3 แนวทาง พาเศรษฐกิจไทยยั่งยืน "เศรษฐกิจพอเพียง - SDGs – ยุทธศาสตร์ชาติ”

 

ศุภชัย พานิชภักดิ์ กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ อดีตเลขาธิการ การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการพัฒนา (UNCTAD) และอดีตผู้อำนวยการใหญ่ องค์การการค้าโลก (WTO) ได้ปาฐกถาพิเศษ “เดินหน้าเศรษฐกิจไทย สู่เป้าหมายความยั่งยืน ในงาน “Thailand Next : Sustainability Goal คำตอบธุรกิจสู่ความยั่งยืน” เพื่อค้นหาคำตอบ ทำอย่างไรให้เศรษฐกิจและสังคมไทยก้าวไปอย่างยั่งยืน ในรูปแบบ Virtual Forum จัดโดยเครือ “เนชั่น”

 

"เราจะเติบโตไปคนเดียวไม่ได้ เราต้องเติบโตไปพร้อมพร้อมกับผู้ถือหุ้น เติบโตไปกับประชาชน สังคมและชุมชนต่างๆ ปัจจุบันในเวทีเศรษฐกิจหรือองค์กรทางเศรษฐกิจมักจะพูดอยู่ 3 เรื่อง คือ ความยั่งยืน  ดิจิทัล ทรานส์ฟอร์เมชั่น และการพร้อมรับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง"  

 

นักเศรษฐศาสตร์โลกได้เคยกล่าวไว้เมื่อ 100 ปีว่า มนุษย์มีปัญหาต้องแก้ 3 ข้อคือ

1. การสร้างประสิทธิภาพทางเศรษฐกิจให้ดีที่สุด 
2. สังคมมีความยุติธรรม
3. เสรีภาพบุคคล

 

 

 

“การที่เราจะทำ 3 อย่างพร้อมพร้อมกันให้เกิดขึ้นได้มันสุดยอด แต่มักทำยาก หนึ่งเราต้องสร้างประสิทธิภาพทางเศรษฐกิจให้ดีที่สุด เราต้องการเรื่องการขยายตัวต่างๆ เราต้องแข่งขันได้ ในทำนองเดียวกันเราต้องการเห็นสังคมยุติธรรม เราต้องช่วยเหลือผู้ที่ด้อยโอกาส ผู้มีโอกาสดีกว่าคนอื่นต้องเสียสละมากขึ้น มีระบบภาษี ให้โลกนี้มีความยุติธรรมทางสังคม เรื่องที่สามเราต้องการเรื่องเสรีภาพส่วนบุคคลด้วย"

 

 

 

 

"Amartya Kumar Sen นักเศรษฐศาสตร์ที่ได้รางวัลโนเบล ได้เขียนในหนังสือว่า การพัฒนาคือการพัฒนาให้คนมีเสรีภาพส่วนบุคคล เสรีภาพที่จะมีการเข้าสู่บริการพื้นฐานที่มนุษย์ควรได้ เสรีภาพที่จะเข้าถึงอาหาร เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโลกการศึกษา แหล่งเงินทุน มันเป็นเรื่องของเสรีภาพ หรือการมีทางเลือก

 

ซึ่ง 100 ปีมาแล้ว สิ่งนี้นักเศรษฐศาสตร์โลก เคยพูดไว้ ทำยังไงเราถึงจะได้ประสิทธิภาพความยุติธรรมเสมอภาคและเสรีภาพไปพร้อมพร้อมกัน ดูแล้วเป็นไปได้ยากเข็น จากเมื่อปี 2 ปีที่ผ่านมา การเกิดไวรัส ระหว่างเสรีภาพและประสิทธิภาพมันขัดกัน ทุกคนต้องการเสรีภาพ ต้องการออกไปเที่ยวเล่น แต่ทุกคนถูกการจำกัดเสรีภาพ”

 

การที่จะมุ่งไปสู่ความยั่งยืน มี 3 เรื่องใหญ่ดังข้างต้น หากปัจจุบัน เรื่องของ “สิ่งแวดล้อม” กลายเป็นประเด็นที่ผู้คนทั่วโลกให้ความสำคัญ 

 

โลกปัจจุบันทั้งฝั่งผู้บริโภคและผู้ประกอบการ ต่างหันมาให้ความสำคัญกับการเปลี่ยนแปลงสภาวะอากาศ เลื่อนขึ้นมาเป็นวาระลำดับต้นๆ ในการประกอบธุรกิจ ความยั่งยืนคือหัวใจหลัก เป้าหมายคือ การปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (net zero target)

 

สิ่งที่จะทำให้เศรษฐกิจเดินหน้าไปสู่ความยั่งยืนมี 3 ด้านที่ต้องทำไปพร้อมๆ กัน คือ

1. ด้านเศรษฐกิจ
2. สังคม
3. สิ่งแวดล้อม

 

"เคยได้ทำแผน MDGs (Millennium Development Goals) หรือเป้าหมายการพัฒนาแห่งสหัสวรรษ   โดยกำหนดกรอบเวลาในการบรรลุไว้ 15 ปี คือ ระหว่างปี พ.ศ.2543 - 2558 (ค.ศ.2000 - 2015) มีเป้าหมายเพื่อแก้ไขปัญหาความยากจน  จากนั้นก็เปลี่ยนเป็นเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน หรือ SDGs (Sustainable Development Goals) โดยจะใช้เป้าหมายนี้เป็นกรอบในการขับเคลื่อนโลกไปจนถึง เดือนสิงหาคม พ.ศ.2573 (15 ปี) ซึ่ง SDGs ได้ยึดโยงระหว่างเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม โดยแบ่งเป้าหมายออกเป็น 17 เป้าหมาย พัฒนาใน 3 มิติ คือ เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมตามแนวทางของ SDGs"

 

 

 

 

“การพัฒนายั่งยืนไม่ได้หมายความถึงเศรษฐกิจดีเพียงอย่างเดียว หมายถึงความเป็นอยู่ของมนุษย์ที่ดีขึ้น เราจะต้องส่งต่อไปให้คนรุ่นหลังต่อเนื่องกันไปเรื่อยๆ มันเป็นการพัฒนาที่มีโอกาสพัฒนาต่อ โอกาสที่มีต่อทรัพย์สินในดิน ในน้ำ ในทะเล ต่อเนื่องที่ไม่ใช่แค่ลูกหลานเราอย่างเดียว เหลน โหลนเราด้วย เขามารับต่อจากเราไปแล้วเขาจะอยู่ต่อไปได้อย่างมีความสุข

 

คำว่าพัฒนาอย่างยั่งยืนเราจะต้องทำให้ได้ทุกอย่าง ไม่ใช่แค่รักษาสิ่งแวดล้อม การปลูกป่าดีอยู่แล้ว แต่เราต้องให้ทุกคนได้มีโอกาสพัฒนาตัวเองทั้งด้านการศึกษา การเงิน การลงทุน การทำอาชีพที่ดี ยกตัวอย่างประเทศไนจีเรีย การลงทุนที่ยั่งยืนไม่ใช่การลงทุนขุดบ่อน้ำมัน ประเทศรวย แต่ประชาชนรอบๆ ยากจน เป็นการพัฒนาแบบก้าวกระโดด” ศุภชัย กล่าว

 

สำหรับ ประเทศไทยการดำเนินงานเพื่อไปสู่เป้าหมายการพัฒนาเศรษฐกิจยั่งยืน ต้องเริ่มทำใน 3 เรื่อง คือ

 

1.การเปลี่ยนแปลงแนวคิดของคนไทย โดยยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียง  ซึ่งปรัชญานี้สหประชาชาติยอมรับแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งเศรษฐกิจพอเพียงสามารถพึ่งพาตนเองได้  ป้องกันตัวเองจากกระแสภายนอกที่ถาโถมเข้ามา พร้อมกับเตรียมตัวรองรับสถานการณ์ที่ไม่คาดฝัน พัฒนาเศรษฐกิจชุมชน  ที่สำคัญเศรษฐกิจพอเพียงสอนให้เดินทางสายกลางเกิดความสมดุล ซึ่งตนอยากให้มีการบรรจุเรื่องปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไว้ในหลักสูตรการศึกษาของไทย

 

 2.การพัฒนาที่ยั่งยืน หรือ SDGs  ที่มีจำนวน 17 เป้าหมาย ซึ่งได้เป็นกลไกเชื่อมโยงกันทั้งมิติสังคม (Social Dimension) มิติเศรษฐกิจ (Economic Dimension) และมิติสิ่งแวดล้อม (Environmental Dimension)เพื่อพัฒนาไปสู่ความยั่งยืน โดยมีมิติการบริหารจัดการทั้งการพัฒนาคน  สันติภาพ ความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจ การดูแลโลก และการมีส่วนร่วม  ซึ่งเป็นเป้าหมายที่ต้องทำตาม

 

 3.ทำตามเป้าหมายยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ.2561 - 2580)  แต่บางคนก็มองเป็นเรื่องของการเมือง ซึ่งไม่ใช่ และตนก็มีส่วนร่วมในการทำยุทธศาสตร์ชาติฉบับนี้ ซึ่งเป็นครั้งแรกที่ไทยมียุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี

 

โดยยุทธศาสตร์ชาติมีทั้งเรื่องของเกษตร ความเสมอภาค สังคม สิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ ซึ่งทุกอย่างจะต้องใช้เวลาในการดำเนินการเพื่อไปสู่เป้าหมาย ส่วนแผนพัฒนาเศรษฐกิจของไทยก็จะล้อไปกับแผนยุทธศาสตร์ชาติ เช่น ด้านสังคมก็จะมีแผนผูกไปยังการท่องเที่ยวเชิงคุณภาพหรือยั่งยืน แผนการลดคาร์บอน เป็นต้น