"นักวิชาการสิ่งแวดล้อม มช." เปิดข้อมูลพบ "สารหนู" โผล่ "แม่น้ำสาละวิน" สูงเกินค่ามาตรฐาน 5 เท่า

29 ตุลาคม 2568 ผศ.ดร.ว่าน วิริยา ผู้ช่วยหัวหน้าศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เปิดเผยถึง กรณีการลงนาม MOU แร่แรร์เอิร์ธ ไทย-สหรัฐอเมริกา ว่า ไม่เห็นด้วย ดูเหมือนเป็นวาระซ่อนเร้นที่ไม่มีการเปิดเผยแบบตรงไปตรงมาตั้งแต่แรก ในฐานะที่เป็นนักวิชาการสิ่งแวดล้อมมองว่า

 

ประเทศไทยไม่เหมาะที่จะทำการรลงทุนเหมืองแร่ทุกประเภท หรือแม้แต่แร่แรร์เอิร์ธ ไม่ว่าจะทำในระบบไหนก็มีความเสี่ยงที่จะเกิดผลกระทบต่อระบบสิ่งแวดล้อม ทั้งน้ำ , ดิน และอากาศ

 

ผศ.ดร.ว่าน วิริยา

 

 

 

 

ที่สำคัญประเทศไทยไม่ได้มีจุดเด่นการทำอุตสาหกรรมเหมืองแร่ใดๆ หากคิดว่าจะพัฒนาในเชิงเศรษฐกิจ ประเทศไทยเหมาะกับการขับเคลื่อนทางการท่องเที่ยว วัฒนธรรม และซอฟท์พาวเวอร์ในด้านต่างๆมากกว่า 
 

 

 

 

 

 

นอกจากนี้ ปัญหาที่เกิดขึ้นจากการทำเหมืองในประเทศเมียนมา ก่อให้เกิดสารปนเปื้อนลงแม่น้ำกก แม่น้ำสาย แม่น้ำรวก และแม่น้ำโขง  จนส่งผลกระทบต่อประชาชนชาวเชียงใหม่ และชาวเชียงราย นั้น จนถึงทุกวันนี้ผ่านไป2รัฐบาลแล้ว ก็ยังไม่ได้รับการแก้ไขใดๆ ให้กับประชาชนที่ต้องเผชิญชะตากรรมจากผลกระทบจากสิ่งแวดล้อม ที่เกิดจากการทำเหมืองต่างๆ ในประเทศเมียนมา 

 

     
"สิ่งที่รัฐบาลควรจัดการ แต่ไม่ทำ แต่กลับไปลงนามMOUแร่แรร์เอิร์ธกับสหรัฐอเมริกา ทั้งที่มีตัวอย่างจากความเสียหายทางด้านสิ่งแวดล้อมให้เห็นชัดเจนอยู่แล้ว และแม้ว่าไทย-เมียนมาจะมีการประชุมเมื่อสัปดาห์ก่อนในการแก้ไขปัญหาสารปนเปื้อนที่เกิดขึ้นในแม่น้ำกก  แต่ก็ไม่มีความคืบหน้าทางเทคนิค และทางวิชาการ จึงมองว่า การจะมาลงทุนทำเหมืองแร่แรร์เอิร์ธในไทย ยิ่งเป็นเรื่องที่รัฐบาลต้องทบทวนใหม่ " ดร.ว่าน กล่าว 

      
ที่สำคัญ เป็นเรื่องที่น่าเป็นห่วงมากขึ้น เพราะขณะนี้ไม่ใช่แค่ชาวเชียงใหม่-เชียงราย จะได้รับผลกระทบจากสารปนเปื้อนในแม่น้ำกก แม่น้ำสาย แม่น้ำรวก และแม่น้ำโขงแล้ว พบว่านับจากนี้ชาวแม่ฮ่องสอน ก็จะได้รับผลกระทบไม่แตกต่างกัน   

หลังจากเมื่อวันที่ 28 ตุลาคม 2568 ผล LAB จากสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สุขภาพ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ได้ตรวจพบสารหนูในแม่น้ำสาละวินสูงเกินค่ามาตรฐาน 5 เท่า เท่ากับว่า เป็นปัญหาสิ่งแวดล้อมล่าสุด ที่รัฐบาลจะรับมือต่อไปอย่างไร 
    

ผศ.ดร.ว่าน กล่าวว่า ทีมนักวิจัยได้ลงพื้นที่ไปยังแม่น้ำสาละวิน จังหวัดแม่ฮ่องสอน เมื่อเดือนกันยายน 2568 ที่ผ่านมา  โดยใช้เครื่องมือ Inductively Coupled Plasma – Optical Emission Spectrometer (ICP-OES) เป็นเทคนิควิเคราะห์ที่ใช้ในการตรวจวัดและระบุปริมาณธาตุต่าง ๆ ในตัวอย่าง โดยเฉพาะธาตุโลหะหนักและธาตุอื่น ๆ ในความเข้มข้นที่ต่ำมาก เครื่องมือทำงานบนหลักการของการปล่อยแสงจากอะตอมและไอออนของธาตุที่ถูกกระตุ้นด้วยพลังงานจากพลาสมา

 

โดย ไปทำการรเก็บตัวอย่างน้ำ 3 จุดด้วยกันคือ

 

จุดที่1 เก็บน้ำ เหนือบ้านท่าตาฝั่ง ต.แม่ยวม อ.แม่สะเรียง พบว่า สารหนูเกินค่ามาตรฐาน 0.05มก./ล จากค่ามาตรฐาน 0.01มก/ล 

จุดที่2 เก็บน้ำ ท้ายบ้านท่าตาฝั่ง ต.แม่ยวม อ.แม่สะเรียง พบว่าสารหนูสูงเกินค่ามาตรฐาน 0.05 มก./ล

จุดที่ 3 เก็บน้ำ  เหนือบ้านแม่สามแลบ ต.แม่สามแลบ อ.สบเมย พบสารหนูสูงเกินค่ามาตรฐาน 0.04มก./ล
      

รศ.ดร.ว่าน กล่าวอีกว่า ก่อนที่ทีมวิจัยจะลงพื้นที่พบว่า มีน้ำขุ่นในแม่น้ำสาละวิน สอดคล้องกับ ข้อมูลของ Stimson Center (สถาบันวิจัยอิสระและไม่แสวงหาผลกำไรของสหรัฐอเมริกา) ที่ระบุว่า ต้นน้ำสาละวินในฝั่งเมียนมา ตรงข้ามจังหวัดแม่ฮ่องสอน มีการทำเหมืองแร่เป็นจำนวนมาก 

จึงได้ลงพื้นที่ทำการเก็บตัวอย่างน้ำในแม่น้ำสาละวินที่ไหลผ่านอำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน และก็พบว่ามีความผิดปกติ ซึ่งเป็นอีกวาระหนึ่งที่มองว่า ปัญหาสิ่งแวดล้อมจากการทำเหมืองแร่ เป็นภัยใกล้ตัวประชาชนชาวไทยมากขึ้น และที่สำคัญมีฐานของโรงงานเหมืองแร่ในฝั่งแม่น้ำสาละวินมากกว่าทางฝั่งแม่น้ำกก