โดยในอดีตเรือหลวงธนบุรี ได้เข้าทำการสู้รบกับข้าศึกอย่างกล้าหาญใน "ยุทธนาวีเกาะช้าง" เมื่อวันที่17มกราคม พ.ศ.2484จนสามารถขับไล่ข้าศึกให้พ้นจากเขตน่านน้ำทะเลไทย ได้เป็นผลสำเร็จ แต่การสู้รบครั้งนั้น ทำให้เรือฯได้รับความเสียหายอย่างหนักมาก เรือหลวงช้าง จึงได้ลากจูงให้มาเกยตื้นในเย็นวันเดียวกันที่แหลมงอบ จังหวัดตราด
ภายหลังเมื่อมีการกู้เรือหลวงธนบุรีแล้ว "กองทัพเรือ" ได้ลากจูงเรือมาทำการซ่อมแซมขนานใหญ่ ในวันที่26กันยายน พ.ศ.2484แต่เมื่อตรวจสอบแล้วพบว่า เกิดความเสียหายหนักมาก เกินกว่าจะซ่อมแซมได้ จึงต้องปลดระวางประจำการจากการเป็นเรือรบ และใช้เป็นกองบังคับการลอยน้ำของกองเรือตรวจอ่าว กองเรือยุทธการ
จนกระทั่งปลดระวางประจำการเมื่อวันที่19มิถุนายน พ.ศ.2502ทางราชการจึงได้นำส่วนป้อมปืนเรือ และหอบังคับการของเรือหลวงธนบุรี มาจัดตั้งเป็นอนุสรณ์สถานเรือหลวงธนบุรี เพื่อรำลึกถึงเหตุการณ์ยุทธนาวีเกาะช้าง ซึ่งปัจจุบันตั้งอยู่ภายในโรงเรียนนายเรือ จังหวัดสมุทรปราการ
ทั้งนี้ สำหรับชื่อของเรือหลวงธนบุรี ได้มาจากนาม "กรุงธนบุรีศรีมหาสมุทร" อันเป็นนามของราชธานีไทยในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช (พ.ศ.2310 - 2325)