"คุณทองแดง" จาก "สุนัขกลางถนน" สู่ "สุนัขประจำรัชกาล"

ส.ค.ส.ปีพุทธศักราช 2549 ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชทานแก่พสกนิกร ด้วยพระบรมฉายาลักษณ์ของพระองค์ท่านในฉลองพระองค์สีเขียว มีภาพปักรูปคุณทองแดงที่กระเป๋าด้านซ้าย ทรงฉายคู่กับคุณทองแดง สุนัขทรงเลี้ยงดังกล่าว สร้างความตื่นเต้นและปลาบปลื้มแก่พสกนิกรชาวไทยถ้วนหน้า

ตัวเลขสีแดง 2005 12 07 16.44 ทำให้คนไทยได้รับทราบโดยทั่วกันว่า บัดนี้คุณทองแดง มีอายุได้ 11 ปีกว่าแล้ว

ตามปูมประวัตินั้น คุณทองแดง เป็นสุนัขเพศเมีย เกิดที่ซอยศูนย์แพทย์พัฒนา เมื่อ 7 พฤศจิกายน 2541 แถววังทองหลาง เป็นลูกของสุนัขจรจัด ชื่อ 'แม่แดง' มีพี่น้องทั้งหมด 6 ตัวด้วยกันก่อนกำเนิดคุณทองแดง ก็มีเรื่องตื่นเต้นพอสมควร ด้วยปีนั้นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จ พระราชดำเนินไปทรงเจิมศิลาฤกษ์ คลินิกศูนย์แพทย์พัฒนา ทางกรุงเทพมหานคร จึงเก็บตัวสุนัขทั้งหลายไป ในจำนวนนั้นมี 4 ตัวที่ชาวบ้านแถวนั้นให้ข้าวให้น้ำอยู่ จึงได้โวยวายกันขึ้น สุดท้ายทางเทศบาลจึงนำมาคืน โดยมีตัวแถมมา 2 ตัว หนึ่งในนั้นคือแม่แดง แต่ไปๆ มาๆ อีกตัวก็หายไป เหลือแต่แม่แดง ชาวบ้านก็เลี้ยงดูต่อจนอ้วน และคลอดลูกออกมา 7 ตัวด้วยกันทองแดงจึงเป็น 'หมาเทศ (บาล) พันธุ์แท้' แน่นอน ขณะเดียวกัน ถ้านับเพดดีกรีแล้ว ก็เป็น 'พันธุ์ mid-Road' หรือ 'สุนัขกลางถนนพันธุ์แท้' ด้วย ขนาดกินนมยังไม่เป็นเลย เพราะตอนเล็กๆ แม่แดงผอมแทบไม่มีนมให้ลูกกินด้วยลักษณะเด่น มีสายสร้อยรอบคอครึ่งเส้น ถุงเท้าขาวทั้ง 4 ขา หางม้วน จมูกแด่น และหางดอกสีขาว เช่นเดียวกับ 'ทองดำ' สุนัขหลวง ซึ่งเกิดเมื่อ 8 พฤศจิกายนปีเดียวกัน ทองแดงจึงได้เข้าถวายตัวต่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในฐานะคู่ของสุนัขหลวง เมื่อ 13 ธันวาคม 2541 ด้วยอายุเพียง 5 สัปดาห์ กลายเป็น 'คุณทองแดง' ตั้งแต่บัดนั้น และโตมากับน้ำนมของ 'แม่มะลิ' อย่างแท้จริง ในฐานะ 'ลูกที่ 10' ของแม่มะลิ ซึ่งไม่มีความรังเกียจต่อทองแดงแต่อย่างใด

อย่างไรก็ดี เมื่อเข้าวังสวนจิตรลดาแล้ว ปรากฏว่าคุณทองแดง ชอบพอกับคุณทองแท้ ซึ่งเป็นสุนัขพันธุ์บาเซนจิมาจากเยอรมนี จนมีลูกด้วยกัน 9 ตัว เมื่อ 26 กันยายน 2543 ลูกทั้ง 9 มีชื่อเป็นขนมทั้งหมดแม้เป็นสุนัขเทศ แต่คุณทองแดงก็ได้รับการชื่นชมหลายเรื่อง ที่คนไทยชื่นชมนั่นคือ ความฉลาด, ความจงรักภักดี, ความกตัญญูรู้คุณ, มารยาทดี และสอนลูกๆ ได้ดีด้วย นั่นเองปวงชนชาวไทยได้รู้จักชื่อเสียงเรียงนามของ 'คุณทองแดง' ครั้งแรก จาก พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่พระราชทานแก่คณะบุคคลต่างๆ ที่เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทถวายชัยมงคล เนื่องในวโรกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษาเมื่อ 4 ธันวาคม 2543ในเวลานั้นพระองค์ท่านทรงรับสั่งถึงเรื่องสุนัขทรงเลี้ยงที่เป็นลูกๆ ของคุณทองแดง ที่มีชื่อเป็นขนมทั้ง 9 พร้อมที่มาที่ไปของชื่อด้วย อีกทั้งมีรับสั่งถึงการสอนลูกของ 'คุณทองแดง' ด้วย4 ธันวาคมปีถัดมาในวาระเดียวกัน เป็นอีกครั้งที่ได้รู้จัก 'คุณทองแดง' มากขึ้น ด้วยในปีนั้น พระองค์ท่านมีรับสั่งถึงโครงการสำหรับสุนัขเทศบาลของ กทม. ทรงไม่เห็นด้วยกับการขริบหูของสุนัขทรงยกคุณทองแดงซึ่งเป็นสุนัขไทยแท้ๆ มาเป็นตัวอย่าง ทำให้หลายคนตื้นตันในพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงมีต่อสุนัขไทยยิ่ง นับแต่นั้น 'คุณทองแดง' จึงเป็นที่รักของคนทั้งประเทศต้นปี 2545 พระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ กับสุนัขทรงเลี้ยง 'คุณทองแดง และลูกๆ' เป็นที่สนใจของประชาชนทั่วประเทศ มีการเผยแพร่แจกจ่ายเป็น 'ของขวัญมหามงคล' ในวาระดิถีขึ้นปีใหม่ 2545 ประชาชนต่างให้ความสนใจแก่ 'คุณทองแดง' มากยิ่งปลาบปลื้มมากยิ่งขึ้นในวันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2545 เมื่อ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงทุเลาจากพระอาการประชวร และเสด็จพระราชดำเนินออกจากโรงพยาบาลศิริราช เพื่อกลับไปประทับพักฟื้นที่พระตำหนักสวนจิตรลดา ขณะเดียวกัน ประชาชนยังได้มีโอกาสเห็นพระองค์ท่านพร้อมด้วยพระบรมวงศานุวงศ์ฉลองพระองค์เสื้อยืดรุ่นใหม่ในวโรกาสเดียวกันพร้อมกันทุกพระองค์โดยเสื้อยืดดังกล่าวนั้น เป็นเสื้อสกรีนรูปฉายฝีพระหัตถ์ครอบครัว 'ทองแดง' สุนัขจรจัดเพศเมียที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดมากที่สุดนั่นเอง โดยพระองค์ท่านทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กองงานส่วนพระองค์ สำนักพระราชวัง นำมาจำหน่ายให้แก่ประชาชนที่ศาลาศิริราช 100 ปี ในราคาตัวละ 300 บาท'เสื้อยืดทองแดง' เป็นที่ต้องการของประชาชนเป็นอย่างมาก ออกมากี่รุ่นๆ ก็ได้รับความสนใจจากประชาชน แห่จองอย่างต่อเนื่อง ในนามแบรนด์ 'สุวรรณชาด' ผ่านหอการค้าไทย26 พฤศจิกายน 2545 คนไทยได้รับทราบเรื่องราวคุณทองแดงจากพระราชนิพนธ์หนังสือเล่มใหม่ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว 'เรื่องทองแดง' อย่างเต็มอิ่มในแบบสองภาษา (ไทย-อังกฤษ) ขายดีจนต้องสั่งจองมากเป็นประวัติการณ์4 ธันวาคม 2545 ในพระราชดำรัสพระราชทานแก่คณะบุคคลต่างๆ ที่เข้าเฝ้าฯ ถวายชัยมงคลในวโรกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิตฯ ทรงมีรับสั่งถึงที่มาที่ไปของพระราชนิพนธ์เล่มดังกล่าวอย่างละเอียด เนื่องจากเรื่องของคุณทองแดงนั้น 'น่าเขียน' 'น่าเล่าให้ฟัง'อีกทั้งสอนหลายอย่าง ไม่ใช่เพียงความกตัญญูรู้คุณของสุนัขเท่านั้น หากแต่มีประโยชน์สำหรับประเทศชาติด้วย12 พฤศจิกายน 2547 เรื่องราวของคุณทองแดงได้รับการถ่ายทอดอีกครั้งในรูปแบบของการ์ตูนสองภาษา โดยแก่นของเรื่องยังทรงเน้นถึงความจงรักภักดี ความกตัญญูรู้คุณ ความมีมารยาท และการสั่งสอนลูกผ่านทางตัวละครเอกอย่าง 'ทองแดง' อันเป็นประโยชน์ต่อตนเองและสังคม6 พฤษภาคม 2548 ในหลวงทรงเปิดสระ 'สระสุวรรณชาด' สระว่ายน้ำสำหรับการรักษาแบบธาราบำบัดให้สุนัขที่ป่วยด้วยโรคทางกระดูกและข้อ รวมทั้งโรคทางระบบประสาท ณ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตบางเขน โดยมี 'คุณทองแดง' สุนัขทรงเลี้ยง เปิดป้ายชื่อสระด้วยครั้งนั้นเป็นที่ประทับใจแก่ประชาชนเป็นอย่างมาก เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ ยังแท่นที่ประทับเพื่อทรงเปิดสระสุวรรณชาดอย่างเป็นทางการ โดยพระหัตถ์ข้างหนึ่งทรงจูงสายจูงสีดำของคุณทองแดง สุนัขที่ทรงเลี้ยงไว้ พร้อมกันนี้ทรงรับสั่งกับคุณทองแดง ว่า 'ทองแดงขึ้นชั่ง' ทันใดนั้นเมื่อคุณทองแดงขึ้นตาชั่ง ผ้าแพรคลุมป้ายได้เปิดออกแสดงให้เห็นป้ายของสระน้ำสุวรรณชาด อย่างชัดเจนจากนั้นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ ทอดพระเนตรสระสุวรรณชาด โดยรอบ โดยมีคุณทองแดง สุนัขทรงเลี้ยงเดินตามเสด็จฯ ใกล้ๆ พระวรกาย พร้อมกันนี้ได้ทอดพระเนตรการสาธิตนวดกล้ามเนื้อส่วนต่างๆ ของร่างกายและกระตุ้นระบบประสาทที่มีปัญหา จากหัวพ่นอากาศในสระกายภาพบำบัด โดยมี 'เอฟ-1' สุนัขพันธุ์พูเดิ้ล ซึ่งเป็นสุนัขทรงเลี้ยงของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เป็นสุนัขที่ร่วมการแสดงสาธิต ระหว่างที่ทอดพระเนตรการสาธิตดังกล่าว สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงนำกล้องถ่ายภาพดิจิทัลมาบันทึกภาพเก็บไว้ ส่วนสระว่ายน้ำมีสุนัขพันธุ์โกลเดนรีทรีฟเวอร์ชื่อ 'แมมโบ้' สาธิตการว่ายน้ำ ซึ่งขณะสาธิตนั้น คุณทองแดง สุนัขทรงเลี้ยงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หยุดเพื่อยืนมองอยู่นานจนการสาธิตเสร็จสิ้นสำหรับสระสุวรรณชาดนี้ ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเงินรายได้จากการจำหน่ายเสื้อคุณทองแดง จำนวน 2,131,351 บาทในการนี้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามสระว่ายน้ำว่า 'สระสุวรรณชาด' ตามชื่อคุณทองแดง สุนัขทรงเลี้ยง เพื่อให้คุณทองแดงมีโอกาสช่วยเหลือเพื่อนๆ ที่ป่วยเป็นโรคดังกล่าวส.ค.ส.พระราชทาน 2549 ถือเป็นของขวัญปีใหม่ที่นำความปลื้มปีติมายังคนไทยอีกครั้ง ในฐานะที่ 'คุณทองแดง' นอกจากได้รับฉายาว่าเป็น 'สุนัขประจำรัชกาล' แล้ว ยังเป็น 'ขวัญใจของชาวไทย' อย่างแท้จริง!!