รัฐบาลกัมพูชาชนะถล่มทลาย ปูทาง ฮุน มาเนต สืบทอดอำนาจ

คณะกรรมการการเลือกตั้งของกัมพูชาเผยแพร่ผลคะแนนการเลือกตั้งทั่วไปเมื่อคืนวันที่ 23 กรกฎาคม 2566 ที่บ่งชี้ว่า พรรคประชาชนกัมพูชา (CPP) ของนายกรัฐมนตรีฮุน เซน กวาดที่นั่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่นั่งเกือบทั้งหมดจาก 125 ที่นั่ง และเสียเพียง 5 ที่นั่งให้กับพรรคฟุนซินเปกภายใต้การนำของเจ้านโรดม รณฤทธิ์

การเลือกตั้งทั่วไปครั้งนี้จัดขึ้นเป็นครั้งที่ 7  นับจากการเลือกตั้งที่จัดโดยสหประชาชาติในปี 2536 และมีจำนวนผู้ใช้สิทธิ 84.58% จากจำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 9,710,655 คน ซึ่งเป็นสถิติสูงสุดแทนที่ 80.32% ในการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นเมื่อปี 2565  ส่วนผลเลือกตั้งอย่างเป็นทางการคาดว่าจะประกาศได้ช่วงวันที่ 9 สิงหาคม-4 กันยายน ที่จะทำให้ทราบว่า พรรคใดได้ที่นั่งจำนวนเท่าใด 
และเพียงไม่กี่ชั่วโมงหลังปิดหน่วยเลือกตั้ง พรรค CPP ก็ประกาศชัยชนะ ที่คาดว่า ได้รับคะแนนเสียงถล่มทลาย ขณะที่มีรายงานบัตรเสียค่อนข้างสูงในบางหน่วยเลือกตั้ง ซึ่งอาจเป็นหนทางเดียวที่ผู้มีสิทธิเลือกตั้งต้องการแสดงออกเพื่อสนับสนุนพรรคฝ่ายค้าน 

การเลือกตั้งครั้งนี้มีเพียง 18 พรรคการเมืองส่งผู้สมัครเลือกตั้ง ซึ่งนอกจากพรรค CPP แล้ว มีเพียงพรรคเล็กหรือพรรคที่เป็นพันธมิตรของ CPP ทั้งนั้น โดยไม่มีพรรคฝ่ายค้าน ทำให้มีเสียงวิจารณ์ว่า การเลือกตั้งครั้งนี้ไม่ใช่การแข่งขัน และเป็นเพียงกระบวการสืบทอดอำนาจเพื่อให้พลเอก ฮุน มาเนต ลูกชายคนโตสุดของนายกรัฐมนตรีฮุน เซน ได้รับเลือกตั้งเป็นส.ส. ซึ่งเป็นก้าวสำคัญที่จะทำให้มีสิทธิดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีสืบต่อจากบิดา

มู โซชัว อดีตรัฐมนตรีที่ลี้ภัยในต่างประเทศ และอดีตสมาชิกของพรรคกู้ชาติกัมพูชา (CNRP) ที่ถูกศาลยุบพรรคเมื่อปี 2560 กล่าวว่า “ฉันไม่คิดว่า เราอาจเรียกว่าเป็นการเลือกตั้งที่น่าอัปยศ (sham election)” และ “เราควรเรียกว่า การคัดเลือก (selection)” สำหรับฮุน เซน ที่จะทำให้มั่นใจว่า พรรคของเขาจะเลือกลูกชายเป็นนายกรัฐมนตรีคนต่อไป เพื่อสืบต่ออำนาจของตระกูลฮุน 

อย่างไรก็ตามมีสัญญาณของความกังวลของพรรค CPP เกี่ยวกับการเลือกตั้ง โดยมีการผ่านกฎหมายอย่างรีบเร่ง เพื่อกำหนดบทลงโทษอาญาต่อการปลุกปั่นให้ทำบัตรเสียหรือบอยคอตต์การเลือกตั้ง และสมาชิกบางคนของพรรคแสงเทียน (CLP) ที่เป็นพรรคฝ่ายสำคัญพรรคแต่ถูกตัดสิทธิส่งผู้สมัครเลือกตั้งถูกจับกุม

อู วิรัก ผู้ก่อตั้งองค์กร “Future Forum” กล่าวว่า เหตุผลที่พรรค CPP ยังพยายามหาเสียงอย่างหนัก แม้ไม่มีคู่แข่งที่แท้จริง เพราะรู้ดีว่า เป็นเรื่องง่ายที่จะชนะการเลือกตั้ง แต่เป็นเรื่องยากกว่าที่จะได้รับความชอบธรรม จึงจำเป็นต้องทำให้ฝ่ายค้านอ่อนแอ ขณะเดียวกันก็ทำให้ประชาชนพอใจ จะได้ไม่เกิดความผิดพลาดและอุปสรรคซ้ำรอยอดีตอย่าง การประท้วงบนท้องถนน  ในการเลือกตั้งครั้งนี้ ผู้มีสิทธิเลือกตั้งครึ่งหนึ่งมีอายุต่ำกว่า 35 ปี พรรค CPP จึงพยายามเรียกคะแนนเสียงกลุ่มนี้ด้วยการให้ฮุน มาเนต และแกนนำคนรุ่นใหม่ของพรรค นำทีมหาเสียงเลือกตั้งครั้งนี้ โดยใช้ยุทธศาสตร์ของโซเชียลมีเดียเป็นช่องทางหาเสียงด้วย

และคนรุ่นใหม่ที่ไม่ได้มีความทรงจำในยุคสงครามหรือยุคเขมรแดง มองว่า ประเด็นหาเสียงเดิม ๆ ของ CPP ที่นำพาสันติภาพมาสู่ประเทศเป็นเรื่องน่าเบื่อ และไม่ค่อยได้ผล

ดังนั้นจึงเกิดคำถามว่า ฮุน มาเนต จะปรับเปลี่ยนภาพลักษณ์เป็นผู้นำประเทศที่โอนอ่อนลงและมีความละเอียดอ่อนมากขึ้นกว่าพ่อได้หรือไม่  แม้เขาจบการศึกษาจากต่างประเทศ อยู่ในกองทัพมานานหลายปี และมีการเตรียมตัวเข้าสู่การเมืองมานานแล้ว แต่ยังไม่เคยรับตำแหน่งทางการเมืองในระดับสูงมาก่อน

ขณะเดียวกันลูก ๆ ของบรรดาแกนนำคนสำคัญในรัฐบาลของฮุน เซน อย่าง เตีย บันห์ รัฐมนตรีกลาโหม และ ซาร์ เข่ง รัฐมนตรีมหาดไทย ได้รับการคาดหมายว่า อาจขึ้นมาแทนที่พอในคณะรัฐมนตรีชุดใหม่ด้วย ซึ่งเป็นการสืบทอดอำนาจของตระกูลเดิม แต่อยู่ในมือของผู้ที่ยังอ่อนประสบการณ์ ดังนั้นหลายปีต่อจากนี้จึงอาจเป็นช่วงเวลาอันตรายและเปราะบางของกัมพูชา