สร้างเจดีย์ตุงถวายวันพญาวัน

บรรยากาศในวันพญาวันของชาวภาคเหนือใน จ.พะเยา ประชาชนต่างแต่งกายด้วยชุดไทยล้านนาชักชวนลูกหลาน ญาติพี่น้องเข้าวัด ก่อกองเจดีย์ทราย ที่จะใช้ปักตุงหรือธง เพื่อให้กลายเป็นเจดีย์ตุงอันเป็นประเพณีแต่ครั้งโบราณของชาวไทยล้านนา

การก่อเจดีย์ทรายหรือเจดีย์ตุง ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ หรือ ปี๋ใหม่เมือง เป็นฮีตหรือประเพณีอย่างหนึ่งที่ชาวไทยล้านนาได้ยึดถือและปฏิบัติสืบต่อๆกันมาแต่ครั้งโบราณ โดยมีความเชื่อว่า ใครที่นำของวัดหรือของพระไปจากวัด ถ้ามีชีวิตอยู่ก็ไม่เจริญ ถ้าเสียชีวิตก็จะกลายเป็นเปรตเฝ้าวัด เมื่อเราไปทำบุญที่วัดจะมีทรายส่วนที่ติดกับเท้าหรือรองเท้าของเราออกไปจากวัด จึงมีประเพณีนี้ก่อกองทรายขึ้นเพื่อนำทรายเหล่านั้นคืนให้กับทางวัด

ส่วนตุงหรือธงที่ปักบนทรายนั้น ต่างมีข้าวตอกดอกไม้เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา และทางด้านคติชนถือว่าเป็นสัญลักษณ์แห่งโชคและชัยชนะ และเชื่อว่าถ้าเสียชีวิตไปแล้วและไปสู่ภพที่ไม่ดี เราสามารถจับชายตุงแล้วดึงตัวเองขึ้นจากภาพภูมิที่ไม่ดีสู่ภพภูมิที่ดีได้ จึงได้ถือปฏิบัติกันต่อๆมาจนปัจจุบัน