5 สารปนเปื้อนที่แฝงตัวในอาหารประจำวัน รู้ทันก็เลี่ยงได้!!

สารปนเปื้อนในอาหาร หรือ Contaminants คือสารที่ปนเปื้อนมากับอาหาร โดยอาจมาจากกระบวนการผลิตไม่ว่าจะเป็นกรรมวิธีการผลิต โรงงาน การดูแลรักษา การบรรจุ ตลอดจนการขนส่งและการเก็บรักษา หรือเกิดจากการปนเปื้อนจากสิ่งแวดล้อม ยิ่งไปกว่านั้นคือผู้ผลิตบางแห่งมีการนำสารเคมีผสมในอาหาร ซึ่งสารเคมีบางอย่างนั้นเป็นอันตรายต่อร่างกาย บางชนิดหากบริโภคเข้าไปในปริมาณมากอาจถึงแก่ชีวิตได้

การปนเปื้อนในอาหารสามารถแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่

1. การปนเปื้อนทางเคมี มักเกิดจากการใช้สารเคมี เช่น การใช้สารบอแรกซ์ สารฟอร์มาลีน เป็นต้น
2. การปนเปื้อนทางจุลินทรีย์ มักเกิดจากสุขลักษณะการผลิตไม่ดี
3. การปนเปื้อนทางกายภาพ มักเกิดจากสิ่งแปลกปลอมที่เจือปนเข้ามา เช่น มีเส้นผมปนเข้ามาในอาหาร เป็นต้น

5 สารเคมีที่พบปนเปื้อนได้บ่อย ได้แก่

สารบอแรกซ์ พบมากในอาหารประเภทเนื้อหมู เนื้อปลา เนื้อวัว ฯลฯ เมื่อใส่สารนี้ไปแล้วจะทำให้อาการมีสีสันที่สวยงาม รสชาติดี และเก็บไว้ได้นาน สารนี้เป็นสารที่ก่อให้เกิดสารไนโตรซามีน (nitrosamine) ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็ง

สารกันรา (กรดซาลิซิลิค) พบได้ในอาหารประเภท แหนม หมูยอ และผักผลไม้ดอง เช่น มะม่วงดอง ผักกาดดอง มะกอกดอง มะดันดอง ขิงดอง เป็นต้น หากกินอาหารที่มีสารกันราปนเปื้อนพิษของมันก็จะเข้าไปทำลายเซลล์ต่างๆ ทำให้ความดันโลหิตต่ำ เป็นผื่นคันตามตัว อาเจียน หูอื้อ หรือมีไข้

สารฟอกขาว (โซเดียมไฮโดรซัลไฟต์) ส่วนใหญ่จะใส่อยู่ในอาหารพวก ดอกไม้จีน เห็ดหูหนูขาว เยื่อไผ่ หน่อไม้ ถั่วงอก แป้ง หรือเส้นก๋วยเตี๋ยว ฯลฯ หากสารชนิดนี้สะสมในร่างกายมากๆ จะทำให้หายใจติดขัด ปวดท้อง ท้องร่วง เวียนศีรษะ อาเจียน หรือหมดสติได้

ฟอร์มาลิน เป็นสารอันตรายที่ถูกนำมาใช้กับอาหารสดไม่ว่าจะเป็นอาหารทะเล เนื้อสัตว์ หรือกระทั่งผัก เพื่อให้มีความสดได้นาน หากถูกปนเปื้อนเข้าไปในร่างกายปริมาณมาก จะทำให้เกิดพิษต่อระบบทางเดินอาหาร ส่งผลให้ปวดหัว ปวดท้อง แน่นหน้าอก คลื่นไส้ อาเจียน หรือมีอาการเหงื่อออก ร่วมด้วย

สารตกค้างพวกยาฆ่าแมลง ที่มักตกค้างมากับผักหรือผลไม้สด ซึ่งสารเหล่านี้มีพิษต่อระบบประสาท ส่งผลให้มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน เวียนศีรษะ ทำให้ร่างกายอ่อนแอเจ็บป่วยง่าย โดยอาการจะรุนแรงมากหากได้รับสารโดยตรง

อันตรายจากการปนเปื้อนในอาหาร

การใช้สารเคมี เช่น สารฟอร์มาลิน หรือสารดองศพที่หลายคนรู้จักกัน สารนี้อาจฟังดูน่ากลัว แต่ในขณะเดียวกันฟอร์มาลินก็สามารถพบได้ตามธรรมชาติ อย่างเช่น ในเห็ดหอมที่พบว่ามีฟอร์มาลินอยู่จำนวนไม่น้อย การทานครั้งแรกไม่ได้ทำให้ร่างกายแสดงอาการทันที หรือไม่ได้ส่งผลเฉียบพลัน

แต่อันตรายจากการปนเปื้อนในอาหารทางเคมีจะมาจากการสะสมของสารพิษ ซึ่งจะส่งผลเสียในภายหลัง เช่น การทานอาหารที่ปนเปื้อนสารบอแรกซ์มากๆ อาจทำให้เกิดโรคไตวาย เป็นต้นวิธีหลีกเลี่ยงคืออย่าทานอาหารเดิมๆ ซ้ำซากจำเจ แต่ควรทานให้หลากหลาย จะช่วยลดการสะสมสารพิษได้

ส่วนการปนเปื้อนทางจุลินทรีย์ จะทำให้ร่างกายเกิดโรคอุจจาระร่วงได้ หรือโรคอื่นๆ ตามมา

สำหรับการปนเปื้อนทางกายภาพ จัดว่าไม่น่ากลัว เพียงแต่จะได้ของแถมมาในอาหาร ซึ่งก็ถือว่าเป็นการทานที่ไม่ถูกสุขลักษณะเท่าที่ควร

วิธีสร้างความปลอดภัยง่ายๆ ด้วยตัวเอง

- เลือกซื้ออาหารจากแหล่งคุณภาพและเชื่อถือได้

- แช่ผักและผลไม้ในสารละลายน้ำส้มสายชู หรือสารละลายด่าง ก่อนนำมาบริโภคทุกครั้ง

- เลือกรับประทานอาหารที่ใช้สีปรุงแต่งจากธรรมชาติ หลีกเลี่ยงอาหารจากสารเคมี

- เลือกซื้อสินค้าที่ได้รับอนุญาตจากองค์การอาหารและยาเพื่อรับรองคุณภาพความปลอดภัยของอาหาร

ดูเหมือนว่าสารปนเปื้อนเหล่านี้จะพบได้ทั่วไปกับอาหารแทบทุกประเภท วิธีที่ดีที่สุดคือการเลือกซื้ออาหารจากแหล่งผู้ผลิตที่เชื่อถือได้ และหากมีอาการแพ้ใดๆ เกิดขึ้นควรรีบปรึกษาแพทย์ให้เร็วที่สุด