แพทย์เตือน"ยาต้านไวรัสโควิด-19"ผลข้างเคียงสูง ไม่แนะนำซื้อกินเอง

นายแพทย์ สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์ ระบุถึงการจ่ายยารักษาโควิด-19 ถ้าเป็นผู้ป่วยติดเชื้อโควิด ที่ไม่มีอาการเลย กลุ่มนี้จะไม่ให้ยาต้านไวรัส แต่อาจจะพิจารณาให้ฟ้าทะลายโจร  แต่ถ้าผู้ป่วยติดเชื้อโควิด-19 อาการไม่รุนแรง ไม่มีปัจจัยเสี่ยง แพทย์ พิจารณาอาจให้ยาฟาวิพิราเวียร์  แต่หากผู้ป่วยโควิด-19 ที่มีอาการไม่รุนแรง แต่มีปัจจัยเสี่ยงโรคร่วมสำคัญ หรือปอดอักเสบเล็กน้อยปานกลาง  หากมีปัจจัยอย่างใดอย่างหนึ่ง พิจารณาให้ยาต้านไวรัสตัวใดตัวหนึ่งได้ เช่น ฟาวิพิราเวียร์ โมลนูพิราเวียร์  แพกซ์โลวิด เรมเดซิเวียร์

ส่วนผู้ป่วยโควิด-19 ที่มีภาวะปอดอักเสบระดับความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือด 94%  พิจารณาให้ยาเรมเดซิเวียร์  เป็นเวลา 5 วัน หากมีอาการมากพิจารณาให้ยา 10 วัน  และยา Corticosteroid  อย่างไรก็ตาม ยาโมลนูพิราเวียร์  แพกซ์โลวิด เป็นยาใหม่ ที่มีการศึกษาวิจัย และใช้มาเพียง 1 ปีกว่าเท่านั้น การใช้ยาจึงต้องให้แพทย์เป็นผู้พิจารณาสั่งจ่าย

ส่วนตัวหากติดเชื้อโควิดแม้ตนเองจะเป็นกลุ่มเสี่ยงผู้สูงอายุ 608 ก็จะไม่ขอรับยาต้านไวรัสถ้าไม่มีอาการหรือมีอาการเพียงเล็กน้อยเนื่องจากมีผลศึกษาพบว่ายาโมลนูพิราเวียร์ มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงสารพันธุกรรมของมนุษย์  อีกทั้งเป็นยาใหม่ที่เพิ่งใช้ไม่นาน จึงยังไม่มีข้อมูลผลข้างเคียงระยะยาว  ส่วนการกระจายยาต้านไวรัส ตามร้านขายยาในอนาคต ทาง อย. จะเป็นผู้ออกหลักเกณฑ์ในเรื่องของใบสั่งจ่ายยาจากแพทย์อีกครั้ง 

ทั้งนี้ ยาโมลนูพิราเวียร์ และแพกซ์โลวิด  ยังเป็นการขอขึ้นทะเบียนการใช้ในภาวะฉุกเฉินอยู่  ยกเว้นในอนาคต มีผลงานวิจัยออกมาเพิ่มเติม ในเรื่องของยาต้านไวรัส อาจจะมีการเปลี่ยนแนวทางการให้ยาได้  รวมถึงการเปลี่ยนขึ้นทะเบียนการใช้ยา อย่างไรก็ตาม กลุ่มแพทย์สมาคมโรคติดเชื้อ และอาจารย์คณะแพทย์ต่างๆ มีความเห็นตรงกันว่า ยาต้านไวรัสไม่จำเป็นต้องจ่ายให้ผู้ป่วยทุกราย แม้จะมีความเสี่ยงต้องผ่านการประเมินจากแพทย์ก่อน
 

ด้านผู้ช่วยศาสตราจารย์  นพ.กำธร   มาลาธรรม รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลรามาธิบดี  ระบุว่า หากเป็นผู้ป่วยโควิด-19 ไม่มีอาการ หรือ อาการน้อยมาก ไม่จำเป็นต้องกินยาก็ได้ เพียงกินยารักษาตามอาการ ก็สามารถถหายได้ แต่การให้ยาต้านไวรัส  เช่น ยาฟาวิพิราเวียร์ ก็เป็นการให้ยาเผื่อไว้แต่จะกินหรือไม่กินก็ได้ 

ทั้งนี้ ข้อมูลทางการแพทย์ ยาแพกซ์โลวิด ที่ไม่สามารถให้ได้กับผู้ป่วยติดเชื้อทุกคนนั้น เนื่องจากในฤทธิ์ของยาอาจจะไปมีผลกับยาบางกลุ่มที่ผู้ป่วยกินยาอยู่ก่อนหน้านี้  ซึ่งยาต้านไวรัสแต่ละตัวมีข้อดีข้อเสียและข้อจำกัดแตกต่างกัน จึงเป็นที่มาว่าทำไมยาต้านไวรัสแพทย์ถึงต้องเป็นผู้สั่งจ่าย  ยืนยันไม่ได้มีการหวงยาแต่อย่างใด 

นพ. กำธร ยังได้อธิบายถึงผลข้างเคียงของยาแพกซ์โลวิดว่า หากผู้ป่วยติดเชื้อซื้อยารับประทานเอง และมีการใช้ร่วมกับยาไมเกรน อาจทำให้เกิดผลปลายนิ้วดำเนื้อตายต้องตัดนิ้วทิ้ง  ส่วนผู้ป่วยโรคเบาหวาน หากติดเชื้อ แล้วใช้ยาแพกซ์โลวิด อาจเกิดผลปฏิกิริยาร่วมกันของยาทั้งสองชนิดซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อผู้ป่วยได้

ส่วนความกังวลเรื่องเชื้อดื้อยา นายแพทย์ กำธร ระบุว่า ส่วนตัวไม่ค่อยกังวลมาก เนื่องจากการพิจารณาให้ยาต้านไวรัสในกลุ่มผู้ป่วยโควิดเป็นการให้ยาระยะสั้น แต่ประเด็นสำคัญ คือ ห่วงในผลข้างเคียงของยา และเสียค่าใช้จ่ายโดยไม่จำเป็น จึงไม่แนะนำให้คนที่ไม่ได้ประโยชน์จากยาไปเรียกร้องหายาต้านไวรัส  ส่วนการปรับโควิดเป็นโรคติดต่อเฝ้าระวัง นายแพทย์ กำธร ระบุว่าแนวทางการรักษายังคงเดิม แต่วิธีที่จะเปลี่ยน คือ การควบคุมโรค การแยกกัก การกักตัว การจำแนกผู้ป่วย  เป็นต้น 

ขณะที่ พญ.นฤมล สวรรค์ปัญญาเลิศ ผู้ทรงคุณวุฒิกรมการแพทย์ ระบุถึงการซื้อยาต้านไวรัสผ่านช่องทางออนไลน์หรือแหล่งจำหน่ายอื่นที่ไม่ใช่สถานพยาบาลว่า เป็นเรื่องไม่แนะนำเพราะยาอาจไม่ได้ประสิทธิภาพ เนื่องจากขั้นตอนการเก็บรักษาไม่ถูกต้อง และยาเหล่านี้ไม่ใช่ยาสามัญประจำบ้านไม่จำเป็นต้องซื้อเก็บไว้  ซึ่งการซื้อยากินเองในกลุ่มยาต้านไวรัสอาจเกิดผลข้างเคียงได้  เช่น กรณี ยาฟาวิพิราเวียร์ ผู้ป่วยอาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียนได้ บางรายอาจจะมีผลกระทบ เช่น ตาฟ้า ได้  ส่วนยาโมลนูพิราเวียร์ ที่มีข้อบ่งชี้ใช้ในอายุ 18 ปีขึ้นไป ผลข้างเคียงที่พบบ่อย คือมีผลต่อสารพันธุกรรมในมนุษย์   ส่วน ยาแพกซ์โลวิด ผลการศึกษาทางการแพทย์ พบว่ามีผลข้างเคียงกับ ยาบางชนิด  เช่น ในกลุ่มยาละลายลิ่มเลือด ไมเกรน เบาหวาน เป็นต้น