รัฐธรรมนูญ ม.144 "ดาบสอง" รอเชือดรัฐบาล

สภาผู้อทนราษฎร กำลังจะทำเรื่องที่กลายเป็นบรรทัดฐานสำคัญสำหรับการพิจารณา “ร่างพ.ร.บ.งบประมาณปี 65“ ตามหลักเกณฑ์ที่รัฐธรรมนูญ 2560 มาตรา 144 กำหนด เป็นข้อห้าม “ส.ส. - ส.ว.หรือ คณะกรรมาธิการ เสนอ แปรญัตติ หรือ กระทำด้วยประการใดๆ ที่มีผลให้ ส.ส. - ส.ว.หรือ กรรมาธิการ มีส่วนใช้จ่ายงบประมาณ ไม่ว่าทางตรงหรือทางอ้อม"

"ยุทธพงศ์ จรัสเสถียร" ส.ส.มหาสารคาม พรรคเพื่อไทย เตรียมใช้ช่องทางรัฐธรรมนูญ มาตรา 144 วรรคสาม เข้าชื่อส.ส.ไม่น้อยกว่า 1 ใน 10 ของจำนวนส.ส.ที่มีในสภาฯ หรือประมาณ 50 คน ร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญ เพื่อพิจารณา

"ยุทธพงศ์” ยกกรณี "รถเบนซ์ป้ายแดง มูลค่าหลายล้านบาท" ของ "เรืองไกร ลีกิจวัฒนะ" เป็นกรณีพิจารณาวินิจฉัย เพราะมีข้อสงสัยว่า "รถหรู" ที่ "เรืองไกร" โพสต์โชว์ในสังคมออนไลน์ พร้อมระบุว่า "มีผู้ใหญ่ใจดีมอบให้" เกิดจากการทำหน้าที่ "กรรมาธิการ งบฯ65" ซึ่งเข้าข่ายขัด มาตรา 144 วรรคสอง 

"อุดม รัฐอมฤต" อดีตกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ 2560 มองว่า หากยื่นศาลรัฐธรรมนุญ ในกรณีที่สงสัยว่าได้รับสิ่งของจากการทำหน้าที่กรรมาธิการฯ อาจเข้าข่ายกรณี "รับสินบน" ที่ต้องใช้ช่องทางตรวจสอบโดยคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ หรือ ป. ป.ช. เพราะหากจะยื่นศาลรัฐธรรมนูญต้องระบุถึงพฤติกรรมที่ใช้อำนาจ หน้าที่ ฐานะกรรมาธิการฯ ให้มีส่วน "ได้ใช้" งบประมาณ หรือ บริหารรงบประมาณ นั้น เช่น การลงมติ เป็นต้น

ตามที่ปรากฏแค่ว่า “เรืองไกรได้รถหรู" ระหว่าง นั่งตำแหน่งกรรมาธิการ งบฯ65 ไม่ใช่ตัวงบประมาณ โดยเจตนารมณ์ รัฐธรรมนูญ มาตรา 144 ยังกินความไม่ถึง

 

อดีตกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ 2560 อธิบายต่อว่า เหตุผลที่กรรมการร่างรัฐธรรมนูญ ต้องเขียนเรื่องนี้ เพราะ "มีชัย ฤชุพันธุ์” อดีตประธานกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ เสนอหลังเห็นปัญหาที่ฝ่ายการเมือง เข้าครอบงำการใช้งบประมาณของหน่วยงานเหมือนที่เคยเกิดในอดีต ที่ส.ส.มักอ้างว่า เป็นผู้แปรญัตติงบประมาณ ทำให้ได้งบลงพื้นที่จึงขอมีส่วนใช้งบของหน่วยราชการเพื่อทำโครงการของตนเอง แม้ตอนแรก จะแปรญัตติเพื่อกันเงินส่วนหนึ่งเพื่อแก้ปัญหาชาวบ้าน แต่แนวโน้มระยะหลังมีมากขึ้นและเกิดการทุจริต

หากจะผิดความมุ่งหมาย รัฐธรรมนูญ มาตา 144 นั้น อ.อุดม ย้ำว่า ต้องเข้าไปมีส่วนครอบงำ การใช้งบประมาณของหน่วยงาน 

อย่างไรก็ตาม การพิจารณาร่างพ.ร.บ.งบประมาณฯปี 65 ยังมีอีกประเด็น ที่เกี่ยวกับ รับธรรมนูญ มาตรา 144 นั่นคือ การเพิ่มรายการใหม่ให้กับ "งบกลาง" ส่วนของ "ค่าใช้จ่ายในการบรรเทา แก้ไขปัญหา และเยียวยา ผู้ที่ได้รับผลกระทบจากการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 วงเงิน 16,362,010,100 บาท"  ซึ่งเป็นการเติมเงิน จากส่วนที่ปรับลดมาจากหน่วยราชการอื่น

กรณีนี้ ส.ส.ก้าวไกล หลายคนให้ความเห็นไว้อย่างน่าสนใจว่า เข้าข่ายการกระทำใดๆ ที่ทำให้ ส.ส. - ส.ว. หรือกรรมาธิการงบประมาณฯ ปี65 มีส่วนได้ใช้งบประมาณรายจ่าย" พร้อมให้จับตา "งบกลาง" อาจจะกลายพันธุ์ เป็น "งบ ส.ส." ได้ในอนาคต

 

ดังนั้น ความมุ่งหมายของรัฐธรรมนูญ 2560 เขียนเจตนารมณ์ไว้ว่า "ห้ามส.ส.แปรญัตติเพิ่ม เนื่องจากการแปรญัตติเพิ่มงบประมาณ คือ สร้างโครงการขึ้นใหม่อันเป็นการก้าวก่ายหน้าที่ของฝ่ายบริหาร ส่วนการลดหรือตัดทอนรายจ่าย คือ การควบคุมการใช้จ่ายเงินของรัฐให้เกิดความคุ้มค่า มีเป้าหมายตรงความจำเป็นของราษฎร และมีประสิทธิภาพ ซึ่งเป็นหน้าที่โดยตรงของ ส.ส. และ ส.ว."

คำถามที่ตามมา คือ การเพิ่มรายการใหม่ ในงบกลาง นั้น เข้าข่ายขัดรัฐธรรมนูญ มาตรา 144 จริงหรือไม่ อ.อุดม บอกว่า มีข้อพิจารณาสำคัญคือ ใครเป็นผู้เสนอ และผู้ที่พิจารณามีส่วนเกี่ยวข้องหรือไม่

"หากกรณีที่เป็นคำขอของคณะรัฐมนตรี ฐานะฝ่ายบริหารที่มีหน้าที่ใช้งบประมาณ แต่กรรมาธิการฯ ที่ทำหน้าที่ ประกอบด้วยบุคคลหลายหน่วยงานที่เกี่ยวกับการใช้งบประมาณ ต้องพิจารณาด้วยว่า พฤติการณ์ต่อการเห็นด้วยที่ให้แปรญัตติเพิ่มหมวดใหม่ มีส่วนที่ทำให้เกิดการใช้อิทธิพลในการตัดสินใจให้งบประมาณที่ปรับลดจากหน่วยงานอื่น ย้ายหมวดใหม่ หรือเพิ่มขึ้นใหม่หรือไม่ และตามกลไกพิจารณางบประมาณของรัฐสภานั้นทำได้หรือไม่?

เชื่อได้ว่าเรื่อง "งบประมาณ" แม้เสียงข้างมาก จะลากให้ผ่านไปได้ แต่เรื่องยังไม่จบ เพราะ "ฝ่ายค้าน" ยังมีดาบสอง ไว้รอเชือด อย่างน้อย คือ พฤติกรรมของ "ฝ่ายการเมืองขั้วรัฐบาล" ที่มีนอก มีใน กับ "เงินแผ่นดิน" ภายใต้กรอบปฏิบัติ ของรัฐธรรมนูญ มาตรา 144

ที่มา : เทพจร คอลัมน์บนความเคลื่อนไหว นสพ.กรุงเทพธุรกิจ