่ยุบอยู่แล้ว อ้างว่าต้องรอคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญก่อน วันนี้นายกฯแพทองธาร ยังไม่ได้มีความผิด และยังอยู่ในตำแหน่ง

บทสรุปของเรื่องนี้ มีแต่ฝ่ายการเมืองที่ชิงแต้ม หาคะแนนนิยมจากแฟนคลับฝ่ายตน ส่วนประชาชนไม่ได้อะไร เพราะสุดท้ายคาดเดาจากบทเรียนในอดีตได้เลยว่า พรรคเพื่อไทยไม่มีทางยอมเสียอำนาจ แม้แต่การเป็นรัฐบาลรักษาการอย่างแน่นอน และการสู้จนหยดสุดท้ายของ “รัฐบาลชินวัตร” ทั้งสองครั้ง คือ รัฐบาลคุณทักษิณ และรัฐบาลคุณยิ่งลักษณ์ จึงจบด้วยการถูกยึดอำนาจ เพราะไม่มี “ตาเดิน” บนกระดานหมากรุกประชาธิปไตย ให้เดินอีกต่อไป