กรรมการอัยการ แจงยิบข้อกฎหมายลำดับอาวุโสอัยการ หลังคนปล่อยข่าวมีการแซงคิว

7 มีนาคม 2568 นายประยุทธ เพชรคุณ อธิบดีอัยการสำนักงานคดีศาลสูงภาค 4 ในฐานะ กรรมการอัยการผู้ทรงคุณวุฒิ (ก.อ.)ได้ออกเอกสารข่าว เกี่ยวกับเรื่องลำดับอาวุโสข้าราชการอัยการ สรุปความว่า ขอเรียนชาวอัยการที่จะเขียนถึงความเป็นมาของกฎหมายและข้อเท็จจริงในเรื่องลำดับอาวุโสของข้าราชการอัยการ เพื่อสร้างความเข้าใจจากกรณีมีสื่อออนไลน์ได้นำเสนอข่าวว่ามีการข้ามลำดับอาวุโสของพนักงานอัยการเกิดขึ้นในองค์กรอัยการ โดยไม่เป็นไปตามกฎหมาย รวมถึงการเรียกร้องให้คืนคิวให้กับพนักงานอัยการผู้ถูกข้ามลำดับอาวุโส

ผมในฐานะกรรมการอัยการถือเป็นหน้าที่ต้องชี้เเจงประเด็นดังกล่าวเพื่อให้เกิดความกระจ่าง เพราะหน้าที่ของกรรมการอัยการตามที่ระบุไว้ใน พรบ.ระเบียบข้าราชการฝ่ายอัยการฯ มาตรา 30(5)ได้บัญญัติให้ ก.อ.เป็นผู้มีอำนาจหน้าที่กำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการจัดลำดับอาวุโสขอของข้าราชการอัยการ 

โดยประเด็นข้อเท็จจริงเรื่องการข้ามคิวหรืออาวุโสตามที่มีสื่อมวลชนนำเสนออย่างเป็นเรื่องเป็นราว ทำนองว่าเกิดมีการข้ามลำดับอาวุโสของพนักงานอ้ยการไม่เป็นไปตามกฎหมายและไม่เป็นธรรม รวมถึง การเรียกร้องขอคืนคิวให้กับอัยการที่ถูกข้ามลำดับอาวุโส และข่าวดังกล่าวได้มีพนักงานอัยการบางท่านนำมาโพสต์ต่อ ในสื่อออนไลน์ในองค์กรอัยการและช่องทางสื่อมวลชนอื่นๆ ไปยังภาคประชาสังคมอย่างแพร่หลาย เช่นกลุ่มไลน์ หรือเฟซบุ๊ก จึงมีความจำเป็นที่จะต้องนำเสนอข้อกฎหมายประกอบกับข้อเท็จจริง เพื่อให้ชาวอัยการตลอดจนภาคประชาสังคมได้รับความกระจ่าง
 

1.ข่าวที่สื่อมวลชนได้นำเสนอ เป็นการนำเสนอข้อกฎหมายและข้อเท็จจริงเพียงบางส่วน ไม่ครบถ้วน และไม่สิ้นกระแสความ ถ้าไม่มีการไล่เรียงข้อกฎหมายตลอดจนข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นในอดีต ภายในองค์กรอัยการอย่างครบถ้วน อาจเกิดความเสียหายต่อผู้ที่ถูกพาดพิง และสุดท้ายย่อมส่งผลกระทบต่อความน่าเชื่อถือต่อองค์กรอัยการอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ดังนั้น ถ้าพิจารณาตาม พรบ.ระเบียบข้าราชการฝ่ายอัยการ พ.ศ. 2521 มาตรา 35 ที่วางหลักเกณฑ์การจัดลำดับอาวุโสของข้าราชการอัยการ โดยยึดลำดับที่สอบได้และดูคะแนนสูง-ต่ำ ในการจัดลำดับนั้น จะเห็นได้ว่าเป็นการวางหลักเกณฑ์เฉพาะการบรรจุเข้ารับราชการของพนักงานอัยการในวาระแรกที่บรรจุเข้ารับราชการเท่านั้น 

ทั้งนี้ หากพิจารณามาตรา 28 ของ พรบ.ดังกล่าวประกอบจะเห็นได้ว่า การเลื่อนขั้นเงินเดือนข้าราชการอัยการในชั้นหนึ่งๆ ให้รัฐมนตรีเป็นผู้สั่งเลื่อนในเมื่อได้รับความเห็นชอบจาก ก.อ. แล้ว โดยปกติปีละ 1 ขั้น โดยคำนึงคุณภาพและปริมาณงานของตำแหน่งและผลของงานที่ได้ปฏิบัติมา การรักษาวินัย ตลอดจนความสามารถและความอุตสาหะในการปฏิบัติงาน ทั้งนี้ตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่ ก.อ.กำหนด

ดังนั้น ภายใต้บทบัญญัติกฎหมายดังกล่าว ข้าราชการอัยการในช่วงนั้นมีระบบการเลื่อนขั้นเงินเดือนเช่นเดียวกันกับข้าราชการพลเรือนทั่วไป (มี1 ,1.5 เเละ 2 ขั้น) และยังอยู่ใต้หลักเกณฑ์ของ พรบ.เงินเดือน และเงินประจำตำแหน่งข้าราชการอัยการ พ.ศ.2544 มาตรา 6 ที่กำหนดให้การรับเงินเดือนและเงินประจำตำแหน่งของข้าราชการอัยการ ซึ่งตำแหน่งในขั้นใด เงินเดือนใดเพื่อรับเงินเดือนและเงินประจำตำแหน่งตามบัญชีอัตราเงินเดือน และเงินประจำตำแหน่งของข้าราชการอัยการชั้นใดและเงินเดือนใดให้เป็นไปตามที่ ก.อ. กำหนด 

และเมื่อปรับเข้าขั้นเงินเดือนและเข้าชั้นแล้ว ให้ข้าราชการอัยการได้รับเงินเดือนและเงินประจำแหน่ง ตามบัญชีอัตราเงินเดือนและเงินประจำตำแหน่งข้าราราชการอัยการ ท้าย พรบ.นี้ นับแต่วันที่ใช้บังคับ และตามข้อกำหนด คณะกรรมการอัยการว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการจัดลำดับอาวุโสของข้าราชการอัยการฯ ข้อ 5 กำหนดให้ข้าราชการอัยการตำแหน่งเดียวกันหรือตำแหน่งระดับเดียวกัน ผู้ที่ครองขั้นเงินเดือนสูงกว่ามีลำดับอาวุโสกว่า ผู้ที่ครองขั้นเงินเดือนต่ำกว่า  เเละวรรคสองข้าราชการอัยการตำแหน่งเดียวกันและชั้นหรือขั้นเงินเดือนเดียวกัน ผู้ครองขั้นหรือขั้นเงินเดือนก่อนมีลำดับอาวุโสสูงกว่า 

2.ซึ่งเมื่อเราพิจารณาข้อกฎหมายดังกล่าวแล้ว ก็มาดูข้อเท็จจริงว่าภายใต้การบังคับข้อกฎหมายดังกล่าวมีพนักงานอัยการท่านใดที่ได้รับเงินเดือนหรือขั้นเงินเดือนกายใต้มาตรา 28 แห่ง พรบ.ระเบียบข้าชการฝ่ายอัยการ พ.ศ. 2521 และมีการเปลี่ยนแปลงลำดับอาวุโสบ้าง 

โดยขอยกตัวอย่างอัยการบางท่านเพื่อประกอบการพิจารณา ข้าราชการอัยการที่บรรจุแต่งตั้งในปี 2530 ที่จัดลำดับอาวุโสที่สอบได้ตามนัยมาตรา 35 แห่ง เช่น อันดับ (2) นายจุมพล พันธุ์สัมฤทธิ์ (10) นายไพรัช พรสมบูรณ์ศิริ (14) นายจิระประวัติ แบบประเสริฐ (16) นางสาวกอร์ปกุล วินิจนัยภาค (21) นายอดิศร ไชยคุปต์ (44) นายอิทธิพร แก้วทิพย์ 

เมื่อข้าราชการอัยการตามที่กล่าวข้างต้นเข้ารับราชการแล้ว มีการเปลี่ยนแปลงลำดับคิวและอาวุโสตามนัยมาตรา 28 พรบ.ระเบียบข้าราชการฝ่ายอัยการ พ.ศ. 2521 เพราะบางรายได้รับการเลื่อนขั้นเงินเดือนมากกว่า 1 ดังนี้ 

ปี 2534
(1) นายไพรัช พรสมบูรณ์ศิริ มีอาวุโสอันดับ 1 
(2) นายจุมพล พันธุ์สัมฤทธิ์ มีอาวุโสอันดับ 2

ปี 2535
(1) นายไพรัช พรสมบูรณ์ศิริ มีอาวุโสอันดับ 1
(2) นายจุมพล พันธุ์สัมฤทธิ์ มีอาวุโสอันดับ 2
(3) นายอิทธิพร แก้วทิพย์ มีอาวุโสอันดับ 3
(4) นายอดิศร ไชยคุปต์ มีอาวุโสอันดับ 4

ปี 2538
(1) นายไพรัช พรสมบูรณ์ศิริ มีอาวุโสอันดับ 1
(2) นายจุมพล พันธุ์สัมฤทธิ์ มีอาวุโสอันดับ 2
(3) นายอิทธิพร แก้วทิพย์ มีอาวุโสอันดับ 3
(4) นายอดิศร ไชยคุปต์ มีอาวุโสอันดับ 4
(5) นายจิระประวัติ แบบประเสริฐ มีอาวุโสอันดับ 5
(6) นางสาวกอร์ปกุล วินิจนัยภาค มีอาวุโสอันดับ 6

จากการพิจารณาข้อเท็จจริงประกอบกับข้อกฎหมาย จะเห็นได้ว่าการเปลี่ยนแปลงลำดับอาวุโสข้างต้นมีการเปลี่ยนแปลงลำดับอาวุโสของพนักงานอัยการหลายท่าน เนื่องจากบางท่านได้รับการพิจารณาเงินเดือนมากกว่า 1 ขั้น ทำให้มีการเปลี่ยนแปลงลำดับอาวุโส เช่น ปี 2530 (ขณะบรรจุแต่งตั้ง) นายจิระประวัติ แบบประเสริฐ และนางสาวกอร์ปกุล วินิจนัยภาค มีอาวุโสกว่า นายอดิศร ไชยคุปต์ และนายอิทธิพร แก้วทิพย์ 

ครั้นต่อมาปี 2538 นายอิทธิพร แก้วทิพย์ และนายอดิศร ไชยคุปต์ มีอาวุโสกว่า นายจีระประวัติ แบบประเสริฐ และนางสาวกอร์ปกุล วินิจนัยภาค (จนถึงปัจจุบัน) 

และถ้าย้อนดูการเปลี่ยนแปลงลำดับอาวุโสภายใต้กฎหมายฉบ้บดังกล่าว ยังมีอีกหลายราย เช่น ขณะบรรจุแต่งตั้ง นายเนตร นาคสุข มีคิวอาวุโสโดยคะแนนสอบเข้าสูงกว่านายวงศ์สกุล กิตติพรหมวงศ์ และนายอำนาจ เจตน์เจริญรัญรักษ์ มีลำดับอาวโสสูงกว่า นางสาวนารี ตัณฑเสถียร ซึ่งต่อมามีการเปลี่ยนเเปลงลำดับอาวุโส โดยนายวงศ์สกุล กิตติพรหมวงศ์ มีลำดับอาวุโสกว่านายเนตร นาคสุข และนางสาวนารี ตัณฑเสถียร มีลำดับอาวุโสสูงกว่านายอำนาจ เจตน์เจริญรักษ์ เป็นต้น (เงินเดือนสูงกว่า) ทั้งนี้ การเปลี่ยนเเปลงลำดับอาวุโสก็อยู่ภายใต้บทบัญญัติมาตรา 28 แห่ง พรบ.ระเบียบข้าราชการฝ่ายอัยการพ.ศ. 2521



ซึ่งปัจจุบันในการพิจารณาลำดับอาวุโสของพนักงานอัยการ นอกจากจะพิจารณาตาม พรบ.ระเบียบข้าราชการฝ่ายอัยการ พ.ศ. 2553 รวมถึงการย้อนดูกฎหมายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องแล้ว ยังมีบทบัญญัติที่สำคัญรองรับ ในเรื่องลำดับอาวุโสไว้ในข้อกำหนดคณะกรรมการอัยการว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการจัดลำดับอาวุโสของข้าราชการอัยการ พ.ศ. 2554 โดยใน ข้อ 5 ได้กำหนดให้ข้าราชการอัยการตำแหน่งเดียวกันหรือตำแหน่งระดับเดียวกัน ให้ผู้ที่ครองขั้นเงินเดือนสูงกว่ามีลำดับอาวุโสกว่าผู้ที่ครองขั้นเงินเดือนต่ำกว่า และตามวรรรคสอง กำหนดให้ข้าราชการอัยการตำแหน่งเดียวกันและชั้นหรือขั้นเงินเดือนเดียวกัน ผู้ครองขั้นหรือขั้นเงินเดือนก่อนมีลำดับอาวุโสสูงกว่า รวมถึงมีบทบัญญัติใน ข้อ 9 ที่กำหนดให้ลำดับอาวุโสของข้าราชการอัยการที่ถูกกำหนดแล้วโดยกฎหมาย มติ ก.อ. ธรรมเนียมการปฏิบัติราชการก่อน หรือในวันที่ข้อกำหนดนี้นั้นให้มีผลใช้บังคับต่อไปโดยไม่ถูกกระทบจากข้อกำหนดนี้ 

ดังนั้น ตามข้อกำหนดคณะกรรมการอัยการดังกล่าวการเปลี่ยนแปลงลำดับอาวุโสภายใต้ บทบัญญัติมาตรา 28 ดังกล่าวจึงเป็นลำดับอาวุโสที่ชอบด้วยข้อกฎหมายทุกประการ จึงขออนุญาตถือโอกาสนี้เรียนมายังพี่เพื่อนน้องชาวอัยการเพื่อให้เกิดความกระจ่าง "ด้วยความศรัทธา และเชื่อมั่น"

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า กรณีที่ปรากฏข่าวเช่นนี้ เป็นช่วงที่ใกล้จะมีการเสนอชื่ออัยการสูงสุดคนต่อไปที่จะมีวาระดำรงตำเเหน่ง 1 ต.ค.2568 ในช่วงเดือนพ.ค.2568 นี้ซึ่งตามลำดับคิวอัยการอาวุโสสูงสุดในขณะนั้นคือ นายอิทธิพร แก้วทิพย์ รองอัยการสูงสุดลำดับที่ 2 ในปัจจุบัน 

อย่างไรก็ตาม ภายหลังนายประยุทธออกเเถลงการณ์ดังกล่าว ก็มีข้าราชการอัยการหลายคนออกมาเเสดงความชื่นชม เเละเห็นด้วยในข้อเท็จจริง เเละข้อกฎหมาย อาทิ นายประสาน หัตถกรรม อดีตรองอัยการสูงสุด ออกมาระบุว่า "ขอบคุณท่านอธิบดีประยุทธครับที่ช่วยอธิบายเรื่องนี้ให้น้องๆ เข้าใจ น้องๆ รุ่นหลังๆ ไม่อยู่ในช่วงองค์กรเรามีการพิจารณาเงินเดือน 2 ขั้น อาจไม่ทราบการปรับลำดับอาวุโสของอัยการเหมือนอัยการรุ่นพี่ๆ ผมเป็นอัยการรุ่น 7 เข้ารับราชการเป็นอัยการผู้ช่วย พ.ศ.2514 จาก พ.ศ.2514 ถึง พ.ศ.2558 เป็นเวลา 44 ปี มีการพิจารณาขึ้นเงินเดือน 2 ขั้นของอัยการหลายครั้งทำให้ลำดับอาวุโสของผมเปลี่ยนไป-มา หลายรอบ คำอธิบายของอธิบดีประยุทธถูกต้องแล้วครับ"