สิ้นแล้ว"ถนอม ชาภักดี"นักปฏิบัติการทางศิลปะแห่งโขงชีมูล
นายอติเทพ จันทร์เทศ ผู้สื่อข่าว The Isaan Record ได้ออกมาโพสต์ข้อความระบุว่า ข่าวเศร้าของวันนี้ อาจารย์ถนอม ชาภักดี นักปฏิบัติการทางศิลปะแห่งโขงชีมูลจากไปแล้ว
อีกหนึ่งรายงานข่าวเศร้าล่าสุด ระบุว่า ในวันนี้ 27 มิถุนายน 2565 "ถนอม ชาภักดี" ศิลปินชื่อดัง นักวิจารณ์ และอาจารย์ศิลปะชื่อดังในวงการศิลปะ ได้เสียชีวิตลงแล้ว!!
กระแสข่าว การเสียชีวติของ ถนอม ชาภักดี ศิลปิน นักวิจารณ์ และอาจารย์คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ได้รับการเปิดเผยขึ้นในวันนี้ (27 มิ.ย.65) โดยเจ้าตัวถึงแก่กรรมอย่างสงบ ในวัย 64 ปี หลังเข้ารักษาอาการเส้นเลือดในสมองตีบ ที่โรงพยาบาลแห่งหนึ่งในจังหวัดอุบลราชธานี
ดร.ถนอม ชาภักดี ศิลปิน นักวิจารณ์ ถึงแก่กรรมแล้วในวันที่ 27 มิถุนายน 2565 จากอาการเส้นเลือดในสมองตีบ คนสนิทแห่อาลัยเต็มโลกโซเชียล หลังสิ้นนักเคลื่อนไหวที่ใช้ศิลปะต่อต้านอำนาจรัฐ
"ถนอม ชาภักดี" ศิลปิน นักวิจารณ์ และอาจารย์ศิลปะชื่อดัง เป็นที่รู้จักในฐานะ นักปฏิบัติการด้านศิลปะ ในวันนี้ เสียชีวิตลงแล้ว
นายบัณฑิต จันทร์โรจนกิจ ผู้ช่วยศาสตราจารย์จากคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ออกมาโพสต์ข้อความเปิดเผยถึงอาการป่วยของ อ.ดร.ถนอม ชาภักดี ขณะที่กำลังป่วย เนื่องจากอาการเส้นเลือดตีบ และยังพักรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาลหลายวันแล้ว
โดยต่อมา นายอติเทพ จันทร์เทศ ผู้สื่อข่าว The Isaan Record ได้ออกมาโพสต์ข้อความระบุว่า
ข่าวเศร้าของวันนี้ อาจารย์ถนอม ชาภักดี นักปฏิบัติการทางศิลปะแห่งโขงชีมูลจากไปแล้ว
ในช่วงท้าย ระบุว่า รายละเอียดงานจะอัปเดตอีกครั้งนะครับ
ล่าสุด นายสินธุ์สวัสดิ์ ยอดบางเตย ศิลปินอาวุโส เจ้าของรางวัลศรีบูรพา 2562 ได้โพสต์ภาพเขียน ใบหน้า ดร.ถนอม พร้อมข้อความ ด้วยความอาลัยรักอย่างยิ่ง เวลา 14.23 น. ดร.ถนอม ชาภักดี ได้ละสังขารจากไปอย่างสงบ ที่บ้านเกิด ตำบลดูน อำเภอกันทรารมย์ จังหวัดศรีสะเกษ #ขอให้จงสู่สุคติภพอันนิรันดร
สำหรับ ดร.ถนอม จบการศึกษาจากวิทยาลัยช่างศิลป์ ศิลปศึกษา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ จบปริญญาโททางการวิจารณ์และทฤษฎีศิลปะ จาก The Kent Institute of Art & Design (KIAD), University of Kent at Canterbury (UKC), England และปริญญาเอก สาขาทัศนศิลป์ : การวิจารณ์ศิลปะ คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ก่อนดำรงการเป็นนักวิจารณ์ศิลปะและเป็นพนักงานสอนทฤษฎีแนวคิดเชิงการวิจารณ์ศิลปะ วัฒนธรรม ที่สาขาวิชาทัศนศิลป์ : ศิลปวัฒนธรรม คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ควบคู่ไปกับการเขียนวิจารณ์ศิลปะในสื่อสิ่งพิมพ์ตั้งแต่ช่วงปลาย พ.ศ.2520 จนถึง พ.ศ.2550
มีเรื่องราวของ ดร.ถนอม ปรากฏในนิตยสารรายสัปดาห์การเมืองต่างๆ เช่น สู่อนาคต ดอกเบี้ยการเมือง เนชั่นสุดสัปดาห์ หรือรายเดือน Decade สารคดี คลุกคลีอยู่ในแวดวงศิลปะในฐานะนักวิจารณ์มาตั้งแต่ยุคแสวงหาราคาของชีวิต ศิลปะเพื่อชีวิตเพื่อประชาชน จนกระทั่งยุคศิลปะเพื่อราคาทางการค้า เคยนำเสนอผลงานในเชิงศิลปะสื่อการแสดงสด (Performance art) ในช่วงทศวรรษ พ.ศ.2530-2540 ร่วมกับกลุ่มอุกกาบาต
สำหรับมุมมองทางการเมือง ดร.ถนอม
ท่านมีความเชื่อและตระหนักว่า การวิจารณ์ศิลปะเป็นวิถีทางการสร้างสรรค์บรรยากาศประชาธิปไตย และเป็นรูปแบบหนึ่งของการสร้างงานศิลปะที่เปิดพื้นที่ของการมีส่วนร่วมในการแสดงออกทางการวิพากษ์วิจารณ์ ถกเถียง แลกเปลี่ยน ในรูปแบบของศิลปะการมีส่วนร่วม (Participatory art)
โดยในช่วงที่ผ่านมา ดร.ถนอม ได้ปรากฏตัวตามวงเสวนาที่มีเนื้อหาว่าด้วยศิลปะกับประชาธิปไตย รวมถึงได้เข้าร่วมการชุมนุมในช่วง 3 ปีที่ผ่านมาอย่างต่อเนื่อง
หนึ่งในนั้นคือการร่วม “เดินทะลุฟ้า” คืนอำนาจประชาชน ร่วมกับกลุ่มราษฎร และ People Go Network ซึ่งจัดขึ้นในรูปแบบเดินเท้า จาก จ.นครราชสีมา ถึงกรุงเทพมหานคร ระยะทาง 247.5 กิโลเมตร เพื่อขับไล่รัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี พร้อมเรียกร้องให้ปล่อย 4 แกนนำที่ถูกควบคุมตัวอยู่ที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพ เมื่อวันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2564
โดยในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา ดร.ถนอม ท่านได้ปรากฏตัวเข้าร่วมกิจกรรม “ยืน หยุด ขัง” ร่วมกับกลุ่มพลเมืองโต้กลับ ที่หน้าศาลฎีกาหลายครั้ง รวมถึงร่วม “เดิน หยุด ขัง” เรียกร้องสิทธิการประกันตัวชั่วคราวให้กับเยาวชนและนักกิจกรรมทางการเมืองซึ่งถูกคุมขังมากกว่า 10 ราย ในปี 2565
ขอนำเอาข้อความดีๆ ที่ท่านดร.ถนอม เคยกล่าวไว้ในวงเสวนา “15 ปี แห่งเสรีภาพและศิลปะร่วมสมัยหลังรัฐประหาร”ซึ่งจัดโดย กลุ่ม “ศิลปะปลดแอก” เมื่อ 12 กันยายน พ.ศ. 2563 เพื่อสะท้อนมุมมองและผลกระทบจากการรัฐประหาร 19 กันยายน พ.ศ.2549 ที่มีต่อวงการศิลปะไทย ความว่า
“ถ้าบ้านเมืองมีประชาธิปไตย ถ้าบ้านเมืองมีเสรีภาพ เราคงไม่มานั่งตากแดด ถ้าบ้านเมืองมีประชาธิปไตย การเมืองดี ศิลปะก็ไปแสดงทุกที่ ถ้าบ้านเมืองดี เราก็ได้แสดงหอศิลป์
“เกือบ 70 ปีแล้ว ไม่เคยมีศิลปะไปแสดงอยู่ทุ่งกุลา ไม่เคยมีศิลปะไปแสดงอยู่ดอยทางภาคเหนือ ไม่เคยมีศิลปะไปแสดงอยู่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ศิลปะไปกองอยู่ที่กรุงเทพฯ ทำเหมือนว่าคนบ้านอื่น ภาคอื่น ไม่ใช่คน นี่คือปัญหาใหญ่ เพราะบ้านเราไม่มีประชาธิปไตย เพราะบ้านเราปกครองโดยเผด็จการมาตลอด ศิลปะถูกรับใช้ในเรื่องของศาสนา สถาบันหลักๆ มาตลอด ศิลปะไม่ได้ทำให้เราดู ทำให้เราบูชา ทำให้เรากราบไหว้ ทำให้เราไม่สามารถเข้าหาศิลปะได้เลย ตลอดเวลา นี่คือปัญหานับแต่ 6 ตุลาฯ เป็นต้นม
“ความจริงแล้ว ศิลปะคือการเมือง คือลมหายใจของเรา คือการ กิน ขี้ ปี้ นอน ของเราทุกวันนั่นแหละ นี่คือศิลปะ ไม่ได้หนีไปไหน อยู่กับตัวเราแท้ๆ
“นี่คือเจตนารมณ์ของศิลปะ เจตนารมณ์ของเราที่ต้องการแสดงออกอย่างมีเสรีภาพ โดยที่ไม่มีตำรวจ-ทหาร มาคอยดู คอยจับ ไม่ต้องมีใครมาระวาดระแวง อยากทำอะไรก็ทำ เรารู้ว่าเสรีภาพเรามีเท่าไหน เรารู้ว่าความคิดเรามีเท่าไหน
“ตอนนี้เราติดดินอยู่ เชื่อว่าอีกไม่นาน เราจะได้ทำอย่างที่เราปรารถนา”
ทั้งนี้ หลังทราบข่าวการจากไปของอาจารย์และศิลปินคนดังที่หลายคนเคารพรัก บนโลกโซเชียลก็มีการแห่การติดแฮชแท็ก R.I.P. ให้กับอาจารย์ถนอมกันเป็นจำนวนมาก
ทีมข่าวขอแสดงความเสียใจกับครอบครัว ชาภักดี มา ณ โอกาสนี้ด้วย