เปิดงานวิจัยใช้ต้นไม้กันคลื่นความร้อนในเขตเมือง ลดร้อน ลดการเสียชีวิต

แสงแดดแผดเผาเพราะความร้อนที่ปกคลุม ป้องกันได้ด้วย ร่ม หลบใต้หลังคา แต่ว่า "ไม่ยั่งยืน" จริงไหม?

แล้วมีอะไรบ้าง ที่พอจะเป็นแนวทางความยั่งยืน...

เปิดแนวทางใช้ "ดาดฟ้าปลูกพืช (หลังคาเขียว)" และ "ดาดฟ้าทาสีอ่อนช่วยสะท้อนแสง (หลังคาเย็น)" สามารถช่วยลดความร้อนที่เกิดขึ้นในเมืองใหญ่ได้อย่างยั่งยืน

เมื่อแสงอาทิตย์ส่องกระทบกับหลังคาหรือดาดฟ้า พลังงานส่วนใหญ่ของมันจะถูกเปลี่ยนไปอยู่ในรูปของพลังงานความร้อน ทำให้พื้นผิว และอากาศบนพื้นผิวนั้นๆ มีอุณหภูมิเพิ่มขึ้น กระบวนการนี้คือตัวการหลักในการทำให้อุณหภูมิในตัวเมืองนั้นสูงกว่าพื้นที่ชานเมืองหลายองศา แต่ว่าหลังคาเขียว และหลังคาเย็นนั้นจะสามารถแก้ไขปัญหานี้ได้ ยืนยันโดย Environmental Research Letters การจัดการพื้นที่ดาดฟ้านั้นจะสามารถลดผลกระทบจากปรากฏการณ์ “คลื่นความร้อน” ที่ถูกคาดการณ์ว่าจะมีความถี่ของปรากฏการณ์เพิ่มขึ้นในอนาคต

ในขั้นตอนการศึกษานักวิจัยได้ใช้แบบจำลองสภาพอากาศจำลองสภาพอากาศในเมืองชิคาโก รัฐอิลลินอยส์ สหรัฐ  เพื่อศึกษาว่าหลังคาเขียว และหลังคาเย็น จะส่งผลกระทบอย่างไรในช่วงที่มีคลื่นความร้อนในเดือนสิงหาคม

สิ่งแรกคือการวัดอุณหภูมิบนยอดตึกเพื่อไว้ใช้เปรียบเทียบกับค่าที่แบบจำลองคำนวณได้ แล้วจึงดำเนินการใช้แบบจำลองเพื่อศึกษาผลกระทบจากหลังคาเขียว และหลังคาเย็น ซึ่งผลที่ได้จากแบบจำลองค่อนข้างเป็นที่น่าพอใจทั้งในด้านผลกระทบ และด้านความถูกต้อง (เมื่อนำไปเทียบกับอุณหภูมิที่วัดได้จริง) ทั้งหลังคาเขียว และหลังคาเย็นนั้นสามารถลดผลกระทบจากคลื่นความร้อนได้อย่างมีนัยสำคัญ โดยสามารถลดอุณหภูมิบนดาดฟ้าได้ 3-4 องศาเซลเซียส

ในขณะที่หลังคาเย็นนั้นดูจะดีกว่าหลังคาเขียวนิดหน่อยในเรื่องการลดอุณหภูมิของดาดฟ้า แต่ข้อดีที่แตกต่างมากคือหลังคาเย็นนั้นราคาถูก ติดตั้งง่าย และดูแลรักษาง่าย แต่หลังคาเขียวนั้นมีอีกฟังก์ชันการใช้งานหนึ่งที่หลังคาเย็นทำไม่ได้ นั่นคือความสามารถในการจับฝุ่น และมลสารในอากาศ พูดง่าย ๆ ก็คือการฟอกอากาศในเมืองนั่นเอง

Ashish Sharma นักศึกษา Postdoctoral ปริญญาเอก ณ University of Notre Dame และผู้นำทีมวิจัยในเรื่องนี้ได้กล่าวว่า “บทเรียนที่ได้จากการวิจัยนี้จะเป็นข้อมูลสำคัญสำหรับนักวางผังเมือง ว่าโครงสร้างพื้นฐานสีเขียวควรได้รับการนำมาปรับใช้อย่างไร”

นวัตกรรมหลังคาเขียวนั้นมีประโยชน์กับชุมชนเมืองที่มีตึกถูกสร้างอยู่อย่างหนาแน่น ยกตัวอย่าง ถ้ามีตึกในเมืองจำนวน 25% ของทั้งหมดถูกติดตั้งด้วยหลังคาเขียว จะสามารถลดอุณหภูมิในเมืองลงได้ถึง 2 องศาเซลเซียส และถ้าทั้งเมืองนั้นถูกติดตั้งด้วยหลังคาเขียวทั้งหมด จะสามารถช่วยลดอุณหภูมิได้ถึง 8.3 องศาเซลเซียส

อย่างไรก็ตาม นวัตกรรมหลังคาทั้งสองนี้ก็ยังมีข้อเสีย นั่นก็คือในงานวิจัยนั้นเมืองชิคาโกอยู่ติดกับทะเลสาบมิชิแกนที่มีอุณหภูมิค่อนข้างเย็นเมื่อเทียบกับอุณหภูมิในเมือง อย่างที่เราทราบกันการเคลื่อนที่ของอากาศนั้นเกิดจากความแตกต่างของอุณหภูมิระหว่าง 2 จุด ถ้าอุณหภูมิในเมืองลดลงมากด้วยนวัตกรรมหลังคา จะทำให้เกิดความแตกต่างระหว่างอุณหภูมิโดยรอบกับอุณหภูมิในเมืองน้อยลง และจะทำให้อากาศในเมืองไม่ถ่ายเท จึงทำให้มลพิษทางอากาศที่เกิดขึ้นในเมืองไม่สามารถระบายออกข้างนอกได้ และจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพคนในเมือง แต่นักวิจัยก็ได้อ้างว่าเจ้าต้นไม่ที่ปลูกบนหลังคาเขียวนั้นจะช่วยดูดซับมลพิษทางอากาศได้ สามารถที่จะแก้ผลกระทบที่อากาศถ่ายเทน้อยลงได้ ทางทีมวิจัยจึงได้ตั้งหัวข้อนี้เป็นหัวข้องานวิจัยที่พวกเขาจะทำต่อไป

ปลูกต้นไม้เพิ่มในเขตเมืองช่วยลดการตายจากคลื่นความร้อนได้

อีกงานวิจัยจากทีมนักวิจัยนานาชาติ เผยผลการศึกษาว่าการปลูกต้นไม้เพิ่มขึ้นในเขตเมืองจะช่วยลดอัตราการเสียชีวิตจากคลื่นความร้อนได้จริง หลังโลกของเรามีอุณหภูมิสูงขึ้นอย่างมากจากภาวะโลกรวน

สำหรับงานวิจัยครั้งนี้ได้ทำแบบจำลองซึ่งประเมินจากสภาพแวดล้อมของเมืองในยุโรปจำนวน 93 เมืองชี้ว่า หากเพิ่มพื้นที่ปลูกต้นไม้ในเขตเมืองจากเดิมซึ่งอยู่ที่ 14.9% ให้มาอยู่ที่ระดับ 30% จะสามารถช่วยลดอุณหภูมิในเมืองต่างๆ ได้ถึง 0.4 องศาเซลเซียสเลยทีเดียว และจะช่วยลดอัตราการเสียชีวิตจากอุณหภูมิที่สูงจัดในช่วงฤดูร้อนลงถึง 39.5% ซึ่งนับว่าเป็นตัวเลขที่สูงมาก 

ทามารา ลังแมน หนึ่งในนักวิจัยจากสถาบัน Barcelona Institute for Global Health มองว่า การแก้ไขปัญหาเรื่องอุณหภูมิสูงจัดถือเป็นภาวะเร่งด่วน เนื่องจากปัจจุบันยุโรปประสบกับอุณหภูมิที่แปรปรวนรุนแรงมากขึ้น ซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ และอุณหภูมิที่สูงเกินควรนั้นก็ได้สร้างผลเสียต่อสุขภาพของมนุษย์ เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน การต้องเข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาลจากภาวะฮีตสโตรก หรือการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร

เมืองที่คาดว่าจะได้รับประโยชน์จากการเพิ่มพื้นที่สีเขียวมากที่สุดคือเมืองในยุโรปใต้และยุโรปตะวันออก ซึ่งในฤดูร้อนจะมีอุณหภูมิสูงที่สุด และมีแนวโน้มที่พื้นที่สีเขียวในเขตเมืองจะลดน้อยลง ขณะเดียวกันงานวิจัยยังย้ำอีกด้วยว่า การปลูกต้นไม้นั้นแสนง่าย เพราะจากการสำรวจแล้วยุโรปมีพื้นที่เพียงพอสำหรับลงมือปลูกได้ทันที โดยไม่จำเป็นต้องรื้อถอนอาคารหรือสร้างสวนสาธารณะให้ยุ่งยาก

ขณะเดียวกันทีมนักวิจัยหวังว่าการศึกษาชิ้นนี้จะผลักดันให้ผู้กำหนดนโยบายของประเทศต่างๆ เพิ่มพื้นที่สีเขียวในเขตเมืองมากขึ้น เพื่อสร้างความยั่งยืนและมอบสุขภาพที่ดีให้กับประชาชน รวมถึงเป็นการบรรเทาผลกระทบจากภาวะโลกรวน เนื่องจากมีแนวโน้มว่าการป่วยหรือเสียชีวิตจากอากาศร้อนจัดจะสร้างภาระอันหนักอึ้งให้กับระบบสาธารณสุขในช่วงทศวรรษข้างหน้า หรือมากกว่าการป่วยจากอากาศหนาว