9 ตุลาคม 2506 เมกะสึนามิถล่มเขื่อนอิตาลี

เขื่อนวายอนต์ ( Vajont หรือ Vaiont ) เป็นเขื่อนร้าง ที่ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของอิตาลี มันเป็นหนึ่งในเขื่อนที่สูงที่สุดในโลก ด้วยความสูงมากถึง 262 เมตร มันตั้งอยู่ในหุบเขาของแม่น้ำวายอนต์ ทางใต้ของภูเขา "มอนเต ต็อค"  ในเขตเทศบาลเมือง เอร์โต เอ กัสโซ ห่างจากเวนิสไปทางเหนือ ประมาณ 100 กิโลเมตร

เขื่อนนี้ มีแนวคิดที่จะให้สร้างมาตั้งแต่ยุคทศวรรษที่ 1920 และในที่สุดมันก็ถูกสร้างขึ้นระหว่างปี 2500 - 2503 โดย Società Adriatica di Elettricità หรือ SADE  ซึ่งในช่วงนั้นเป็นผู้ผูกขาดการจัดหาและจ่ายกระแสไฟฟ้าในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของอิตาลี แต่ในปี 2505 เขื่อนถูกยึดกลับมาเป็นของทางการ และไปอยู่ภายใต้การควบคุมของบริษัท ENEL ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกระทรวงโยธาธิการของอิตาลี สำหรับวิศวกรใหญ่ที่ควบคุมการก่อสร้างคือ คาร์โล เซเมนซ่า

9 ตุลาคม 2506 ในระหว่างการเติมน้ำเข้าเขื่อนในเบื้องต้น บังเอิญให้เกิดดินถล่ม ที่ทำให้เกิดสิ่งที่เรียกว่า "เมกะสึนามิ" ในทะเลสาบของเขื่อน ซึ่งทำให้น้ำจำนวนมากมายถึง 50 ล้านลูกบาศก์เมตร กระฉอกข้ามเขื่อนด้วยฤทธิ์เดชของคลื่นขนาดสููงถึง 250 เมตร ซึ่งทำให้เกิดน้ำท่วมใหญ่ และการทำลายล้างหุบเขา "ปิอาเว่" ที่อยู่ด้านล่าง นำไปสู่การทำลายล้างหมู่บ้านและเมืองต่าง ๆ แถวนั้นจนราบเรียบ และทำให้มีผู้เสียชีวิตประมาณ 1,900 - 2,500 ราย แต่ตัวเขื่อนเองนั้นเกือบที่จะไม่บุบสลาย ในขณะที่น้ำจำนวน 2 ใน 3 ของความจุเขื่อน ก็ถูกเก็บกักไว้ที่ทะเลสาบหลังเขื่อนหลังเกิดเหตุ

แต่เหตุการณ์นี้เกิดขึ้น หลังจากที่บริษัทและรัฐบาลอิตาลี ปกปิดรายงานและเพิกเฉยต่อหลักฐานที่แสดงว่าภูเขา "มอนเต ต็อค" ที่เขื่อนตั้งอยู่นั้น มีความไม่เสถียรในทางธรณีวิทยา พวกเขาละเลยคำเตือน สัญญาณอันตราย และการประเมินในเชิงลบมากมาย การประเมินขนาดของดินถล่มนั้นก็ต่ำเกินไป ความพยายามของบริษัทในการควบคุมดินถล่มอย่างปลอดภัย โดยการลดระดับน้ำในทะเลสาบ ก็เกิดขึ้นเมื่อภัยพิบัติใกล้จะเกิดขึ้นแล้ว

ปัจจุบัน เขื่อนก็ยังคงตั้งอยู่ที่เดิม ทางการบำรุุงรักษามันอยู่เป็นระยะ แต่ไม่มีแผนที่จะกลับมาใช้งานมัน และมีการระบายน้ำออกจากเขื่อนอย่างต่อเนื่อง เพื่อไม่ให้มีน้ำสะสมเป็นปริมาณมาก ๆ  ในส่วนที่กลายเป็นพื้นดินจากดินตะกอนที่สะสม ก็มีการเปิดให้นักท่องเที่ยวมาเยี่ยมชมตั้งแต่ปี 2555