พระพุทธมหามุนินทโลกนาถ หนึ่งในสัญลักษณ์แห่งพระพุทธศาสนา ที่หยั่งลึกลงในดินแดนปลายด้ามขวาน

ศาสนสถาน โบราณสถานที่สำคัญในพื้นที่ ดังเช่นวัดทรายขาว และมัสยิดนัจมุดดิน ที่อยู่ห่างกันไม่มากนัก ซึ่งเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจของชาวบ้านสองศาสนิกต่างได้รับความดูแลและบูรณะให้มีความมั่นคงถาวรโดยการสร้างจุดร่วมสงวนจุดต่าง ทำชุมชนบ้านทรายขาวแทบไม่มีเหตุการณ์ร้ายๆเกิดขึ้นเลยนับตั้้งแต่ไฟใต้ปะทุขึ้นมาในจังหวัดชายแดนภาคใต้เมื่อ 13 ปีมาแล้ว
บนยอดเขารังเกียบ หรือเขาทรายขาวอันเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาสันกาลาคีรี ซึ่งตั้งอยู่ในเขตพื้นที่ของอุทยานแห่งชาติน้ำตกทรายขาว สถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สำคัญแห่งหนึ่ง มีพระพุทธรูปขนาดใหญ่สีทองอร่ามสูง 28 ประดิษฐานโด่นเด่นเห็นแต่ไกลอยู่ที่นี่ คือ พระพุทธมหามุนินทโลกนาถ หรือพระพุทธรูปปางยมกปาฏิหารย์ ซึ่งสร้างขึ้นจากดำริของ"พระครูธรรมกิจโกศล"หรือ "พระอาจารย์นอง ธมฺมภูโต" อดีตเจ้าอาวาสวัดทรายขาว หนึ่งในสหมิกธรรมของพระอาจารย์ทิม ธมฺมธโร วัดช้างให้ ที่ร่วมสร้างตำนาน หลวงปู่ทวดเหยียบน้ำทะเลจึด พระนิรันตรายที่ยังคงเป็นที่เลื่อมใส่ศรัทธาของพุทธศาสนิกชนทั่วประเทศมิเสื่อมคลาย

แม้พระอาจารย์นอง จะละสังขารไปตั้งแต่ปี พ.ศ.2542 แต่การดำเนินการก่อสร้างไม่ได้หยุดชะงักแต่อย่างใด ยังคงมีผู้มีจิตศรัทธาทั้งหน่วยงานภาครัฐและเอกชนตลอดจนประชาชนทั่วไป ได้ร่วมกันสละทรัพย์สินและแรงกายแรงใจก่อสร้างจนแล้วเสร็จ ซึ่งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี  ได้เสด็จพระราชดำเนินมาทรงประกอบพิธีเบิกพระเนตรพระพุทธมหามุนินทโลกนาถ หรือพระพุทธรูปปางยมกปาฏิหารย์ เมื่อวันที่14 มกราคม 2556 สร้างความปลื้มปิติให้แก่ประชาชนในพื้นที่เป็นอย่างมาก
พระปางยมกปาฏิหาริย์ เป็นพระพุทธรูปอยู่ในอิริยาบถประทับนั่งบนบัลลังก์ ห้อยพระบาททั้งสอง วางบนดอกบัวที่รองรับเข่า ยกตั้งแบบประทับบนพระเก้าอี้ พระหัตถ์ซ้ายวางบนตัก พระหัตถ์ขวายกขึ้นเสมออก จีบนิ้วพระหัตถ์ ตามพุทธประวัตินั้น มีความว่า เมื่อพระพุทธเจ้าเสวยน้ำปานะเสร็จ ทรงรับสั่งให้นายคัณฑะ นำเม็ดมะม่วงไปปลูก เมื่อทรงล้างพระหัตถ์ลงบนปากหลุม เม็ดมะม่วงก็เจริญเติบโต ออกผลเต็มต้นเป็นอัศจรรย์ ต้นมะม่วงนั้นมีชื่อว่า คัณฑามพฤกษ์ ตามชื่อของนายคัณฑะ

พระพุทธองค์ทรงเนรมิตจงกรมแก้ว ในอากาศเหนือต้นมะม่วง แล้วเสด็จขึ้นสู่ที่จงกรมนั้น ทรงแสดงยมกปาฏิหาริย์ หรือการทำปาฏิหาริย์ให้บังเกิดเป็นคู่ ๆ โดยวิธีต่างๆ คือมีท่อน้ำและท่อไฟพุ่งมา จากส่วนต่างๆ ของพระวรกายสลับกันไป ท่อไฟที่พุ่งออกมานั้นมีฉัพพรรณรังสี คือมี 6 สีสลับกัน เมื่อกระทบกับสายน้ำ มีแสงสะท้อนสวยงามมาก ทรงเนรมิตพระสัมมาสัมพุทธเจ้าขึ้นมาอีกพระองค์หนึ่ง ทรงให้พุทธเนรมิตแสดงอาการ สลับกันกับพระพุทธองค์ เมื่อพระพุทธองค์ทรงยืน พระพุทธเนรมิตก็เสด็จจงกรม เมื่อพระพุทธองค์เสด็จจงกรม พระพุทธเนรมิตก็ทรงยืน เมื่อทรงตั้งปัญหาถาม พระพุทธเนรมิตก็ตรัสวิสัชนาแก้ สลับกันไป
ปัจจุบันพระปางยมกปาฏิหาริย์นับเป็นหนึ่งในศาสนสถานที่สำคัญในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ที่โดดเด่นบนยอดเขาสูงเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจของชาวพุทธ ดั่งสัญลักษณ์ของพระพุทธศาสนาที่ได้ปรากฏอยู่บนดินแดนปลายด้ามขวาน และหยั่งลึกลงบนผืนแผ่นดินแห่งนี้ไปตราบนานเท่านาน