วันนี้ วันเหมายัน ไทยเรียก ตะวันอ้อมข้าว นับจากนี้กลางคืนจะสั้นลง

21 ธันวาคม 2564 วันนี้ “วันเหมายัน” (อ่านรายละเอียดที่นี่) เป็นปรากฏการณ์อายัน (Solstice) ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เกิดขึ้น จากการเคลื่อนที่โคจรรอบดวงอาทิตย์ของโลก ส่งผลทำให้เกิดวันสำคัญขึ้น 2 วันในทุก ๆ ปี คือ “วันครีษมายัน” ที่มีช่วงเวลากลางวันยาวนานที่สุดและ “วันเหมายัน” ที่มีช่วงเวลากลางคืนยาวนานที่สุดในรอบปี ส่วนไทยเรียกว่า “ตะวันอ้อมข้าว” ฝรั่งเรียก Winter Solstice ซึ่งในหลายประเทศทั่วโลก วันสำคัญทั้ง 2 ยังกลายเป็นสัญลักษณ์หรือจุดเริ่มต้นของฤดูกาลใหม่อีกด้วย

นับจากวันนี้ เวลากลางคืนจะสั้นลง จนเท่ากับเวลากลางวันในวัน วสันตวิษุวัต คือวันที่ 20 มี.ค.65 ซึ่งเป็นวันที่ กลางวันและกลางคืนยาวเท่ากัน

ปรากฏการณ์ธรรมชาตินี้ เกิดจากพื้นที่ตั้งแต่ละติจูด 66.5 องศาใต้หรือบริเวณใต้เส้นแอนตาร์กติกเซอร์เคิล (Antarctic Circle) ถึงขั้วโลกใต้ได้รับแสงแดดนานถึง 24 ชั่วโมง ในขณะที่ทางฝั่งซีกโลกเหนือ เหนือเส้นอาร์กติกเซอร์เคิลจะมีช่วงเวลากลางคืนยาวนานถึง 24 ชั่วโมง กลายเป็นวันที่ผู้คนมองไม่เห็นดวงอาทิตย์บนท้องฟ้าเลยตลอดทั้งวันที่เรียกกันว่า “โพลาร์ไนท์” หรือ “คืนขั้วโลก” (Polar Night)

คำว่า “เหมายัน” มาจากภาษาบาลี อ่านว่า เห-มา แปลว่า หิมะ และ อยน (อ่านว่า อะ-ยะ-นะ) แปลว่าหนทาง  รวมความแล้วสื่อว่า หนทางแห่งฤดูหนาว

สำหรับวัน เหมายัน ทางเหนือของสวีเดน (Sweden 🇸🇪) ที่ไม่มีแสงแดดเลยในฤดูหนาว ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เรียกว่า polar night และจะเกิดขึ้นในบริเวณวงกลมขั้วโลกเท่านั้น แต่ในวันนี้ความมืดมิดกำลังจะหมดไป เพราะว่าเป็นวัน winter solstice วันที่สั้นที่สุดของปี หลังจากนี้จำนวนชั่วโมงที่มีแสงแดดในแต่ละวันจะค่อยๆ เพิ่มขึ้น

ขณะที่ประเทศอังกฤษ จะมีคนจำนวนมากรวมทั้งนักท่องเที่ยว โดยเฉพาะกลุ่มผู้ที่เชื่อเรื่องภูตผี จิตวิญญาณ เทพเจ้า และธรรมชาติ จะไปชุมนุมกันที่สโตนเฮนจ์ ซึ่งเป็นศูนย์กลางที่ใช้ประกอบพิธีกรรมตามลัทธิความเชื่อ ดรูอิด ซึ่งเป็นลัทธินับถือเทพเจ้าในยุคโบราณ เมื่อกว่า 2,000 ที่แล้ว

อ่านรายละเอียดที่นี่