เปิดประวัติ "ดร.วันกาเดร์ เจ๊ะมัน" อดีตประธานเบอร์ซาตู

จากการจากไปของ ดร.วันกาเดร์ เจ๊ะมัน (คลิกอ่านรายละเอียด) ซึ่งเป็นที่รู้จักของสื่อไทยในฐานะ ประธานเบอร์ซาตู หรือ ขบวนการร่วมเพื่อเอกราชปัตตานี ซึ่งเคยเป็น "องค์กรร่ม" (Umbrella Organization) ของขบวนการที่อ้างอุดมการณ์แบ่งแยกดินแดน 4 ขบวนการ ได้แก่ บีอาร์เอ็น (ขบวนการแนวร่วมปฏิวัติมลายูปัตตานี) พูโล (องค์กรปลดปล่อยสหปัตตานี) บีไอพีพี (ขบวนการแนวร่วมปลดแอกแห่งชาติปัตตานี) และมูจาฮีดีนอิสลามปัตตานี โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้การต่อสู้เป็นเอกภาพ มีพลังและมีทิศทางสอดคล้องกัน 

 

"เบอร์ซาตู" ก่อตั้งเมื่อวันที่ 31 ส.ค.2532 แต่มีข่าวบางกระแสระบุว่า การก่อกำเนิดเบอร์ซาตู มีเป้าหมายเพื่อเจรจากับรัฐบาลไทยมากกว่า แต่ไม่ว่าจะก่อตั้งด้วยวัตถุประสงค์ใด สุดท้ายเบอร์ซาตูก็ลดบทบาทของตัวเองลงไป เพราะปัญหาความขัดแย้งภายใน ขณะที่ข่าวบางแหล่ง ก็ว่าเป็นเพราะ แกนนำขบวนการที่อ้างอุดมการณ์แบ่งแยกดินแดนต่างๆ ที่ประกอบกันขึ้นเป็นเบอร์ซาตู ไม่เชื่อมั่นเชื่อใจ ดร.วันกาเดร์

 

ทั้งนี้ ดร.วันกาเดร์ ยังมีสถานะเป็นอดีตประธานขบวนการบีไอพีพี ด้วย

 

ประวัติของ ดร.วันกาเดร์ เป็นชาว อ.สายบุรี จ.ปัตตานี โดยกำเนิด จบการศึกษาระดับประถมที่ อ.สายบุรี มัธยมศึกษาที่โรงเรียนเบญจมราชูทิศจังหวัดปัตตานี จากนั้นได้เดินทางไปพำนักและศึกษาต่อในหลายประเทศ รวมทั้งสหรัฐอเมริกา กระทั่งกลับมารับราชการที่สำนักงานเร่งรัดพัฒนาชนบท กระทรวงมหาดไทย

 

มีข่าวว่าช่วงหนึ่ง ดร.วันกาเดร์ เคยทำงานให้ซีไอเอ (สำนักข่าวกรองกลางสหรัฐฯ) และได้เดินทางออกจากประเทศไทยอีกครั้งในปี พ.ศ.2518 เพื่อไปศึกษาต่อที่ปีนัง และเป็นอาจารย์สอนในมหาวิทยาลัยของมาเลเซียหลายแห่ง เขาเคยลี้ภัยไปประเทศสวีเดนอย่างน้อย 2 ครั้ง ทำให้รู้จักแกนนำขบวนการแบ่งแยกดินแดนทางภาคใต้ของไทย ที่ไปพำนักและเคลื่อนไหวอยู่ในแถบยุโรปหลายคน กระทั่งก่อตั้งองค์กรเบอร์ซาตูขึ้นมา เพื่อรวบรวมกลุ่มเคลื่อนไหวต่อสู้กับรัฐไทยให้เป็นเอกภาพ แต่สุดท้ายก็ล้มเหลว

ในช่วงบั้นปลายของชีวิต ดร.วันกาเดร์ พำนักอยู่ในประเทศมาเลเซียอย่างเงียบๆ เนื่องจากรัฐบาลมาเลเซีย สั่งห้ามการให้สัมภาษณ์ ในขณะที่เจ้าตัวไม่มีหมายจับจากรัฐบาลไทย จึงสามารถเดินทางเข้าประเทศไทยได้ ในที่สุดได้ตัดสินใจขึ้นเวทีอภิปรายเกี่ยวกับปัญหาชายแดนภาคใต้ในประเทศไทย ที่สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย จัดขึ้นในวันที่ 28 พ.ย.56 ซึ่งถือเป็นการเดินทางกลับประเทศบ้านเกิดครั้งแรก ตั้งแต่เดินทางออกไป และไปร่วมขบวนการต่อสู้กับรัฐไทยในต่างแดน

 

ราวเดือน พ.ย.2559 ดร.วันกาเดร์ ให้สัมภาษณ์กับสื่อมวลชนไทยครั้งสุดท้ายที่ จ.นราธิวาส บอกเล่าประสบการณ์ชีวิตที่ได้เคยเคลื่อนไหวต่อสู้กับรัฐไทยมาอย่างยาวนานหลายสิบปี โดยเขาบอกว่า

 

“แนวคิดแยกดินแดนหมดสมัยไปแล้ว การใช้ความรุนแรงเข่นฆ่ากันไม่ได้ก่อประโยชน์อะไร นอกจาก “ตายเปล่า” พร้อมเสนอแนะให้รัฐบาลไทยเปิดโต๊ะพูดคุยเจรจาขึ้นในประเทศ เพื่อสร้างสันติสุขชายแดนใต้อย่างแท้จริง การพูดคุยมีหลายขั้นหลายตอน แต่อย่าไปคิดว่าคุยแค่กลุ่มเดียวจะแก้ปัญหา เพราะเห็นมาหลายปีแล้ว ฉะนั้นต้องเปลี่ยนวิธี มาพูดคุยในบ้านเรา (ประเทศไทย) และเชิญทุกกลุ่มมาพูดคุยกันอย่างจริงใจ ให้เกียรติ และเท่าเทียม”

 

คำพูดของดร.วันกาเดร์ ที่ยังคงก้องอยู่ในใจใครหลายคน ที่อยากเห็นความสงบสุขบนดินแดนด้ามขวานของประเทศ