15 กุมภาพันธ์ วันฮิปโปโลก! ฉลองความน่ารักของยักษ์ใหญ่แห่งสายน้ำ
15 กุมภาพันธ์ วันฮิปโปโลก! มาทำความรู้จักกับยักษ์ใหญ่แห่งสายน้ำ สัตว์นักว่ายน้ำที่น่าทึ่งและทรงพลัง พร้อมเรียนรู้เรื่องราวน่าสนใจของพวกเขาไปด้วยกัน
วันฮิปโปโลก (15 กุมภาพันธ์) เป็นวันเฉลิมฉลองฮิปโปโปเตมัส
ฮิปโปมีต้นกำเนิดจากกลุ่มสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำที่เรียกว่า Whippomorpha ซึ่งต่อมาแยกออกเป็นสองสายพันธุ์เมื่อประมาณ 54 ล้านปีก่อน สายพันธุ์แรก ได้แก่ วาฬและโลมา ซึ่งวิวัฒนาการไปเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในน้ำอย่างสมบูรณ์ ส่วนอีกสายพันธุ์หนึ่งกลายเป็น Anthracotheres ซึ่งเป็นบรรพบุรุษที่ใกล้เคียงกับฮิปโปในปัจจุบัน
ในช่วงยุค Pliocene (มากกว่าสองล้านปีก่อน) สัตว์กลุ่ม Anthracotheres สูญพันธุ์ไปหมด ยกเว้นสายพันธุ์ที่วิวัฒนาการเป็นตระกูล Hippopotamidae ซึ่งเป็นบรรพบุรุษของฮิปโปยุคใหม่ กลุ่มฮิปโปดั้งเดิมอพยพไปยังทวีปแอฟริกาประมาณ 35 ล้านปีก่อน และกลายเป็นหนึ่งในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่กลุ่มแรกที่ครองทวีปแอฟริกา ระหว่าง 16 ถึง 8 ล้านปีก่อน ฮิปโปสายพันธุ์แรกสุดที่รู้จักกันในชื่อ Kenyapotamus อาศัยอยู่ในแอฟริกา แต่กลุ่มที่วิวัฒนาการมาเป็นฮิปโปในปัจจุบันคือ Archaeopotamus ซึ่งมีชีวิตอยู่ระหว่าง 7.5 ถึง 1.8 ล้านปีก่อนในแอฟริกาและตะวันออกกลาง
สัตว์กลุ่ม Anthracotheres
บรรพบุรุษของฮิปโปในยุโรปได้อพยพไปยังหมู่เกาะในทะเลเมดิเตอร์เรเนียนในช่วงยุค Pleistocene และวิวัฒนาการเป็นสายพันธุ์ที่มีขนาดเล็กลง ก่อนที่จะสูญพันธุ์ไปทั้งหมด สายพันธุ์เหล่านี้รวมถึง ฮิปโปแคระแห่งไซปรัส (Cyprus dwarf hippopotamus), Hippopotamus pentlandi, Hippopotamus melitensis และ Hippopotamus creutzburgi โดยระหว่าง 50,000 ถึง 16,000 ปีก่อน ฮิปโปทั้งหมดในยูเรเชียสูญพันธุ์
ในอเมริกาเหนือ เคยมีสัตว์ในตระกูล Anthracothere อยู่ในช่วงต้นยุค Oligocene (มากกว่า 23 ล้านปีก่อน) แต่ไม่เคยพบหลักฐานว่าฮิปโปเคยมีอยู่บนทวีปนี้เลย มีความพยายามนำฮิปโปเข้ามาในสหรัฐฯ หลายครั้ง แต่ไม่เคยประสบความสำเร็จ จนกระทั่ง ปาโบล เอสโกบาร์ ลักลอบนำฮิปโป 4 ตัวเข้ามาในโคลอมเบียในช่วงปลายทศวรรษ 1980 และประชากรฮิปโปเหล่านี้ได้เพิ่มขึ้นเป็นประมาณ 100 ตัวในปัจจุบัน
ที่มา: https://nationaltoday.com/world-hippo-day/
ฮิปโปโปเตมัส
เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกินพืชในอันดับสัตว์กีบคู่ และเป็น 1 ใน 2 ชนิดของวงศ์ฮิปโปโปเตมัสที่ยังคงอยู่ อีกชนิดคือ ฮิปโปโปเตมัสแคระ ที่พบในแอฟริกาตะวันตก ชื่อ
"ฮิปโปโปเตมัส" มาจากภาษากรีก แปลว่า "ม้าแม่น้ำ" เนื่องจากมีส่วนหัวคล้ายม้า โดยเฉพาะเมื่ออยู่ในน้ำ ลักษณะฮิปโปโปเตมัส เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกินพืชขนาดใหญ่ มีรูปร่างอ้วนกลม หัวใหญ่ ปากกว้าง และเขี้ยวล่างยาวถึง 50 ซม. ใช้เป็นอาวุธในการต่อสู้ โดยเฉพาะตัวผู้ที่มีนิสัยก้าวร้าว ผิวหนังหนาต้องชุ่มชื้นตลอดเวลา จึงอาศัยอยู่ในน้ำเป็นหลัก เช่น แม่น้ำ หนองน้ำ และทะเลสาบ แม้จะเป็นสัตว์บก แต่ฮิปโปว่ายน้ำไม่เป็น ใช้การเดินใต้น้ำแทน มักอยู่รวมกันเป็นฝูง และออกหากินในเวลากลางคืน โดยกินหญ้าและพืชน้ำประมาณวันละ 40 กก. ฮิปโปมีแรงกัดมหาศาลและสามารถอ้าปากได้กว้างถึง 180 องศา เป็นสัตว์ที่อันตรายต่อมนุษย์มากที่สุดในแอฟริกา ฮิปโปผสมพันธุ์ในน้ำ ตั้งท้องนาน 8 เดือน และออกลูกครั้งละ 1 ตัว ลูกฮิปโปดูดนมใต้น้ำ และหย่านมเมื่ออายุ 4–8 เดือน พวกมันสามารถวิ่งได้เร็วถึง 60 กม./ชม. ปัจจุบันฮิปโปแคระที่พบในแอฟริกาตะวันตกมีเหลือเพียง 2,000–3,000 ตัว และจัดเป็นสัตว์ที่หายากขึ้นเรื่อย ๆ
ฮิปโปโปเตมัสแคระ
ฮิปโปโปเตมัสแคระ เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกินพืชที่อยู่ในวงศ์เดียวกับฮิปโปโปเตมัส แต่มีขนาดเล็กกว่ามาก สูงไม่เกิน 1 เมตร และหนักประมาณ 180–275 กิโลกรัม โดยวิวัฒนาการให้เหมาะกับการอาศัยบนบกมากขึ้น มีสีผิวเข้ม หลังโค้ง และผิวหนังเรียบลื่น ต่างจากฮิปโปทั่วไป ฮิปโปแคระเป็นสัตว์รักสันโดษ ขี้อาย และหากินเพียงลำพังตอนกลางคืน มันอาศัยอยู่ในป่าดิบชื้นแถบแอฟริกาตะวันตก เช่น ไลบีเรีย กินี และโกตดิวัวร์ มีนิสัยขุดโพรงดินริมตลิ่งเพื่อหลบซ่อนตัวและเลี้ยงลูกอ่อน
ปัจจุบัน ฮิปโปโปเตมัสแคระ ถูกจัดให้เป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ เนื่องจากการตัดไม้ทำลายป่าและการล่าเพื่อเอาเนื้อและหนัง แม้จะมีการคุ้มครองในบางพื้นที่ แต่ยังคงถูกคุกคามจากการค้าสัตว์ป่าเถื่อน
แนวทางการอนุรักษ์ฮิปโป
- การคุ้มครองถิ่นที่อยู่อาศัย
- จัดตั้งและขยายพื้นที่อนุรักษ์ธรรมชาติ เช่น อุทยานแห่งชาติและเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า
- ป้องกันการบุกรุกและทำลายแหล่งน้ำที่ฮิปโปอาศัยอยู่
- ลดความขัดแย้งระหว่างมนุษย์กับฮิปโป
- ให้ความรู้แก่ชุมชนเกี่ยวกับพฤติกรรมฮิปโปและวิธีอยู่ร่วมกันอย่างปลอดภัย
- ใช้มาตรการป้องกัน เช่น รั้วป้องกัน หรือแนวกันชนระหว่างพื้นที่เกษตรกรรมกับที่อยู่อาศัยของฮิปโป
- ต่อต้านการล่าและการค้าสัตว์ป่า
- ควบคุมการล่าและการค้าที่ผิดกฎหมาย โดยเพิ่มบทลงโทษทางกฎหมาย
- สนับสนุนชุมชนให้มีรายได้จากการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ แทนการล่าสัตว์
- ส่งเสริมการเพาะเลี้ยงและฟื้นฟูประชากร
- สนับสนุนโครงการเพาะเลี้ยงฮิปโปในสวนสัตว์และศูนย์อนุรักษ์
- ศึกษาความเป็นไปได้ในการปล่อยฮิปโปคืนสู่ธรรมชาติในพื้นที่ที่ปลอดภัย
การดำเนินมาตรการเหล่านี้จะช่วยรักษาฮิปโปโปเตมัสให้อยู่รอดในธรรมชาติ และป้องกันไม่ให้สูญพันธุ์ในอนาคต
