ทำความรู้จัก "วาฬโอมูระ" สัตว์สงวนหายากที่สุดในโลก
ชวนทำความรู้จัก "วาฬโอมูระ" วาฬลึกลับหาพบยากที่สุดในโลกชนิดหนึ่ง จนทำให้ไม่ทราบพฤติกรรมชัดเจน และข้อมูลที่อยู่อาศัยยังคงเป็นปริศนา
การพบ "วาฬโอมูระเผือก" ทางใต้ของเกาะคอรัล (เกาะเฮ) จ.ภูเก็ต นอกจากจะสร้างความฮือฮาให้กับนักท่องเที่ยวที่พบเห็นแล้ว ผศ.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ นักวิชาการด้านทะเลและสิ่งแวดล้อม และอาจารย์ประจำภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเล คณะประมง ยังออกมาเปิดเผยว่า วาฬชนิดนี้ เป็น "วาฬโอมูระเผือก" ตัวแรกของไทย และตัวแรกของโลก
"เนชั่นออนไลน์" ชวนทำความรู้จัก วาฬโอมูระ (Omura’s whale) คืออะไร? และมีความสำคัญอย่างไรกับระบบนิเวศใต้ท้องทะเล
วาฬโอมูระ มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Balaenoptera omura จัดอยู่ในกลุ่มเลี้ยงลูกด้วยนม เป็นวาฬสายพันธุ์ใกล้ชิดกับวาฬบรูด้าแต่มีขนาดเล็กกว่าพบหากินใกล้ฝั่ง มีลำตัวยาวประมาณ 10 - 11.5 เมตร น้ำหนักสูงสุด 20 ตัน วัยเจริญพันธุ์ 8-13 ปี หรือความยาวไม่น้อยกว่า 9 เมตร ถูกค้นพบครั้งแรกจากซากของมันในปี ค.ศ. 2003
แม้ วาฬโอมูระ มีความคล้ายคลึงกับวาฬบรูด้า แต่มีขนาดเล็กกว่า และครีบหลังโค้งงอมากกว่า อยู่ค่อนไปทางหาง มีสันบริเวณตรงกลางส่วนหัว 1 สัน ขณะที่วาฬบรูด้ามี 3 สัน
มีร่องใต้คางสีอ่อนจำนวน 80-90 ร่อง ยาวพ้นสะดือ กรามด้านซ้ายมีสีดำ ส่วนข้างขวามีสีจางหรือสีขาว ลำตัวสีเทาดำ ท้องสีอ่อน หรือชมพู มีสันบริเวณตรงกลางส่วนหัว 1 สัน มีซี่กรองจำนวน 180-210 คู่ ขนาดสั้นและกว้าง มีสีขาวเหลืองถึงดำ
อาหารที่แสนโปรดปรานคือปลาขนาดเล็ก และเคย พฤติกรรมใช้วิธีกินแบบอ้าปาก ขยายร่องใต้คางให้ใหญ่ขึ้น และพุ่งเข้าฮุบเหยื่อโดยมีทั้งแบบตั้งส่วนหัวขึ้นมาเหนือผิวน้ำ หรือตะแคงตัวด้านข้าง หรือหงายท้อง
ถิ่นอาศัยและการแพร่กระจาย : เขตร้อนถึงอบอุ่น พบทั้งเขตนอกฝั่งและชายฝั่ง ส่วนมากพบบริเวณตะวันออกของมหาสมุทรอินเดีย และฝั่งตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิก ในประเทศไทยพบซากบริเวณชายฝั่งทะเลอันดามัน ส่วนฝั่งอ่าวไทยพบตั้งแต่ จ.ประจวบคีรีขันธ์ ลงไปถึง จ.สงขลา ภาพถ่ายในธรรมชาติถ่ายได้จากฝั่งทะเลอันดามัน พบใกล้เกาะราชา จ.ภูเก็ต ฝูงหนึ่งจำนวน 4 ตัว
วาฬโอมูระ ถือว่าเป็นสัตว์ที่หายากที่สุดในโลกชนิดหนึ่ง ในไทยพบอยู่ราว 15 ตัว สำหรับความหายากของมันทำให้ไม่ทราบพฤติกรรมชัดเจน และข้อมูลที่อยู่อาศัยของมันในทะเลทั่วโลกยังคงเป็นปริศนา
ทั้งนี้ ประเทศไทยได้ประกาศให้วาฬโอมูระเป็นสัตว์ป่าสงวน ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2562
สถานภาพการอนุรักษ์
- สถานภาพการอนุรักษ์ในระดับโลก โดยการจัดอันดับของ IUCN (2018) คือ Data Dificient (DD) หรือ ยังมีข้อมูลไม่เพียงพอต่อการจัดอันดับ
- สถานภาพการอนุรักษ์ในประเทศไทย เป็นสัตว์ป่าสงวน ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2562
องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ อธิบายความสำคัญของ "วาฬโอมูระ" ไว้ว่า
วาฬแผ่นซี่กรอง เช่น วาฬโอมูระ และวาฬบรูด้า อาศัยแผ่นซี่กรองในการกรองกินแพลงค์ตอน เช่น เคย รวมทั้งปลาขนาดเล็ก เช่น ปลากะตัก เป็นอาหาร อึของวาฬจึงอุดมไปด้วยไนโตรเจน ซึ่งเป็นธาตุอาหารที่สำคัญและจำเป็นต่อไปให้แพลงค์ตอนผู้ผลิตขั้นต้นของห่วงโซ่อาหารในระบบนิเวศทางทะเล ในวาฬซี่กรองที่มีการอพยพ เป็นระยะทางไกล เช่น วาฬสีเทา ก็จะนำพาความอุดมสมบูรณ์ติดตัวตามไปยังทุกที่ที่มันเดินทางไปถึง
อ้างอิงข้อมูลจาก :