ไขปริศนาธรรม “ธงกฐิน” ความเชื่อ จระเข้ นางมัจฉา ตะขาบ เต่า

วันออกพรรษา 2564 ซึ่งปีนี้ตรงกับวันพฤหัสบดีที่ 21 ตุลาคม 2564 มีประเพณีที่สืบทอดกันมาแต่โบราณกาล คือ "การทอดกฐิน"

"กฐิน" เป็นชื่อเรียกผ้าไตรจีวรที่พระพุทธเจ้า ทรงอนุญาตให้ภิกษุผู้อยู่จำพรรษาครบ 3 เดือนแล้วสามารถรับมานุ่งห่มได้ คำว่า ทอดกฐิน หรือ การกรานกฐิน เป็นสังฆกรรม ประเภทหนึ่งตามพระวินัยบัญญัติเถรวาท ที่มีกำหนดเวลา หรือเรียกกันว่า "กฐินกาล"

หมายถึงว่า พระสงฆ์ สามารถกระทำสังฆกรรมนี้ได้กำหนดระยะเวลาเพียง 1 เดือน นับตั้งแต่วันแรม 1 ค่ำเดือน 11 ไปจนถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12  เท่านั้น

วัตถุประสงค์สำคัญ คือ สร้างความสามัคคีในหมู่คณะสงฆ์ อนุเคราะห์ ภิกษุผู้ทรงคุณที่มีจีวรชำรุด การได้มาของผ้าไตรจีวรพระพุทธองค์ไม่ทรงห้ามการรับผ้าจากผู้ศรัทธาเพื่อนำมากรานกฐิน จึงทำให้เกิดทาน

พิธีการถวายผ้ากฐิน หรือการทอดกฐิน จัดเป็นสังฆทานคือถวายแก่คณะสงฆ์โดยไม่เจาะลงภิกษุรูปหนึ่งรูปใด

ในเรื่องของ ธงกฐิน หลายคนเห็นธงมานาน แต่อาจยังไม่รู้จักและไม่เข้าใจความหมายของธง 4 อันนี้ หมายถึงโลภ โกรธ หลง สติ อยากให้ช่วยกันอนุรักษ์ และฟื้นฟูให้ทุกคนได้มีความเข้าใจ เพราะไม่เช่นนั้นอาจจะสูญหายไปได้

ธงกฐิน เป็น ครื่องหมายแสดงให้รู้ว่าวัดนี้ได้รับผ้ากฐินแล้ว มี 4 แบบแฝงด้วยความรู้เกี่ยวกับธรรมะ คติธรรม ประกอบด้วย

1. ธงเต่า สัตว์ที่มีกระดองแข็งคอยคุ้มกันป้องกันภัย หมายถึง สติ ใช้ประดับเพื่อแจ้งว่า วัดปักธงเต่าวัดนี้ทอดกฐินเรียบร้อยแล้ว จะปลดลงในวันเพ็ญเดือน 12

2. ธงนางมัจฉา หมายถึง ความหลง (เสน่ห์แห่งความงามที่ชวนหลงใหล ตัวแทนหญิงสาว) ใช้ประดับ งานพิธีถวายผ้ากฐิน เป็นตัวแทนหญิงสาว ตามความเชื่อว่า อานิสงส์จากการถวายผ้าแก่ภิกษุสงฆ์จะส่งผลบุญให้มีรูปงาม

3. ธงจระเข้ เปรียบถึง ความโลภ (สัตว์ปากใหญ่ กินไม่อิ่ม) มีตำนานว่าเศรษฐีเกิดเป็นจระเข้ว่ายน้ำตามขบวนกฐินจนขาดใจตาย ใช้ประดับวัดที่ทอดกฐินเสร็จเรียบร้อยแล้ว ญาติโยมที่เดินผ่านไปมาเห็นเข้าก็จะยกมือไหว้อนุโมทนาสาธุ

4. ธงตะขาบ หมายถึง ความโกรธ (สัตว์มีพิษ ที่เผ็ดร้อนเหมือนความโกรธที่แผดเผาจิต) ใช้ประดับเพื่อแจ้งว่า วัดนี้มีคนมาจองกฐินแล้ว ให้ผู้จะมาปวารณาทอดกฐินผ่านไปวัดอื่นเลย ไม่ต้องเสียเวลามาถาม

ขอขอบคุณข้อมูลจาก: www.mokkalana.com/5438/