กรมสรรพาวุธทหารบกอัญเชิญราชรถให้กรมศิลป์แต่งลวดลายใช้ในงานพระราชพิธีพระบรมศพ ร.9

พล.ต.ศรชัย กาญจนสูตร รองเจ้ากรมสรรพาวุธ กล่าวว่า ในวันนี้(5 พ.ค.)ทางกรมสรรพาวุธได้ทำการเคลื่อนย้ายราชรถปืนใหญ่มาส่งให้กรมศิลปากรเพื่อใช้ในการอัญเชิญพระโกศพระบรมศพลงต่อจากพระมหาพิชัยราชรถในการประดิษฐานในการเวียนพระเมรุ 3 รอบ ก่อนอัญเชิญขึ้นสู่พระเมรุ ซึ่งเป็นการประกอบในริ้วขบวนพระราชอิสริยยศ งานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลดุลยเดชให้กับสำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร เพื่ออัญเชิญไปดำเนินการด้านศิลปกรรม และประณีตศิลป์ประดับลวดลายองค์ราชรถ โดยกรมสรรพาวุธทหารบก ได้รับมอบหมายให้จัดสร้างในส่วนโครงสร้าง แบ่งเป็นการสร้างราชรถปืนใหญ่ส่วนหลัง และส่วนหน้า ซึ่งการจัดสร้างดำเนินการทั้งที่ศูนย์ซ่อมสร้างสิ่งอุปกรณ์สายสรรพวุธ ปทุมธานี และที่กองโรงงานซ่อมสร้างยุทโธปกรณ์สายสรรพาวุธ ศูนย์ซ่อมสร้างสิ่งอุปกรณ์สายสรรพาวุธ จังหวัดนครราชสีมา โดยมีการดำเนินการมาตั้งแต่กลางเดือน มกราคม จนแล้วเสร็จ

พล.ต.ศรชัย กล่าวต่อว่า สำหรับการส่งมอบครั้งนี้ ได้ส่งมอบราชรถ 2 องค์ คือ องค์จริง และองค์สำรอง อัญเชิญราชรถทั้ง 2 องค์ ไป ยังโรงราชรถ ภายในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เพื่อดำเนินการด้านศิลปกรรมและงานประณีตศิลป์ ที่ศึกษามาจากงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพสมัยรัชกาลที่ 6 และรัชกาลที่ 8 มาเป็นต้นแบบ เพื่อให้ราชรถปืนใหญ่มีความสวยงามสมพระเกียรติ โดยมีกรอบระยะเวลาในการประกอบลวดลายซึ่งจะเสร็จสิ้นช่วงต้นกันยายน เพื่อเตรียมการสำหรับการซักซ้อมที่คาดว่าจะมีขึ้นในช่วงเดือนตุลาคม ทั้งนี้ เมื่อการดำเนินงานบูรณปฏิสังขรณ์ราชรถ และประดับตกแต่งลวดลายด้านศิลปกรรมเสร็จเรียบร้อยแล้ว ทางสรรพาวุธจะเข้ามาประกอบช่วงล่างขององค์ราชรถทั้งหมด จากนั้นจะมีการจัดพิธีบวงสรวงองค์ราชรถก่อนที่จะมีอัญเชิญองค์ราชรถมาซักซ้อม และพร้อมสำหรับงานพระราชพิธีอย่างสง่างามสมพระเกียรติ

ในส่วนศิลปกรรมที่จะมาประดับโครงสร้างราชรถ ที่เป็นโครงสร้างไม้ ราชรถปืนใหญ่ส่วนหลัง แบ่งเป็นส่วนฐานใช้ลายบัวปากฐาน และ ขาสิงห์ และส่วนแคร่งอนด้านหน้า จะแกะเป็นรูปหัวพญานาค 6 องค์ และหางที่ด้านหลัง นอกจากนี้ ยังมีส่วนประกอบอื่นที่จะมาประดับเพื่อมาช่วยส่งเสริมให้ราชรถปืนใหญ่มีความงดงาม ส่วนลวดลายประดับตัวถังราชรถนั้น จะใช้ลายกระจังเรียงไปตามโครงสร้างของรถที่มีลักษณะเป็นแนวนอน ในส่วนของล้อราชรถ จะมีการประดับลายกระจังไปจากดุมล้อตรงกลางไปตามซี่ล้อทั้ง 12 ซี่ ขณะที่วงล้อราชรถจะมีการเดินเส้นสีทองโดยรอบ ช่างจะแกะสลักลายกลีบบัว ขาสิงห์ ที่บริเวณส่วนฐานเมื่อดำเนินการแล้วจะการลงรัก ปิดทอง ประดับกระจก

สำหรับการจัดสร้างโครงสร้างราชรถครั้งนี้ ได้มีการศึกษาค้นคว้าทางประวัติศาสตร์จากข้อมูลจากหอจดหมายเหตุภาพถ่าย วีดิทัศน์งานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ รัชกาลที่ 6 และรัชกาลที่ 8 เพื่อหาลักษณะการทำงานและส่วนประกอบ โดยโครงสร้างราชรถ แบ่งออกเป็น 2 ส่วน ประกอบด้วย ราชรถปืนใหญ่ส่วนหลัง และราชรถปืนใหญ่ส่วนหน้า มีคานบังคับสั้น เชือกชุดชัก 2 เส้น

ทั้งนี้จากการตรวจสอบโครงสร้างด้วยวิธีการตรวจสอบทางวิศวกรรม นำมาสร้างและบูรณะเพื่อให้ได้โครงสร้างที่แข็งแรง สามารถรับน้ำหนักพระบรมโกศได้อย่างเหมาะสม จัดสร้างทั้งหมด 3 องค์ ได้แก่ 1. ราชรถปืนใหญ่ หมายเลข 21863 ที่ใช้ในพระราชพิธี 2. ราชรถองค์สำรอง 3. ราชรถสำหรับใช้ในการฝึกซ้อม