
13 มิถุนายน 2566 เมื่อเวลา 10.30 น. ที่ หน้าศาลากลางจังหวัดเลย อ.เมือง จ.เลย มีกลุ่มชาวเขาเผ่าม้ง กว่า 117 คน จากเพชรบูรณ์ นำโดย นายหน่อใจ แซ่หลอ อายุ 63 ปี นำป้ายและหนังสือ เข้ายื่นต่อผู้ว่าราชการจังหวัดเลย เพื่อขอความเป็นธรรม กลับภูมิลำเนา ตามนโยบาย 66/23 มีนายกฤติธี โสคำ ผอ.กลุ่มงานศูนย์ดำรงธรรมจังหวัดเลย และ พ.ท.ระพีพงศ์ นิติสมบูรณ์ หน.กนผ.แผนและข่าว กอ.รมน.จังหวัดเลย ออกมารับหนังสือ
นายหน่อใจ แกนนำกลุ่มชาวเขา เปิดเผยว่า การมายื่นหนังสือครั้งนี้ สืบเนื่องจากผลนโยบาย 66/23 ที่รัฐบาลจะยุติสงครามให้ได้ จะแก้ปัญหาความไม่เป็นธรรม รวมทั้งความไม่เท่าเทียมในทุกด้าน จึงเป็นที่ยอมรับของคนไทยม้งบ้านขี้เถ้า และยอมวางอาวุธ ออกมามอบตัวที่ศูนย์เร่งรับผู้กลับใจ กองทัพภาค 3 ที่บ้านเข็กน้อย เป็นผู้ร่วมพัฒนาชาติไทย แต่สุดท้ายต้องกลายเป็นคนไทย ไร้ที่ดินทำกิน และที่อยู่อาศัย
ทั้งนี้ ที่บ้านขี้เถ้าหมู่ที่ 6 ต.กกสะทอน อ.ด่านซ้าย จ.เลยนั้น ชาวไทยม้งอยู่มานานมาก มีความผูกพันกับพื้นที่ เกี่ยวข้องพิธีเช่นไหว้บรรพบุรุษ แต่อยู่ห่างไกลอำนาจรัฐ เข้าไปไม่ถึง จึงกลายเป็นสนามรบ ระหว่างพรรคคอมมิวนิสต์ และรัฐบาลไทย ในยุคสงครามเย็น เป็นเวลากว่า 15 ปี การเคลื่อนไหวที่ผ่านมา หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รับทราบตลอด และหาพื้นที่มาชดเชยในส่วนบ้านขี้เถ้า ที่ถูกประกาศเป็น อุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า แต่เรื่องถูกโยนไปมาระหว่างหน่วยงาน ทำให้ความช่วยเหลือเกิดความล่าช้า ถือเป็นความอยุติธรรม
นายหน่อใจ กล่าวว่า ล่าสุดหน่วยงานหลายฝ่าย ได้หารืออย่างกว้างขวาง และลงนาม มีแนวทางการแก้ปัญหาดังนี้ 1.จะหาพื้นที่มาชดเชยบ้านขี้เถ้าให้ได้ 2.ถ้าหาพื้นที่ชดเชยไม่ได้ ให้กลับภูมิลำเนาเดิม 3.ถ้าหากแนวทางที่ 1 และที่ 2 ไม่สามารถทำได้ ก็จะชดเชยค่าเสียโอกาส ครอบครัวละ 4,000,000 บาท ก่อน โดยใช้เวลา 45 วัน ตามระเบียบทางราชการ แต่สุดท้ายก็ไม่เป็นผล
ดังนั้นเพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อส่วนรวม และทุกฝ่ายได้รับความเป็นธรรม ไม่มีความขัดแย้ง นำไปสู่การยุติข้อขัดแย้งที่แท้จริง กลุ่มชาวม้งจะกลับภูมิลำเนาเดิม ที่บ้านขี้เถ้าเท่านั้น กลุ่มยอมรับหมู่บ้านขี้เถ้า ยอมรับนิคมสร้างตนเอง ยอมรับนโยบาย 66/23 แต่ไม่ยอมรับการประกาศอุทยาน ที่ทับหมู่บ้านขี้เถ้า
และอย่างเห็นได้ชัด คือ บ้านขี้เถ้านั้นเป็นอารยธรรมไทยม้ง ไม่อาจลืมได้ งานใด ๆ นั้นก็มีปัญหา พื้นที่ไหน ๆ ก็มีเจ้าของไปหมดแล้ว ทางกลุ่มจะขอกลับภูมิลำเนาเดิม ตามนโยบาย 66/23 ตามหนังสือปล่อยตัวของศูนย์การุญเทพ ตามสิทธิชุมชนตามกฎหมาย กลุ่มจะกลับภูมิลำเนาเดิม หลังจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้รับหนังสือภายใน 45 วัน ต่อไป
นายหน่อใจ กล่าวอีกว่า ชาว ต.เข็กน้อย อ.เขาค้อ จ.เพชรบูรณ์ ปัจจุบันมีเนื้อที่ดินทำกิน 20,000 ไร่ 12 หมู่บ้าน ประชาชน 17,000 คน ในจำนวนนี้มี 22 ครอบครัว 177 คน ยืนยันว่า จะขอย้ายกลับมาอยู่ที่บ้านภูขี้เถ้า ซึ่งเป็นถิ่นเก่าที่เคยอยู่อาศัยมาก่อนของชนเผ่า แค่นี้ก็พอใจและดีใจแล้ว มีที่ทำกินและที่อยู่อาศัยให้ ประเด็นสำคัญที่ต้องย้าย คือไม่มีที่ทำกิน ทาง จ.เพชรบูรณ์ ก็ช่วยและแก้ปัญหาไม่ได้ ประกอบกับถิ่นเดิมที่บ้านขี้เถ้านั้น มีความพัฒนาขึ้นมากมีอารยธรรม ประเพณีสืบทอดกันมายาวนานต่อเนื่อง
ด้านผู้แทนผู้ว่าราชการจังหวัดเลย กล่าวว่า เรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่ ที่กระทบกับประชาชนส่วนรวม และด้านอื่น ๆ หลายด้าน ดังนั้น จังหวัดเลยต้องเก็บรวบรวมหลักฐาน เอกสาร พร้อมกับตั้งคณะกรรมการที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งฝ่ายความมั่นคง ฝ่ายปกครอง ทหาร ตำรวจ ฝ่ายที่ดิน กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล้อม ขึ้นภายในเร็ว ๆ
สำหรับ นโยบาย 66/2523 คือ คำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรีที่ 66/2523 หรือคำสั่งที่ 66/(25)23 เป็นคำสั่งรัฐบาลไทย ที่กำหนดนโยบายสำคัญ ในการต่อสู้กับการก่อการกำเริบ ของคอมมิวนิสต์ ช่วงปลายสงครามเย็น คำสั่งดังกล่าวออกเมื่อวันที่ 23 เม.ย. 2523 และลงนามโดยนายกรัฐมนตรี พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ คำสั่งนี้ทำให้มีการเปลี่ยนแปลงนโยบาย จากท่าทีทหารสายแข็ง ที่ดำเนินมาแต่รัฐบาลฝ่ายขวาธานินทร์ กรัยวิเชียร (ครองอำนาจ 2519 ถึง 2520) มาสู่สายกลางมากขึ้น
ซึ่งให้ความสำคัญมาตรการทางการเมือง เหนือการปฏิบัติทางทหารอย่างเป็นทางการ คำสั่งนี้กำหนดให้มีการจัดการความอยุติธรรมทางสังคม และการส่งเสริมการมีส่วนร่วมทางการเมือง และกระบวนการประชาธิปไตย มีการออกกฎหมายนิรโทษกรรม สอดคล้องกับคำสั่งอนุญาต ให้ผู้แปรพักตร์ผละขบวนการก่อการกำเริบ ซึ่งเมื่อประกอบกับการเสื่อมลง ของการสนับสนุนจากต่างชาติ นำไปสู่การเสื่อมลงของพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยในที่สุด