เจาะพิธีกรรมคาถา...ขอขมาเจ้าป่าเจ้าเขา

"เนชั่นทีวี" ได้ติดต่อขอข้อมูลจากบุคคลที่มีประสบการณ์ตรง 2 คน คนแรกเป็นเจ้าหน้าที่ป่าไม้ มีโอกาสสำรวจป่ามาแล้วหลายพื้นที่ อีกคนเป็นผู้นำประกอบพิธีพราหมณ์ ที่เกี่ยวข้องกับป่าทั้งหมดทางภาคเหนือ หลังจากที่เราสอบถามขอความรู้มาแล้ว ก็ได้นำมาเรียบเรียงมาเล่าให้คุณผู้ชมฟัง ต้องย้ำนี่คือความเชื่อที่สืบต่อกันมารุ่นสู่รุ่น เป็นความเชื่อของคนที่ทำงานกับป่ายึดถือกันแทบทุกคน


เริ่มจากก่อนเข้าป่าทุกครั้ง ไม่ว่าจะมีจุดประสงค์อะไร จะไปทำกิจกรรม ไปเที่ยว หรือหาของป่า หรือแม้แต่เป็นเจ้าหน้าที่เข้าไปตัดถนนหนทาง ก่อนจะเข้าป่าต้องมีการบอกกล่าวสิ่งศักดิ์สิทธิ์กันก่อน เรียกกันว่า "พิธีเปิดป่า" เพราะถือว่าในป่ามีเทพเทวดาอารักษ์ มีวิญญาณ และมีเจ้าที่เจ้าทาง คอยปกปักรักษาอยู่ จึงต้องทำพิธีเพื่อขอให้เข้าไปอย่างปลอดภัย สิ่งที่ต้องบอกก็คือ วัตถุประสงค์ว่าจะเข้าไปทำอะไร ขอให้การทำงานหรือการเดินทางสำเร็จลุล่วง แคล้วคลาดจากภยันตราย และขอให้กลับออกมาอย่างปลอดภัย สิ่งที่ต้องไม่ลืมคือ ขออภัยสำหรับอะไรก็ตามที่เราอาจล่วงล้ำก้ำเกิน ต้องขอขมาไว้ก่อน เพื่อไม่ให้คนที่เข้าไปทำกิจกรรม เมื่อออกมาแล้วต้องพบเจอกับสิ่งที่ไม่เป็นสิริมงคล

สำหรับวิธีการไหว้ใน "พิธีเปิดป่า" บางครั้งก็ใช้วิธีจุดธูปเทียน / หรือบางครั้งก็ทำพิธีคล้ายกับการบนบานไว้ก่อน คือมีการเลี้ยงไก่ เลี้ยงหัวหมู และทุกครั้งที่กลับออกมาก็ต้องมีการไหว้ขอบคุณ และขอขมาสำหรับบางสิ่งที่อาจล่วงเกินไปโดยไม่รู้ตัวด้วยคราวนี้เมื่อเข้าไปอยู่ในป่าแล้ว ก็จะมีการไหว้อาหาร คือก่อนทานอาหารทุกมื้อ จะแบ่งเป็นสำรับเล็กๆ สำหรับไหว้เจ้าที่เจ้าทาง


ทีนี้หลายคนสงสัยว่าพฤติกรรมอะไรบ้างที่แปลว่าเป็นการล่วงเกิน ลบหลู่ ผู้รู้ให้ข้อมูลว่า การลบหลู่สิ่งศักดิ์สิทธิ์ เป็นไปได้ทั้งความคิด คำพูด และการกระทำ เรียกง่ายๆ ว่าทั้งทาง กาย วาจา และใจ


เริ่มที่ความคิด อาจเป็นพวกที่จิตใจไม่บริสุทธิ์ มีอะไรแอบแฝง คือตั้งใจเข้าไปขโมยของ ลักลอบตัดไม้ หรือบางคนก็ชอบคิดเล่นๆ คิดท้าทายสิ่งศักดิ์สิทธิ์


ต่อมาก็เป็นคำพูด การใช้คำหยาบ การกล่าวท้าทายผีสางนางไม้ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ บางคนเห็นหินงอกหินย้อยในถ้ำก็ไปพูดจินตนาการว่ามีลักษณะเหมือนอะไรที่เป็นของต่ำ คำหยาบ คนที่เข้าป่าบ่อย หรือใช้ชีวิตกับป่าจะบอกต่อๆ กันตลอดว่า ถ้าไม่เชื่อก็ไม่ควรพูด เพราะบางครั้งสิ่งไม่ดีเกิดขึ้นแล้วจะแก้ไม่ได้

สุดท้ายคือการกระทำ เช่น หญิงชาย หรือชายชาย เข้าป่าไปก็ไปหยอกล้อกันเกินงาม หรือมีเพศสัมพันธ์ ถ่มน้ำลาย เหยียบย้ำในที่ที่มีสิ่งศักดิ์สิทธิ์อยู่ หรือไปเหยียบจุดที่เคยฝังศพคน มีดวงวิญญาณที่ยังไม่ไปผุดไปเกิดอยู่ตรงนั้น หรือไปปัสสาวะโดยไม่ขอขมาก่อน

การล่วงเกินทั้ง กาย วาจา ใจนี้ ทางความเชื่อบอกว่าถ้ากระทำไปแล้วจะเกิดเหตุที่เรียกว่า "อาเพศ" หมายถึงสิ่งที่ไม่คาดคิด อย่างเช่น ปกติอากาศร้อน มีแดดออก อยู่ดีๆ กลับมีลมแรง ฟ้ามืด ฝนตก บางคนเป็นลมก็มี บ้างก็เชื่อว่าเป็นลางที่บอกล่วงหน้าว่าจะเกิดเรื่องร้ายๆ ต่อไป


แหล่งข่าวผู้เชี่ยวชาญด้านพิธีในป่า บอกว่า สิ่งศักดิ์สิทธิ์ถ้าเทียบในป่าลึกกับในถ้ำ ในถ้ำจะแรงกว่า เพราะถ้ำมีน้อยแห่ง ที่ไหนมีถ้ำ จะมีความเชื่อว่ามีสิ่งศักดิ์สิทธิ์อยู่ด้านใน พวกเล่นคุณไสย์มักเข้าไปตามหา ฉะนั้นทางที่ดี สำหรับคนเดินดินธรรมดาอย่างเราๆ ท่านๆ อย่างคุณผู้ชม หากจะเข้าไปเที่ยวในถ้ำ ก็ขอขมาลาโทษ ไหว้ผีสางเทวดาเสียก่อน และอย่าไปทำอะไรที่เป็นการลบหลู่ อย่างที่บอก เรื่องแบบนี้ ไม่เชื่อก็ไม่ควรลบหลู่