เลี้ยงควายแก้จน เกษตรชุมชนเกาะแกด อุบลฯ

จากปัญหาในอดีตของเกษตรกร บ้านเกาะแกด ตำบลโพธิ์ไทร อำเภอโพธิ์ไทร จังหวัดอุบลราชธานี ส่วนใหญ่มีอาชีพ ทำไร่ ทำนา เป็นหลัก และมีการเลี้ยงกระบือเป็นอาชีพเสริม แต่ด้วยสถานการณ์ด้านราคาข้าวตกต่ำ ต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้น รวมทั้งได้รับผลกระทบจากภัยธรรมชาติ สภาวะแวดล้อมไม่คงที่ บางปีฝนแล้ง บางปีน้ำท่วม ส่งผลให้เกษตรกรขาดรายได้มาจุนเจือในครอบครัว จึงเป็นจุดเริ่มต้นให้เกษตรกร บ้านเกาะแกด ตำบลโพธิ์ไทร อำเภอโพธิ์ไทร จังหวัดอุบลราชธานี หันมาเลี้ยงกระบือเป็นอาชีพหลักและได้รับการส่งเสริมจากกรมส่งเสริมสหกรณ์ ให้จัดตั้งกลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์เกาะแกด เมื่อวันที่ 22 สิงหาคม 2548 ปัจจุบันมีสมาชิก 230 ราย และมีจำนวนกระบือ ทั้งสิ้น 439 ตัว สายพันธุ์ กระบือไทย หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า ควายปลัก จากการเลี้ยงกระบืออาชีพเสริม สู่การเลี้ยงกระบือแก้จน บนวิถีพอเพียง ของเกษตรกรบ้านเกาะเเกด 

นางอัญชลี ศรีหามาตย์ สหกรณ์จังหวัดอุบลราชธานี เปิดเผยว่า ในการแนะนำส่งเสริมกลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์เกาะแกด ทางสหกรณ์จังหวัดอุบลราชธานีได้มีการส่งเจ้าหน้าที่ส่งเสริมสหกรณ์ที่ 6 เป็นผู้เข้าไปดูแล แนะนำให้กลุ่มเกษตรกร สามารถปฏิบัติตามกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับ และการจัดทำบัญชี ซึ่งกลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์เกาะแกด เริ่มเลี้ยงกระบือเป็นอาชีพหลัก ซึ่งมีการเลี้ยงกระบือกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ สหกรณ์จังหวัดอุบลราชธานีจึงแนะนำ ให้อนุรักษ์การเลี้ยงกระบือไว้ โดยร่วมกับสำนักงานปศุสัตว์จังหวัดอุบลราชธานี ในการดูแลอนุรักษ์กระบือให้กับกลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์เกาะแกด ซึ่งเป็นกระบือไทย พันธุ์ปลัก ปัจจุบันมีการปรับปรุงพันธุ์ โดยใช้พันธุ์จากกรมปศุสัตว์ เพื่อผสมเทียมให้เป็นสายพันธุ์ที่ตลอดต้องการมากยิ่งขึ้น

จากการเลี้ยงกระบือของกลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์เกาะแกดให้ประสบผลสำเร็จได้อย่างทุกวันนี้ต้องมีกระบวนการ การเลี้ยงแบบประณีต ซึ่งมุ่งเน้นการบริหารจัดการกลุ่มแบบมีส่วนร่วมของสมาชิก พัฒนาคุณภาพการเลี้ยงตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ ให้เป็นที่ต้องการของตลาด ลดปัญหาถูกกดราคา สร้างรายได้ให้สมาชิกได้เป็นอย่างดี และยังได้รับรางวัลโล่พระราชทาน ประเภทกลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์ดีเด่น เมื่อปี 2564

นายสุนทร ทองแสน ประธานกลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์เกาะแกด กล่าวว่า ในการเลี้ยงกระบือของกลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์เกาะแกด ต้องมีการดูแลเป็นอย่างดี ได้แก่ 1.ต้องรู้จักคำว่า การทำวัคซีน ต้องทำการฉีดวัคซีนปีละ 2 รอบ ปัจจุบันมีโรคลัมปี สกิน ต้องเพิ่มเป็นปีละ 3 รอบ 2.ต้องมีการถ่ายพยาธิทุก 6 เดือน เพื่อให้สุขภาพสัตว์ดี สมบูรณ์ กินอาหารได้ และจะมีน้ำหนักตามความต้องการของตลาด ดูแลให้มีสุขลักษณะ ส่วนอาหารเป็นหญ้า มีการปลูกเสริมให้มีผลผลิตตลอดทั้งปี ให้เพียงพอกับความต้องการของกระบือ พร้อมกับเสริมฟางแห้งให้มีตลอด คอกก็เป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้กระบือพักผ่อนได้เพียงพอ

นอกจากนี้ น้ำต้องสะอาด จึงมีการขุดบ่อน้ำบาดาลเพื่อใปราศจากห้ปราศจากสารเคมี ปัจจุบันกลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์เกาะแกดได้มีการพัฒนาโดยการเข้าร่วมโครงการเลี้ยงควายใหญ่ ควายงาม สู่เมืองอุบลราชธานี โดยพัฒนาสายพันธุ์ พัฒนาโครงสร้างให้ใหญ่ขึ้นเป็นที่ต้องการของตลาด เนื่องจากว่า ตลาดต้องการกระบือที่มีส่วนสูงตั้งแต่ 140 ขึ้นไป สามารถขายได้ไม่ต่ำกว่า 100,000 บาท ถ้าเนื้อหนังดี โครงสร้างดี หน้าตาดี ลักษณะท่าทางเข้าสู่ควายใหญ่ ควายงาม ในอนาคตจะขายได้ถึงตัวละ 1 ล้านบาท ซึ่งตอนนี้ทางกลุ่มเข้าร่วมโครงการแล้ว 99 ตัว

ในการส่งเสริมดูแลจากกรมส่งเสริมสหกรณ์ โดยสำนักงานสหกรณ์จังหวัดอุบลราชธานี กลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์เกาะแกด ตำบลโพธิ์ไทร อำเภอโพธิ์ไทร จังหวัดอุบลราชธานี มีการบริหารจัดการกลุ่มที่ดี มีรายได้ที่มั่นคง สามารถส่งลูกหลานได้เรียนหนังสือ คุณภาพชีวิตของเกษตรกรดีขึ้น ส่งผลให้สมาชิกของกลุ่มเกษตรกรมีความเชื่อมั่นและศรัทธาต่อองค์กร เกิดความร่วมมือในการทำธุรกิจ และกิจกรรมต่าง ๆ ทำให้กลุ่มเกษตรกรมีปริมาณธุรกิจเพิ่มขึ้น มีรายได้ มีกำไร สามารถจ่ายเงินปันผลและเงินเฉลี่ยคืนให้กับสมาชิกได้เป็นอย่างดี