ร้านนี้ไม่มีพนักงาน? สำรวจร้านค้าขายที่ไม่มีคนขายในญี่ปุ่น
ตอนนี้หลายร้านในญี่ปุ่นกำลังหันไปเปิดร้านค้าแบบไร้คนขาย ไร้พนักงานคิดเงิน แถมบางร้านเปิด 24 ชั่วโมง ให้คนซื้อช้อปปิ้งได้ตามใจ หยิบเอง จ่ายเอง ...แต่พอเป็นแบบนี้ เจ้าของร้านจะไม่กลัวโดนขโมยเหรอ?
นอกจากญี่ปุ่นจะเป็นดินแดนแห่งตู้ขายของอัตโนมัติแล้ว ช่วงนี้สิ่งที่ผุดขึ้นเป็นดอกเห็ดคือร้านขายของแบบไร้พนักงาน หรือ 無人店 ที่เรียงรายตามสถานีที่คนอาศัยอยู่เยอะๆ โดยร้านพวกนี้เปิดให้บริการตลอด 24 ชั่วโมง หยิบเอง คิดเงินเอง ไม่ต้องคุยกับใคร มาดูกันว่าทำไมร้านขายของไร้พนักงานถึงครองใจทั้งเจ้าของธุรกิจและผู้บริโภค
ร้านนี้ไม่มีพนักงานเลยสักคน
เมื่อเราเดินตามย่านการค้าต่างๆ ที่ไม่ใช่ย่านยอดนิยมของนักท่องเที่ยว จะพบกับร้านไร้พนักงานจำนวนไม่น้อย ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นร้านเสื้อผ้ามือสองที่มีหน้าร้านสาขาหลักแบบมีพนักงานขายตามปกติอยู่แล้ว แต่เปิดร้านไร้พนักงานเพิ่มขึ้นเพื่อระบายสินค้าเกรดที่ไม่สามารถวางที่ร้านสาขาหลักได้ในราคาที่ถูกกว่าเพื่อเป็นทางเลือกให้กับลูกค้า แม้จะบอกว่าเป็นสินค้าเกรดต่ำกว่าสาขาหลัก แต่ขึ้นชื่อว่าเป็นของมือสองญี่ปุ่นก็มีเสื้อผ้าแบรนด์ดังคุณภาพดีไม่ได้น้อยไปกว่าสาขาหลักเลย
ข้อดีของร้านเสื้อผ้าไร้พนักงานคือเราสามารถเดินเลือกของและใช้เวลาได้ตามใจชอบโดยไม่ต้องเกรงใจสายตาพนักงาน ยิ่งถ้าเป็นคนรักสันโดษ อยากเดินซื้อของแบบสงบๆ การที่ไม่มีพนักงานมาคอยถามคอยแนะนำนั้นเป็นเรื่องที่ดี อยากหยิบอะไรมาลองก็หยิบได้เลย ใครๆ ก็อยากซื้อเสื้อผ้าในบรรยากาศที่ไม่กดดัน จริงไหม
นอกจากนี้ร้านไร้พนักงานที่เป็นที่นิยมคือร้านอาหารแช่เย็นและอาหารแช่แข็งอย่างเกี๊ยวซ่า ซาลาเปา ไส้กรอก พิซซ่า เนื้อสัตว์ หรืออาหารพร้อมทานอย่างขนมปัง ขนมนำเข้าจากเกาหลี และอื่นๆ หยิบจากตู้เย็นเองแล้วจ่ายเงินที่ตู้ได้เลย หิวกลางดึกก็แวะมาได้ ไม่มีวันปิดร้าน
ตามชนบทก็อาจจะมีเพิงเล็กๆ ที่ทำจากไม้ ด้านในมีพืชผักปลูกเองหรือสินค้าทำมือเล็กๆ น้อยๆ จากคนในชุมชนวางขายอยู่ ถ้าสนใจก็สามารถเลือกเองและวางเงินไว้ในตะกร้า หรือบางที่ก็เป็นแปลงปลูกผักให้ลูกค้าถอนผักจากแปลงขึ้นมาเองเลยก็มี
ทำยังไงให้ไม่มีพนักงาน
ร้านไร้พนักงานเริ่มเกิดขึ้นในยุคโควิด-19 ที่ห้างร้านต้องปรับตัวมาใช้การจ่ายเงินแบบดิจิทัล และลดการสัมผัสให้ได้มากที่สุด ซึ่งผลการประกอบการดีกว่าที่คาด แม้ในวันนี้มนุษย์รับมือกับโควิด-19 ได้เรียบร้อยแล้ว แต่ร้านไร้พนักงานก็ยังคงเป็นที่นิยม เพราะนอกจากจะช่วยลดค่าใช้จ่ายด้านทรัพยากรบุคคล แก้ปัญหาขาดแคลนแรงงานแล้ว ยังมีเรื่องของระบบดำเนินการที่ทำขึ้นมาครั้งเดียว จะเปิดอีกกี่สาขาก็ได้
ดังนั้นร้านไร้พนักงานจึงเป็นที่นิยมในหมู่บริษัทใหญ่ที่มีร้านสาขาหลักอยู่แล้ว และมีระบบโลจิสติกส์ที่ดีพอ มีต้นทุนในการตั้งระบบรักษาความปลอดภัย ทำให้ไม่จำเป็นต้องมาดูแลสาขาไร้พนักงานมากก็ได้ แวะเข้ามาเป็นครั้งคราวก็ถือว่าใช้ได้
ทำยังไงไม่ให้โดนยกเค้า
ถ้าไม่มีพนักงานแบบนี้ก็น่าจะเป็นร้านขวัญใจโจรเลยสิ ร้านทำยังไงไม่ให้ถูกขโมยของกันนะ เพราะส่วนใหญ่สินค้าที่วางขายในร้านขายของแบบไม่มีพนักงานจะเป็นสินค้าในชีวิตประจำวันที่ไม่คุ้มค่าที่จะขโมย และมีระบบป้องกันอย่างกล้องวงจรปิดที่สามารถจับพฤติกรรมลูกค้าตั้งแต่ก้าวเข้าร้านได้ว่าลูกค้าหยิบสินค้าชิ้นไหนบ้าง นำไปจ่ายเงินที่เคาน์เตอร์ หรือวางกลับลงไปบนชั้น ดังนั้นการหยิบของออกจากชั้นเฉยๆ จะไม่นับว่าเป็นการซื้อ
บางร้านเลือกใช้ประตูร้านแบบสมาร์ทล็อกที่สามารถล็อกร้านจากทางไกลได้หากพบพฤติกรรมไม่ปกติของลูกค้าในร้าน หรือบางร้านก็เลือกใช้ชั้นวางสินค้าและเครื่องคิดเงินที่สามารถบันทึกน้ำหนักของสินค้าได้ โดยน้ำหนักของสินค้าที่หายไปจากชั้นวางจะต้องเท่ากับน้ำหนักของสินค้าที่ถูกนำไปคิดเงินที่เครื่อง บางร้านก็มีพนักงานนั่งทำงานอื่นอยู่หลังร้าน ถ้าเกิดเหตุการณ์ไม่ปกติก็เข้าชาร์จได้ทันที
แต่สำหรับร้านขายพืชผักของชาวบ้าน น่าจะอาศัยความเชื่อใจกันอย่างเดียวเลย ซึ่งไม่ใช่เรื่องน่ากังวลอยู่แล้ว เพราะในชุมชนส่วนใหญ่ทุกคนจะรู้จักกัน ช่วยเป็นหูเป็นตาให้กัน และคงไม่มีใครอยากเสี่ยงโดนคว่ำบาตรจากเพื่อนบ้านไปตลอดกาลเพราะขโมยเงินไม่กี่ร้อยในตะกร้าพร้อมกับหัวไชเท้าอีกสองหัว
ระหว่างเที่ยวญี่ปุ่น ถ้ามีโอกาสเดินผ่านร้านขายของไร้พนักงาน ลองเข้าไปสำรวจดูก็เป็นกิจกรรมหนึ่งที่สนุกเหมือนกันนะ
ข้อมูลอ้างอิง