"สึนามิ" ภัยพิบัติที่มาพร้อมกับแผ่นดินไหว ทำไมชาวญี่ปุ่นจึงให้ความสำคัญ

นอกจากความเสียหาย จากเหตุแผ่นดินไหว ที่จะต้องตรวจสอบแล้ว ยังเกิด คลื่นยักษ์สึนามิ พัดเข้าถล่มในหลายพื้นที่ ที่มีการแจ้งเตือนความสูงของคลื่นสูงสุดถึง 5 เมตร 

ประเด็นที่น่าสนใจคือ การมีคำสั่งอพยพประชาชนทันที ภายหลังการเกิดแผ่นดินไหว บริเวณใกล้ชายฝั่ง ทำไมประเทศญี่ปุ่น จึงให้ความสำคัญกับเรื่องนี้เป็นอย่างมาก 



 

ทำความรู้จักคลื่นยักษ์ "สึนามิ" 

สึนามิ ( tsunami) เป็นคำในภาษาญี่ปุ่น ที่แปลว่า "คลื่นที่ท่าเรือ" หรือ "คลื่นชายฝั่ง" เป็นกลุ่มคลื่นน้ำที่เกิดขึ้นจากการย้ายที่ของปริมาตรน้ำก้อนใหญ่ คือ มหาสมุทร หรือทะเลสาบขนาดใหญ่ แผ่นดินไหว การปะทุของภูเขาไฟ และการระเบิดใต้น้ำอื่น ๆ (รวมทั้งการจุดวัตถุระเบิด หรือวัตถุระเบิดนิวเคลียร์ใต้น้ำ) 



คลื่นสึนามิไม่เหมือนกับ คลื่นทะเล (tidal wave) ตามปกติ เพราะมีความยาวคลื่นยาวกว่ามาก แทนที่จะเป็น คลื่นหัวแตก (breaking wave) ตามปกติ แต่คลื่นสึนามิเริ่มแรกอาจดูเหมือนกับว่า คลื่นน้ำเพิ่มระดับสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว  และด้วยเหตุนี้ คลื่นสึนามิ จึงมักเรียกว่า เป็น คลื่นยักษ์ คลื่นชายฝั่ง

โดยทั่วไป คลื่นสึนามิประกอบด้วยกลุ่มคลื่น ซึ่งมีคาบเป็นนาที หรืออาจมากถึงชั่วโมง มากันเรียกว่าเป็น "คลื่นขบวน" (wave train) ความสูงของคลื่นหลายสิบเมตรนั้น อาจเกิดขึ้นได้จากเหตุการณ์ขนาดใหญ่ แม้ผลกระทบของคลื่นสึนามินั้น จะจำกัดอยู่แค่พื้นที่ชายฝั่ง แต่อำนาจทำลายล้าง สามารถสร้างความเสียหายใหญ่หลวงได้ 

บทเรียนที่สำคัญของญี่ปุ่น 

ย้อนกลับไปวันที่ 11 มีนาคม ปี 2011 ได้เกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ในญี่ปุ่น วัดแรงสั่นสะเทือนได้ขนาด 9.0 ตามมาตราริกเตอร์ โดยมีศูนย์กลางแผ่นดินไหว อยู่นอกชายฝั่งตะวันออกเฉียงเหนือ (โทโฮกุ) ของคาบสมุทรโอชิกะ ลึกลงไปใต้พื้นดิน 32 กิโลเมตร 

แผ่นดินไหวครั้งนั้น รุนแรงเป็นอันดับ 4 ของโลก เท่าที่มีการบันทึกไว้ตั้งแต่ปี 1900 และเป็นเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น 

ภายหลังจากแผ่นดินไหวใหญ่ ได้เกิดคลื่น "สึนามิ" ขนาดยักษ์ สร้างความเสียหายตามชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิก ของหมู่เกาะตอนเหนือของญี่ปุ่น ส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตไม่ต่ำกว่า 9,408 ราย สูญหาย 14,716 คน และได้รับบาดเจ็บ 2,746 คน มีผู้ไร้ที่อยู่อาศัยเป็นจำนวนมาก หลายเมืองถูกทำลาย

ที่สำคัญยังทำให้ โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟูกุชิมะ 1 และ 2 ถูกคลื่นซัดเสียหาย ต้องมีการอพยพประชาชนนับแสนคน ที่อยู่ในบริเวณดังกล่าวออกไป 
 

เหตุการนี้ ธนาคารโลกประมาณการความเสียหาย อยู่ที่ประมาณ 1.22 - 2.35 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐฯ แต่รัฐบาลญี่ปุ่น คาดว่า มูลค่าความเสียหายจากแผ่นดินไหวและสึนามิ อาจมีมูลค่าสูงถึง 3.09 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐฯ 

ดังนั้นแผ่นดินไหวและคลื่นยักษ์สึนามิ จึงเป็นภัยธรรมชาติ ที่สร้างความเสียหายได้เป็นอย่างมาก โดยเฉพาะกับประเทศญี่ปุ่น ซึ่งอยู่ในพื้นที่ ที่เกิดภัยพิบัติเช่นนี้ได้บ่อยครั้ง
 

ข้อมูลจาก : วิกิพีเดีย