ฐานทัพเรือพังงา ข่าวลือบนการเผชิญหน้า 3 มหาอำนาจ

16 กรกฎาคม 2568 รศ.ดร.ฐิติวุฒิ บุญยวงศ์วิวัชร อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ซึ่งเชี่ยวชาญด้านประเด็นความมั่นคงกับประเทศเพื่อนบ้าน กล่าวถึงข่าวสหรัฐฯ เสนอเงื่อนไข 1 ใน 4 ข้อ ขอใช้ฐานทัพเรือที่จังหวัดพังงา แลกกับการพิจารณาลดกำแพงภาษี

โดยบอกว่า เรื่องนี้มีแง่มุมพิจารณา 2 เรื่องทับซ้อนกัน คือ

1. ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจของประเทศ เนื่องจากแรงกดดันของสงครามการค้าที่อเมริกายื่นเงื่อนไขผนวกกับมิติทางการเมือง ทำให้ไทยตัดสินใจยาก

2. ในแง่ความมั่นคงของไทย ที่ได้รับผลจากการแข่งขันทางภูมิรัฐศาสตร์โลก โดยมีความเคลื่อนไหวที่สำคัญคือ

• การตั้งฐานทัพเรียมในกัมพูชา ซึ่งจีนมีอิทธิพลสูงสุด และเป็นจุดยุทธศาสตร์สำคัญ แต่ฐานทัพนี้น่าจะส่งผลต่อสถานการณ์ในทะเลจีนใต้ และฝั่งแปซิฟิกมากกว่า
• รัสเซียมีความพยายามเข้าไปร่วมมือกับรัฐบาลทหารพม่า ในด้านการพัฒนาทางเรือ แม้จะไม่มีความเคลื่อนไหวการสร้างฐานทัพเรือแบบเปิดในเมียนมา แต่การใช้หรือมีฐานทัพเรือแบบปิดลับ อาจเกิดขึ้นได้ รวมถึงการซ้อมรบทางทะเลที่มีบ่อยครั้ง

การเคลื่อนไหวของรัสเซีย คือพื้นที่มหาสมุทรอินเดีย และทะเลอันดามัน ซึ่งเกิดขึ้นพร้อมๆ กับการพยายามเข้าไปมีบทบาทในเขตเศรษฐกิจพิเศษทวาย

ความเคลื่อนไหวเหล่านี้น่าจะเป็นตัวเร่งเร้าให้สหรัฐฯต้องชิงความได้เปรียบทางยุทธศาสตร์และภูมิศาสตร์ในพื้นที่เดียวกัน จึงมีการพูดถึงฐานทัพเรือพังงา ซึ่งเคยมีติดต่อประสานงานเพื่อพัฒนาร่วมกันมาก่อน และปัจจุบันอาจมีการปัดฝุ่นขึ้นมาอีกครั้ง

เพราะหากสหรัฐฯไม่ทำอะไรเลย จะมีฐานทัพเรือของคู่แข่งมหาอำนาจประกบทั้งสองฝั่งทะเล โดยมีประเทศไทยคั่นกลาง คือ

• ฐานทัพเรือเรียม ของกัมพูชา ซึ่งเป็นเขตอิทธิพลของจีน
• ฐานทัพเรือลับ หรือการขยายอิทธิพลของรัสเซีย ในมหาสมุทรอินเดียและทะเลอันดามัน โดยใช้เมียนมาเป็นฐาน และรัสเซียเป็นผู้สนับสนุนอาวุธรายใหญ่