ยูเนสโก ยกย่อง "กำพล วัชรพล" เป็นบุคคลสำคัญของโลก

นพ.ธีระเกียรติ เจริญเศรษฐศิลป์ รมว.ศึกษาธิการ แถลงว่า องค์การศึกษาและวิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือ ยูเนสโก มีมติให้ประกาศยกย่อง นายกำพล วัชรพล อดีตผู้อำนวยการหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ ผู้ก่อตั้งโรงเรียนไทยรัฐวิทยา เพื่อชุมชนในชนบทและมูลนิธิไทยรัฐ เป็นบุคคลสำคัญของโลกผู้มีผลงานดีเด่นด้านการศึกษาและด้านการสื่อสารมวลชนประจำปี 2561 - 2562 ในโอกาสครบรอบ 100 ปีชาตกาลนายกำพล วัชรพล ในวันที่ 21 ธันวาคม 2562 โดยนายกำพล วัชรพล เป็นคนไทยและคนเอเชียเพียงคนเดียว ที่ได้รับการประกาศยกย่องในครั้งนี้

ข้อมูลในการนำเสนอจากยูเนสโกประเทศไทยได้กล่าวยกย่องว่า นายกำพลได้ตระหนักว่าการให้การศึกษาแก่ประชาชนคนไทยอย่างไม่เป็นทางการและการแพร่กระจายของข่าวสาร ที่เขาแสดงความสามารถก่อนหน้านั้น ไม่เพียงพอที่จะสร้างคนรุ่นหลังที่มีความรู้และความสามารถขึ้นมาได้ โดยเฉพาะผู้คนในชนบท ดังนั้นเขาจึงตัดสินใจที่จะส่งเสริมการศึกษาอย่างจริงจัง ผ่านการสร้างโรงเรียนใหม่ให้แก่เยาวชนในส่วนที่ขัดสน ตามชนบทที่ห่างไกลความเจริญ และไม่สามารถเข้าถึงได้ของอุปกรณ์การเรียนการสอน อาคารสถานที่ และครูที่เอาใจใส่ในการอบรมเยาวชนในประเทศ หลังจากโรงเรียนต้นแบบที่เขาให้เงินไปทำ 2 โรงเรียนที่ประสบความสำเร็จใน จ.พระนครศรีอยุธยา

นายกำพลได้ก่อตั้งเครือข่ายโรงเรียนที่เรียกว่า "ไทยรัฐวิทยาเพื่อชุมชนในชนบท" เริ่มต้นที่ จ.ลพบุรี เมื่อปี 2512 ภายในเวลา 30 ปี นายกำพลใช้จ่ายเงินประมาณ 100 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ในการสร้างเครือข่ายไทยรัฐวิทยาทั่วประเทศ ซึ่งปัจจุบันครอบคลุมโรงเรียนทั้งหมด 101 โรง ให้ความดูแลนักเรียนจำนวน 30,000 คน สะท้อนถึงคติพจน์และความเชื่อมั่นอย่างแรงกล้าของนายกำพล โรงเรียนไทยรัฐวิทยาได้รวมเอาวิชาเสริม 2 วิชาเข้าไว้ คือ วิชาความสามารถในการอ่านเขียนสื่อ (Media literacy - การรู้เท่าทันสื่อ) และการศึกษาวิชาหน้าที่พลเมืองและศีลธรรม (พลเมืองดี) นายกำพลเชื่อว่าหลักสูตรทั้ง 2 นั้น จะปลูกฝังความเชื่อที่มีผลต่อการกระทำดีของประชาชนให้แก่นักเรียน และช่วยพวกเขาให้กลายเป็นพลเมืองที่ดีของประเทศ

ในฐานะที่เป็นเจ้าของสื่ออย่างหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ อันเป็นหนังสือพิมพ์รายวันที่เป็นอิสระและไม่ขึ้นกับผู้ใดเพียงแห่งเดียวในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในยุค ค.ศ. 1960 (ระหว่างปี 2503 - 2513) นายกำพลเป็นตัวแทนสื่ออิสระที่เป็นที่รู้จักอย่างดี เขาได้รับพิจารณาให้เป็นผู้บุกเบิกในการสนับสนุนเสรีภาพสื่อ

นอกจากนั้นเหล่าบรรณาธิการอาวุโสของหนังสือพิมพ์ฉบับนี้ได้ให้ความช่วยเหลือต่อองค์กรสื่อท้องถิ่น และรวมถึงให้ความรู้ต่อผู้สอนที่มาจากองค์กรการศึกษาด้วย ต่อจากนั้นไทยรัฐได้รวมเอาปรัชญาที่ว่า หนังสือพิมพ์ในการศึกษา หรือการที่หนังสือพิมพ์เข้าไปมีส่วนในวงการศึกษา (Newspaper in Education : NIE) เข้าไว้เป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมของไทยรัฐ สำหรับเยาวชนไทยผู้ด้อยโอกาสด้วย

นายกำพล เคยดำรงตำแหน่งกรรมการมูลนิธิหนังสือพิมพ์แห่งเอเชีย ที่มีสำนักงานงานใหญ่อยู่ที่กรุงมะนิลา ประเทศฟิลิปปินส์ เคยดำรงตำแหน่งสมาชิกวุฒิสภาและได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นสูงสุดคือ มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก และเหรียญกาชาดสรรเสริญชั้นที่ 1 ทั้งนี้ นายกำพล ถึงแก่อนิจกรรมด้วยโรคมะเร็งในลำไส้ เมื่อ 21 กุมภาพันธ์ 2539 ได้รับพระราชทานเพลิงศพ เมื่อวันที่ 19 เมษายน 2540 ณ วัดเทพศิรินทราวาส