กางกฎเหล็กกกต. กรณีเข้าข่าย"ยุบพรรค"

19 ตุลาคม 2564 กางข้อกฎหมาย การครอบงำพรรคการเมือง จากบุคคลภายนอก ข้อกฎหมายที่เกี่ยวข้อง มีดังนี้

รัฐธรรมนูญ พ.ศ.2560 มาตรา 45 บัญญัติว่า บุคคล ย่อมมีเสรีภาพในการร่วมกันจัดตั้งพรรคการเมืองตามวิถีทางการปกครองระบบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ตามที่กฎหมายบัญญัติ

กฎหมายตามวรรคหนึ่งอย่างน้อยต้องมีบทบัญญัติเกี่ยวกับการบริหารพรรคการเมือง ต้องกำหนดให้เป็นไปโดยเปิดเผยและตรวจสอบได้ เปิดโอกาสให้สมาชิกมีส่วนร่วมอย่างกว้างขวางในการกำหนดนโยบายและการส่งผู้สมัครรับเลือกตั้ง และกำหนดมาตรการให้สามารถดำเนินการโดยอิสระไม่ถูกครอบงำหรือชี้นำ โดยบุคคลซึ่งมิได้เป็นสมาชิกของพรรคการเมืองนั้น รวมทั้งมาตรการกำกับดูแลให้สมาชิกของพรรคการเมือง กระทำการอันเป็นการฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามกฎหมายเกี่ยวกับการเลือกตั้ง

มาตรา 45 แห่งรัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าวไปสู่ พ.ร.บ. ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2560 มาตรา 28 บัญญัติว่าห้ามมิให้พรรคการเมืองยินยอมหรือกระทำการอันใดอันทำให้บุคคลอื่นซึ่งมิใช่สมาชิกกระทำการอันเป็นการควบคุมครอบงำ หรือชี้นำกิจกรรมของพรรคการเมืองในลักษณะที่ทำให้พรรคการเมืองหรือสมาชิกขาดความอิสระ ทั้งนี้ไม่ว่าโดยทางตรงหรือทางอ้อม

มาตรา 29 ระบุว่า ห้ามมิให้ผู้ใดซึ่งมิใช่สมาชิก กระทำการใดอันเป็นการควบคุมครอบงำ หรือชี้นำกิจกรรมของพรรคการเมืองในลักษณะทำให้พรรคการเมืองหรือสมาชิกขาดความอิสระ ทั้งนี้ไม่ว่าโดยทางตรงหรือทางอ้อม หากการกระทำของส.ส.เพื่อไทยที่ปรากฏตามคลิปลับ เข้าข่ายตามมาตรา 28 ของพ.ร.บ. พรรคการเมืองฯ จะเข้าล็อกมาตรา 92 (3) ที่บัญญัติว่าเมื่อ กกต. มีหลักฐานอันควรเชื่อได้ว่าพรรคการเมืองใดกระทำการฝ่าฝืนมาตรา 28 ให้ยื่นศาลรัฐธรรมนูญเพื่อสั่งยุบพรรคการเมืองนั้นได้

เมื่อศาลรัฐธรรมนูญดำเนินการไต่สวนแล้วมีหลักฐานอันควรเชื่อได้ว่าพรรคการเมืองกระทำตามวรรคหนึ่ง ให้ศาลรัฐธรรมนูญสั่งยุบพรรคการเมือง และเพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งของคณะกรรมการบริหารพรรคการเมืองนั้น

นอกจากนี้ ยังมีบทกำหนดโทษตามมาตรา 108 ด้วยว่า หากผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา 29 ต้องระหว่างโทษจำคุกตั้งแต่ 5-10ปี และปรับตั้งแต่ 100,000-200,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ และให้ศาลเพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งของผู้นั้น

สรุปคือหากการกระทำของส.ส.เพื่อไทย ตามคลิปลับ เมื่อกกต.เห็นว่า อาจเข้าข่ายเป็นการครอบงำพรรคการเมืองสามารถส่งศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยได้ หากศาลรัฐธรรมนูญได้ไต่สวนแล้วมีหลักฐานว่ากระทำผิดจริง จะแบ่งโทษเป็น 2 ส่วน คือ “โทษทางการเมือง” คือพรรคถูกยุบ และตัดสิทธิทางการเมืองของกรรมการบริหารพรรค และ”โทษทางอาญา” คือบุคคลใดมีส่วนเกี่ยวข้องในการกระทำให้เกิดการครอบงำพรรคการเมือง กกต. จะส่งสำนวนไปยังพนักงานสอบสวน เพื่อส่งต่อไปยังอัยการสูงสุดฟ้องต่อศาลอาญาเพื่อพิจารณา หากผิดจริงต้องจำคุก 5-10ปี ปรับ1-2แสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ