อัลเฟรด โนเบล เป็นนักเคมี วิศวกร นักประดิษฐ์ นักธุรกิจ และนักบริจาคเพื่อการกุศลชาวสวีเดน แต่เขาเป็นที่รู้จักกันอย่างดีที่สุด จากการที่นำทรัพย์สมบัติของตัวเองมาเป็นกองทุนก่อตั้งเป็นรางวัลโนเบล ถึงแม้ว่าเขาจะมีส่วนสำคัญต่อวงการวิทยาศาสตร์หลากหลายประการเช่นกัน
เขาถือสิทธิบัตร 355 รายการตลอดช่วงชีวิตของเขา สิ่งประดิษฐ์ที่มีชื่อเสียงที่สุดของโนเบลคือระเบิดไดนาไมต์ ซึ่งเป็นวิธีที่ปลอดภัยและง่ายในการควบคุมพลังงานระเบิดของ "ไนโตรกลีเซอรีน" มันถูกจดสิทธิบัตรในปี 2410 และในไม่ช้า ก็ถูกนำไปใช้ในทั่วโลกสำหรับการทำเหมืองและการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานต่าง ๆ
โนเบลแสดงความถนัดในด้านวิทยาศาสตร์และการเรียนรู้มาตั้งแต่แรก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านเคมีและภาษา เขาพูดได้ 6 ภาษาและยื่นจดสิทธิบัตรครั้งแรกตั้งแต่เมื่ออายุ 24 ปี เขาเริ่มทำธุรกิจหลายอย่างกับครอบครัวของเขา โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเป็นเจ้าของ Bofors ผู้ผลิตเหล็กและเหล็กกล้าที่เขาพัฒนาจนกลายมาเป็นผู้ผลิตปืนใหญ่และอาวุธอื่น ๆ รายสำคัญ
แต่หลังจากอ่านข่าวมรณกรรมของลุดวิก พี่ชายของเขา ที่นักข่าวรายงานข่าวผิดพลาด กลายเป็นว่าเขาเป็นคนตายเสียเอง พร้อมกับประณามเขาในฐานะผู้แสวงหาผลประโยชน์จากสงคราม เขาก็ได้รับแรงบันดาลใจในการมอบทรัพย์สมบัติของเขาให้กับสถาบันรางวัลโนเบล ซึ่งในทุก ๆ ปีจะยกย่องผู้ที่สร้างคุณประโยชน์สูงสุดให้แก่มนุษยชาติ
โนบีเลียม สารประกอบสังเคราะห์ ก็ได้รับการตั้งชื่อตามเขา ขณะที่ชื่อและตำนานของเขาก็ยังคงอยู่ในบริษัทต่าง ๆ เช่น Dynamit Nobel และ AkzoNobel ซึ่งสืบสายมาจากการควบรวมกิจการกับบริษัทต่างๆ ที่เขาก่อตั้ง
โนเบลได้รับเลือกเป็นสมาชิกของราชบัณฑิตยสภาวิทยาศาสตร์สวีเดน ซึ่งทำตามความประสงค์ของเขา คือการรับผิดชอบในการคัดเลือกผู้ที่จะได้รับรางวัลโนเบลในสาขาฟิสิกส์ และเคมี
โนเบลเสียชีวิตที่อิตาลีเมื่อปี 2439 ในวัย 63 ปีจากปัญหาเส้นเลือดสมอง