100 วัน "ถวัลย์ ดัชนี" เชิญอัฐิขึ้นปราสาทไม้มหาวิหารบ้านดำ
งาน 100 วัน ถวัลย์ ดัชนี รำลึกคุณูปการศิลปินผู้ยิ่งใหญ่ เชิญอัฐิขึ้นบรรจุปราสาทไม้ในมหาวิหารบ้านดำตามเจตนารมณ์ก่อนสิ้น ทายาทเผยโกศลวดลาย 12 นักษัตริย์ เตรียมสานต่องานบิดาผลักดันพิพิธภัณฑ์บ้านดำเป็นศูนย์กลางศิลปะครบวงจร เฉลิมชัยดีใจ"พี่หวัน"ได้กลับบ้าน ย้ำบ้านดำเป็นสมบัติของแผ่นดิน จะยั่งยืน บุตรชายต้องทุ่มเทดูแลรักษาเต็มที่
เมื่อวันที่ 13 ธ.ค. ที่บ้านดำ นางแล จ.เชียงราย บ้านดำโดยนายดอยธิเบต ดัชนี บุตรชายอ.ถวัลย์ ดัชนี มีการจัดงาน "เมือบ้านดำนางแล ครบ 100 วัน ถวัลย์ ดัชนี" โดยมีพิธีริ้วขบวนเชิญอัฐิ อ.ถวัลย์ ดัชนี ศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ จากหน้ามหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงรายไปบ้านดำนางแล จากนั้นเวลา 09.30 น. ขบวนมาถึงบ้านดำ และเชิญอัฐิ อ.ถวัลย์ ขึ้นบรรจุในปราสาทไม้ภายในมหาวิหารบ้านดำ ซึ่งปราสาทไม้นี้ได้รับการออกแบบมาจากผลงานจิตรกรรมตู้พระธรรมที่นายถวัลย์ได้สร้างสรรค์ไว้ก่อนเสียชีวิต
โดยมีพระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี (ว.วชิรเมธี) ผอ.สถาบันวิมุตตาลัย พระนักเทศน์ชื่อดังชาวเชียงราย และบุคคลสำคัญ ศิลปินแห่งชาติ ตลอดจนประชาชนชาวเชียงรายเข้าร่วมงานเป็นจำนวนมาก อาทิ ศ.ดร.อภินันท์ โปษยานันท์ ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม นายพงษ์ศักดิ์ วังเสมอ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย คุณหญิงชดช้อย โสภณพณิช นายบุญชัย เบญจรงค์กุล นายเฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ นายกมล ทัศนาญชลี เป็นต้น
นายดอยธิเบต ดัชนี บุตรชายอ.ถวัลย์ ดัชนี กล่าวว่า สำหรับที่บรรจุอัฐิหรือโกศของบิดานี้ จัดสร้างบริเวณด้านบนกลางมหาวิหารบ้านดำ ออกแบบโดยนายอิทธิพล คำมาวงษ์ ซึ่งเป็นศิลปินที่ทำงานร่วมกับบิดามาตลอด จัดสร้างเป็นรูป 12 นักษัตริย์ โครงสร้างเป็นรูปพญานาค และกระต่าย เพราะบิดาเกิดปีกระต่าย ส่วนตนเกิดปีมะโรงใช้เวลาจัดสร้างกว่า 2 เดือน
สำหรับการสานต่องานของบิดานั้นตนได้ทำมาอย่างต่อเนื่อง รวมทั้งปรับปรุงภูมิทัศน์มีความสวยงาม ขยายในส่วนของแกลอรี่ รวมทั้งมีโครงการจะจัดทำที่พัก ห้องสมุดศิลปะ เพื่อเป็นศูนย์กลางงานศิลปะแบบครบวงจร รวมทั้งจะมีการจัดแสดงนิทรรศการผลงานของบิดาปีละ 2 ครั้ง
ด้าน เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ กล่าวว่า งานครบ 100 วัน อ.ถวัลย์ ดัชนี วันนี้ เป็นการส่ง อ.ถวัลย์ครั้งสุดท้าย ได้นำกระอัฐิมาไว้ในมหาวิหารที่ อ.ถวัลย์ รักที่สุด ถือเป็นความสำเร็จสูงสุดในชีวิต มหาวิหารแห่งนี้มีความสำคัญถือเป็นบทสรุปของสถาปัตยกรรมเอกลักษณ์ถวัลย์ ดัชนี
ทั้งยังสะท้อนความเพียรอันเป็นเลิศของท่าน ถือเป็นสมบัติล้ำค่าของแผ่นดิน ท่านพูดอยู่เสมอ บ้านที่อยู่อาศัย คือ นวธานี แต่บ้านดำ คือ พิพิธภัณฑ์ของจิตวิญญาณตัวเอง เป็นความรักที่ปรากฎรูปให้ทุกคนได้เห็น เมื่ออ.ถวัลย์ ดัชนี ไม่อยู่แล้ว บุตรชายต้องทุ่มเทอย่างเต็มที่เพื่อดูแลรักษาบ้านดำนางแลให้งดงามและทรงคุณค่าอย่างยั่งยืน
โดยมีวิธีการบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์และมีเงินรายได้เพื่อใช้บูรณะซ่อมแซมหรือทำนุบำรุงในแต่ละเดือน แนวทางหนึ่งที่สามารถทำได้เลย คือ การรวบรวมผลงานของบิดานำมาจัดแสดงและจำหน่ายทุกปี นอกจากสร้างรายได้แล้ว ยังเป็นการเผยแพร่เรื่องราวของศิลปินผู้ยิ่งใหญ่ไม่ให้ถูกลืมเลือน รวมทั้งขยายตลาดสินค้าของบ้านดำ
ซึ่งเป็นงานสร้างสรรค์ของอ.ถวัลย์ ให้เพิ่มขึ้น ทั้งในประเทศและต่างประเทศ พิพิธภัณฑ์บ้านดำจึงจะอยู่รอดและอยู่อย่างสมศักดิ์ศรี อ.ถวัลย์ ไม่เคยขอใคร มีแต่ช่วยเหลือผู้อื่น ฝากให้บุตรชายเดินตามเจตนารมณ์ของบิดา ด้านวัดร่องขุ่นจะช่วยพัฒนางานศิลปะสืบสานแนวคิด อ.ถวัลย์ ให้เพิ่มขึ้น โดยเตรียมจะเปิดส่วนจัดแสดงนิทรรศการรองรับการจัดแสดงงานศิลปกรรมระดับนานาชาติ คาดว่าปี 2559 จะพร้อมจัดแสดง
ศ.อภินันท์ โปษยานนท์ ปลัด วธ.กล่าวว่า การจัดงานครั้งนี้เป็นวันประวัติศาสตร์ที่เหล่าศิลปินไทย และต่างชาติมารวมตัวกันแสดงความรำลึกถึงอ.ถวัลย์ ผู้ที่เป็นอมตะและตำนานของวงการศิลปะไทยและระดับโลก ท่านมีความสามารถในศิลปะทุกแขนง เป็นเบ้าหลอมขององค์ความรู้ที่ใช้ถ่ายทอดให้แก่ศิลปิน และเยาวชนรุ่นต่อไป
ซึ่งในขณะที่อาจารย์มีชีวิตอยู่ได้ให้ความร่วมมือกับวธ. ในการสร้างบุคลากรทางด้านศิลปะมากมาย และใช้บ้านดำเป็นเวทีผลักดันบ่มเพาะเยาวชนสู่วงการศิลปะในระดับต่างๆ และเมื่ออาจารย์สิ้นแล้ววธ.ก็จะสานต่อโครงการต่างๆ รวมถึง ยินดีให้การสนับสนุนทายาทในการดำเนินโครงการศิลปะ และสืบสานพิพิธภัณฑ์บ้านดำด้วย นอกจากนี้ตนยังได้หารือกับผู้ว่า จ. เชียงราย ในการจัดรวมตัวศิลปินไทย และศิลปินเพื่อนบ้าน อาทิ ลาว พม่า เวียดนาม ในการจัดมหกรรมศิลปวัฒนธรรมระหว่างประเทศ สืบทอดความเป็นบริบทของอ.ถวัลย์ ให้เป็นกระแสการสืบสานงานศิลปะของอาจารย์ต่อไปในปี 2558