เปิดลิสต์เมนูเสี่ยง ‘อาหารเป็นพิษ’ วิกฤตสุขภาพช่วงหน้าร้อน

ช่วงนี้อากาศเริ่มร้อน กรมอุตุนิยมวิทยา พยากรณ์สภาพอากาศวันที่ 9 ก.พ. 2566 ประเทศไทยมีอากาศร้อนและฝนฟ้าคะนองบางแห่ง ส่วนกรุงเทพมหานคร อุณหภมิสูงสุด 36 องศา ด้วยสภาพอากาศที่ร้อนอบอ้าวก็มาพร้อมเรื่องราวที่ต้องระมัดระวังด้านสุขภาพ ซึ่งหนึ่งในโรคที่พบบ่อย ได้แก่ อาหารเป็นพิษ (Food poisoning) หรืออาการท้องเดิน (อุจจาระร่วง) ที่พบได้ในทุกเพศทุกวัย โดยล่าสุดคนในวงการบันเทิงอย่าง “แอ๊ด คาราบาว” ก็ป่วยด้วยอาการ “อาหารเป็นพิษ” เช่นกัน

อาหารเป็นพิษ เกิดจากสาเหตุใด

สำหรับ “อาหารเป็นพิษ” เกิดจากการรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำที่มีการปนเปื้อนของเชื้อหรือสารพิษ เช่น เชื้อแบคทีเรีย ไวรัส หรือโปรโตซัว โดยเชื้อโรคบางชนิดที่ปนเปื้อนในอาหารจะสามารถสร้างสารพิษ ซึ่งสารพิษจากเชื้อแบคทีเรียบางชนิดจะทนต่อความร้อน แม้เชื้อที่ก่อสารพิษจะตายไปแล้วจากการปรุงด้วยความร้อน แต่สารพิษอาจยังคงอยู่ในอาหารได้ และมักพบว่าในหมู่คนที่รับประทานอาหารร่วมกันจะมีอาการพร้อมกันหลายคน ซึ่งอาจมีอาการมากน้อยแตกต่างกันไปแล้วแต่บุคคลและปริมาณที่รับประทานเข้าไป

อาการของโรคอาหารเป็นพิษ

ผู้ที่ได้รับเชื้อโรคส่วนใหญ่จะแสดงอาการภายใน 1–2 วัน หรืออาจจะแสดงอาการภายไม่กี่ชั่วโมงหลังทานอาหาร ขึ้นอยู่กับประเภทและปริมาณของเชื้อโรคที่เข้าสู่ร่างกาย โดยอาการของโรคอาหารเป็นพิษ ได้แก่ ท้องเสีย ถ่ายเป็นมูกเลือด ปวดท้องแบบบิดเกร็งเป็นพักๆ คลื่นไส้ อาเจียน อ่อนเพลีย และมีไข้สูง ถ้าหากอาการรุนแรงมากขึ้น ถ่ายบ่อย อาเจียนบ่อย หรือมีไข้สูงมากเกินไป อาจจะทำให้เกิดภาวะช็อกและเป็นอันตรายได้ ให้รีบนำส่งโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุด

เมนูเสี่ยง “อาหารเป็นพิษ” วิกฤตสุขภาพช่วงหน้าร้อน

น้ำแข็ง น้ำแข็งไส บิงซู

ในช่วงอากาศร้อนหลายคนนึกถึงอะไรเย็นๆ ที่กินแล้วสดชื่น ดับกระหายคลายร้อน และตัวช่วยแรกมักเป็นเมนูที่ทำจาก "น้ำแข็ง" ที่อาจผ่านกระบวนการทำไม่สะอาด ขุ่น มีผงหรือเศษฝุ่นติดอยู่ในก้อนน้ำแข็ง หรือมีกลิ่นที่อาจเกิดจากการใส่ในถังร่วมกับสิ่งอื่น ทำให้เป็นอันตรายต่อลำไส้ และระคายเคืองต่อระบบทางเดินอาหาร จนอาจทำให้เกิดโรคตามมา เช่น อุจจาระร่วง อหิวาตกโรค อาหารเป็นพิษ หรือบิดได้ และหากนำไปทำน้ำแข็งไส บิงซู เติมรสหวาน เพิ่มท็อปปิ้ง ก็กลบสิ่งที่แฝงอยู่ ดังนั้น ช่วงหน้าร้อนเรื่องแรกที่ต้องระวังคือเรื่องความสะอาดของน้ำแข็ง ที่ควรเลือกซื้อจากร้านที่ปลอดภัย สะอาด และบรรจุภัณฑ์ปิดมิดชิด

• อาหารหรือขนมที่มีส่วนผสมของกะทิหรือนม

เมนูที่มีส่วนประกอบของ "กะทิ" เป็นเมนูต้องระวังช่วงหน้าร้อนเพราะมีความเสี่ยงต่ออาการท้องร่วงสูง เนื่องจากการอากาศร้อนคือตัวการทำให้กะทิบูดเสียได้ง่าย เมนูต้องระวัง อาทิ ขนมจีนน้ำยากะทิ แกงเขียวหวาน ต้มกะทิสะตอกุ้งสด ต้มข่าไก่ แกงไก่หน่อไม้ดอง รวมถึงขนมหวานที่มีกะทิหรือนมอย่าง ลอดช่องน้ำกะทิ กล้วยบวชชี บัวลอยไข่หวาน ข้าวเหนียวมะม่วง ขนมถ้วย ฟักทองแกงบวช ครองแครงน้ำกะทิ เป็นต้น

• สลัด แซนด์วิช

เมนูสุขภาพที่มีประกอบด้วยผักสด น้ำสลัด ไข่ ขนมปัง ซอส มักไม่ผ่านความร้อน ดังนั้น การทานผักสดๆ จึงมีโอกาสได้รับเชื้อโรคที่ติดมาจากขนส่งหรือภาชนะที่ใส่ หากทำเองควรล้างผักด้วยน้ำให้สะอาดก่อนรับประทานเสมอ แต่หากซื้อมาก็ควรเลือกที่ทำสดใหม่ สะอาด และรับประทานให้หมดในทันที

• ซูชิ ซาชิมิ

ต้องบอกว่าเราเริ่มคุ้นกับซูชิ ซาชิมิในตลาดนัด ที่มีให้เห็นบ่อยแถมตัวเลือกเยอะและราคาย่อมเยา แต่ผู้ประกอบการบางรายก็อาจละเลยเรื่องของความสะอาด ขาดความรู้เกี่ยวกับการดูแลวัตถุดิบจากแหล่งผลิต ซึ่งอาจก่อให้เกิดการปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรีย ผู้ที่ซื้อไปทานก็อาจมีอาการท้องร่วง ท้องเสียตามมาได้เช่นกัน

• อาหารประเภท ยำ ลาบ ส้มตำ

เมนูเหล่านี้ใครๆ ก็รู้ว่าฮิตกันแค่ไหน แต่หากไม่สะอาดรับรองว่าอาจทำให้อุจจาระร่วง หรืออาหารเป็นพิษกันได้ง่ายๆ ยิ่งถ้าเป็นร้านริมถนนที่ไม่สะอาด หรือปรุงไม่ถูกสุขอนามัย เช่น ปูดองไม่สะอาด ปลาร้าไม่ต้มสุก หรือมีเชื้อโรคปนเปื้อนก็ยิ่งน่าเป็นห่วง

• อาหารทะเล 

ช่วงหน้าร้อนหลายครอบครัวเลือกไปเที่ยวทะเล และไม่พลาดทานอาหารทะเล ซึ่งสิ่งที่ต้องระวังคือเมื่อจะรับประทานก็ต้องปรุงให้สุกเสียก่อน โดยเฉพาะหอยที่นิยมรับประทานแบบสุกๆ ดิบๆ ควรเลี่ยง หากพบมีกลิ่นเหม็นคาว หรือสีผิดปกติไป ไม่ควรรับประทานโดยเด็ดขาด เพราะใครที่เคยมีประสบการณ์อาหารเป็นพิษ (Food Poisoning) จากอาหารทะเลมาแล้ว จะรู้ว่าเวลาเป็นมันทรมานขนาดไหน 

• ของหมักดอง 

ไม่ว่าจะผักดอง ผลไม้ดอง กะปิ แหนม ปลาร้า หากไม่สะอาด เมื่อรับประทานเข้าไปอาจทำให้เกิดอาการท้องร่วง อาเจียน นอกจากนี้ ถ้ามีเชื้อไวรัสก็อาจทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรงได้ โดยเฉพาะในแหนม นอกจากจะมีโอกาสได้รับพยาธิตัวตืดแล้ว ยังอาจได้รับสารพิษที่มีชื่อว่า ไนโตรซามีน ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็งอีกด้วย

ทั้งนี้ เพื่อความปลอดภัยจึงแนะนำให้หลีกเลี่ยงและระมัดระวังอาหารดังที่กล่าวมา รวมถึงอาหารที่สุกๆ ดิบๆ อาหารที่ไม่ทราบที่มา อาหารค้างคืน และเลือกรับประทานอาหารที่สดใหม่ สะอาด ถูกสุขลักษณะ จากร้านค้าที่น่าเชื่อถือได้ ไม่ควรซื้ออาหารมาเก็บไว้นานๆ และล้างมือให้สะอาดทุกครั้งทั้งก่อนและหลังรับประทานอาหาร