“กีฬา F1” ความเร็วที่หวังจะมาเร่งสปีดเม็ดเงินเข้าประเทศไทย

หนึ่งในกีฬาที่มาแรงและเป็นกระแสมากที่สุดในตอนนี้ คงจะหนีไม่พ้น F1 กีฬาสำหรับผู้รักในความเร็ว ที่ไม่ใช่แค่เร็วถึงจะชนะ แต่ต้องอาศัยทั้งการร่วมมือกันและกลยุทธ์เพื่อไปถึงเส้นชัย

ที่สำคัญ F1 ยังเป็นกีฬาที่ เศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง เลือกและแสดงความต้องการที่จะมาจัดการแข่งขันที่ประเทศไทย เพื่อหวังเพิ่มรายได้และเม็ดเงินภายในประเทศด้วย

แล้วทำไมต้องเป็นกีฬาชนิดนี้? Nation STORY อยากพาทุกคนไปรู้จักกีฬา F1 ทั้งในเรื่องกติกา รูปแบบการแข่งขัน รวมไปถึงข้อมูลที่จะนำไปสู่คำตอบของคำถามที่ว่า กีฬาชนิดนี้จะสามารถเรียกเม็ดเงินมหาศาลเข้าประเทศได้จริงหรือไม่

 
 

F1 คืออะไร?

F1 หรือ ฟอร์มูลา 1 (Formula 1) คือ การแข่งขันรถสูตร 1 เป็นกีฬามอร์เตอร์สปอร์ต (motorsport) รูปแบบทีมชนิดหนึ่งที่มีรูปแบบการแข่งขันและกติกาที่เฉพาะตัว โดยคำว่า ‘สูตร’ หมายถึง ชุดของกฎระเบียบที่ผู้เข้าร่วมแข่งขันทุกคนจำเป็นต้องปฏิบัติตาม ซึ่งถูกกำหนดขึ้นโดย สหพันธ์รถยนต์ระหว่างประเทศ (Fédération Internationale de l’Automobile หรือ FIA) 

รูปแบบกีฬา F1 มีรากฐานและได้แนวคิดในการแข่งขันมาจากรถแข่งชิงแชมป์ยุโรป (European Championship) ตั้งแต่ช่วงทศวรรษ 1930 ทว่าการแข่งรถดังกล่าวต้องหยุดลง เมื่อหลังจากนั้นไม่นานเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 ขึ้น โดยหลักจากยุคสมัยแห่งสงครามได้ทุเลาลง FIA จึงได้นำการแข่งขันรถกลับมาอีกครั้ง โดยใช้คำว่า สูตร 1 เป็นตัวกำหนดมาตรฐานและกฎเกณฑ์ต่างๆ ในปี 1946 ซึ่งจัด Turin Grand Prix เป็นการแข่งขัน F1 ครั้งแรกของโลกขึ้น แต่การแข่งขันสนามดังกล่าวยังเป็นการแข่งขันแบบไม่ชิงแชมป์ (non-championship) ทว่าถัดมาในปี 1950 การแข่งขันแบบชิงแชมป์ครั้งแรกของโลกก็เกิดขึ้นที่เมือง Silverstone ของอังกฤษ

ทั้งนี้กีฬาดังกล่าวจะแข่งขันกันในรูปแบบที่เรียกว่า ‘กรังปรีซ์’ (Grand Prix) เป็นภาษาฝรั่งเศส ที่แปลว่ารางวัลใหญ่ โดยการแข่งขัน F1 จะจัดขึ้นในรูปแบบของการแข่งขันย่อยหลายครั้งในหลายสถานที่ทั่วโลกตลอดฤดูกาล เช่นในปี 2024 จะมีการแข่งขันทั้งหมด 24 รายการ เส้นทางการแข่งขันที่จัดขึ้นแต่ละแห่งนั้น ส่วนใหญ่จะเป็นสถานที่ที่ห่างไกล แต่ก็เชื่อมต่อกับตัวเมือง เช่น British Grand Prix และ Singapore Grand Prix ที่จัดขึ้นบนถนนสาธารณะแบบปิด
 

แต่ละการแข่งขันจะมีการนับคะแนนและรวมคะแนนโดย FIA เพื่อเฟ้นหาผู้ชนะอยู่สองส่วนด้วยกันคือ 1) Driver’s Championship จะวัดคะแนนจากรายบุคคลในแต่ละการแข่งขัน เมื่อสิ้นสุดฤดูกาล นักแข่งคนไหนมีคะแนนรวมมากที่สุด ก็จะได้เป็น World Championship ในปีนั้นๆ และ 2) Constructors' Championship จะวัดคะแนนรวมทั้งทีม ในการแข่งขันแต่ละปีจะมีทั้งหมด 10 ทีม 

อย่างไรก็ตามวิธีการคิดคะแนนของทั้งสองรูปแบบจะคล้ายคลึงกันต่างกันที่ Driver’s Championship จะคิดคะแนนเฉพาะบุคคล ส่วน Constructors' Championship จะคิดคะแนนแบบทั้งทีม ซึ่งแต่ละทีมจะมีนักแข่งทั้งหมดสองคน โดยคะแนนของแต่ละคนนั้นจะได้มาจากอันดับในการเข้าเส้นชัย ทั้งนี้อันดับดังกล่าวจะรวมถึงการเฟ้นหาผู้ชนะแบบเดี่ยวด้วย กล่าวคือ หากเข้าเส้นชัยในอันดับ 1-10 คะแนนก็จะลดหลั่นลงมาตั้งแต่ 25 คะแนน จนถึง 1 คะแนน ส่วนอันดับที่ 11-20 นั้นก็จะไม่ได้คะแนนในสนามนั้นๆ ท้ายที่สุดคณะกรรมการจัดการแข่งขันจะรวบรวมและประเมินคะแนนเพื่อหาผู้ชนะของทั้งสองแบบต่อไป 

อย่างไรก็ตาม ผลการตัดสินและวิธีการคิดคะแนนตามกฎเกณฑ์ของสูตร 1 ไม่ใช่เพียงสิ่งเดียวที่ทาง FIA กำหนดขึ้นมาเท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงตัวรถด้วย โดยรถสูตร 1 ที่ใช้แข่งจะต้องเป็นรถแบบเดียวกันคือ รถที่นั่งเดียวและเปิดล้อ มีความกว้างรอบคันไม่เกิน 180 ซม. และความสูงไม่เกิน 95 ซม. ไม่จำกัดความยาวตลอดทั้งคันรถ แต่น้ำหนักของรถเมื่อรวมกับน้ำมันแล้วจะต้องหนักไม่ต่ำกว่า 702 กิโลกรัม 

รถสูตร 1 ที่ใช้ในการแข่งขันทุกคันล้วนเป็นรถที่มีการออกแบบและผลิตจากผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้รถสามารถวิ่งได้เร็วและเต็มประสิทธิภาพมากที่สุด โดยรถสูตร 1 มีการเปลี่ยนแปลงและพัฒนามาอยู่ตลอด ปัจจุบันตามข้อกำหนดของรถสูตร 1 โดย FIA รถแข่งทุกคันจำเป็นต้องใช้วัสดุเช่นคาร์บอนไฟเบอร์เพื่อเป็นส่วนประกอบต่างๆ ของตัวรถ ทั้งนี้คาร์บอนไฟเบอร์ไม่ได้เป็นเพียงวัสดุที่มีความทนทานแข็งแรงและรับแรงกระแทกได้ดี แต่มันกลับเป็นวัสดุที่ทำให้ตัวรถมีน้ำหนักเบา ที่สำคัญตามหลักของอากาศพลศาสตร์ (aerodynamics) วัสดุดังกล่าวจะช่วยให้ตัวรถสามารถแหวกว่ายในอากาศได้เร็วมากยิ่งขึ้นด้วย

 

ในทุกปี F1 จะเริ่มฤดูกาลในช่วงเดือนมีนาคมและจบลงที่เดือนธันวาคมของทุกปี อย่างในปี 2024 นี้  F1 เริ่มสนามแรกที่ประเทศบาห์เรน เมื่อวันที่ 2 มีนาคม ที่ผ่านมา และจะสิ้นสุดฤดูกาลที่เมืองอาบูดาบี สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ในวันที่ 8 ธันวาคม 2024 โดยปัจจุบัน (วันที่ 23 พฤษภาคม 2024) ทำการแข่งขันไปแล้วทั้งหมด 7 สนาม และจะแข่งสนามถัดไปในวันที่ 26 พฤภาคม 2024 ที่จะถึงนี้ที่ประเทศโมนาโก

 

F1 F2 F3 F4 FE แตกต่างกันอย่างไร?

แท้จริงแล้วการแข่งขันรถฟอมูล่ายังมี F อื่นๆ อีกเช่นเดียวกัน ตั้งแต่ F2, F3, และ F4 ซึ่งแต่ละสูตรมีความแตกต่างกัน โดยฟอร์มูลาจะเป็นการแข่งขันแบบขั้นบันไดไต่ขึ้นไปเรื่อยๆ ตลอดจนความแตกต่างในเรื่องของเครื่องยนต์และตัวรถ เริ่มต้นที่ F4 เป็นก้าวแรกของการแข่งรถแบบที่นั่งเดี่ยว ถึงอย่างนั้นตัวรถจะถูกออกแบบมาสำหรับผู้ที่ไม่เคยขับขี่รถสูตรมาก่อน ทำให้มีความปลอดภัยในการแข่งขันสูงที่สุดในบรรดารถสูตรรุ่นอื่นๆ อย่างไรก็ตาม F4 จะเปิดรับเฉพาะผู้เข้าแข่งขันอายุตั้งแต่ 15-19 ปี ลงแข่งเพียงเท่านั้น จุดประสงค์หลักเพื่อเตรียมความพร้อมและพัฒนาเยาวชนให้ก้าวเข้าสู่การแข่งขันรถฟอร์มูลาระดับนานาชาติต่อไป

เมื่อสั่งสมประสบการณ์มาได้สักระยะหนึ่ง นักแข่งฟอมูล่าก็จะไต่ขึ้นสู่ระดับ F3 ซึ่งเป็นระดับที่นักแข่งจะเริ่มมีทักษะและเทคนิค ตลอดจนได้รับโอกาสในการแข่งขันระดับนานาชาติ ทั้งนี้เครื่องยนต์ที่ใช้แข่งจะต้องเป็นเครื่องยนต์จากการผลิตของค่ายรถต่างๆ และจะต้องถูกปิดเครื่องยนต์โดยผู้จัดการแข่งขัน ทำให้ผู้เข้าแข่งขันหรือทีมงานไม่สามารถปรับแต่งหรือต่อเติมเครื่องยนต์ใดๆ ได้

ถัดมา F2 ขั้นสุดท้ายก่อนจะพานักแข่งทุกคนขึ้นสู่ F1 ในระดับนี้นอกจากนักแข่งจะได้พัฒนาฝีมือและทักษะของตัวเองด้วยแล้วนั้น จะยังได้มีประสบการณ์ร่วมอย่างใกล้ชิดกับนักแข่ง F1 ด้วยเช่นกัน โดยตัวรถของสูตร 2 จะเริ่มมีประสิทธิภาพและสมรรถนะเทียบเคียงกับรถสูตร 1 มากที่สุด ตลอดจนการแข่งขันที่สูงและเข้มข้นกว่า เนื่องจากนักแข่งทุกคนในระดับนี้จำเป็นต้องแสดงศักยภาพออกมาให้เต็มที่ที่สุดเพื่อช่วงชิงเก้าอี้ที่จำกัดของระดับ F1 อย่างไรก็ดีในระดับนี้ผู้เข้าแข่งขันอาจมีโอกาสที่จะได้พิสูจน์ตัวตนและความสามารถให้ต้นสังกัดได้เห็นเพื่อถูกคัดเลือกต่อไปในอนาคต ซึ่งในปัจจุบันมีนักแข่งหลายคนในระดับ F2 ที่สามารถแสดงให้เห็นได้ถึงฝีมือและทักษะอันน่าทึ่ง ตัวอย่างเช่น โอลิเวอร์ แบร์แมน นักแข่ง F2 ชาวอังกฤษ ที่ได้แสดงความสามารถระดับ ด้วยการรับหน้าที่เข้าแข่งขันแทน คาร์ลอส ไซนส์ จูเนียร์ นักแข่งจากทีมเฟอร์รารี ที่ต้องผ่าไส้ติ่งกะทันหันในการแข่งขันสนามที่ 2 ของฤดูกาล 2024 ที่ประเทศซาอุดีอาระเบีย ทำให้เราเห็นถึงความพร้อมของนักแข่งหลายคนที่พร้อมจะเข้าสู่สนาม F1 อย่างเต็มตัวแล้ว

ท้ายที่สุด FE หรือ ฟอมูล่า E คือการแข่งขันรถสูตร ที่ตัวรถจะขับเคลื่อนด้วยพลังงานไฟฟ้า 100% โดยการแข่งขันจัดขึ้นโดย FIA เช่นเดียวกันกับการแข่งขันรถสูตรอื่นๆ ทั้งนี้ FE มีเป้าหมายที่แน่วแน่และชัดเจนต่อการรักษาสิ่งแวดล้อม พร้อมกับพัฒนารถแข่งพลังงานไฟฟ้าที่มีประสิทธิภาพ รถสูตรดังกล่าวเริ่มแข่งขันครั้งแรกที่กรุงปักกิ่ง ประเทศจีน เมื่อปี 2014 ที่ผ่านมา

 

การแข่งขัน F1 จะสามารถเพิ่มเม็ดเงินเข้าไทยได้จริงหรือไม่? 

หนึ่งในนโยบายที่สำคัญของ เศรษฐา ทวีสิน คือการเป็นเจ้าภาพในการจัดงานระดับโลก เพื่อคาดหวังให้งานเหล่านั้นเป็นงานที่สามารถกระตุ้นเศรษฐกิจ สร้างรายได้ให้กับคนไทย ตลอดจนสร้างภาพลักษณ์ที่ดีของไทยเผยแพร่สู่สายตาชาวต่างชาติ ด้วยเหตุนี้เองทำให้ F1 กลายเป็นหนึ่งในตัวเลือกที่สำคัญ ที่สามารถตอบโจทย์และความคาดหวังดังกล่าวได้

จากการประมานการโดยรัฐบาล การแข่งขัน F1 นั้นจะสามารถดึงดูนักท่องเที่ยวเข้าประเทศได้มากถึง 300,000 คน ตลอดจนสร้างรายได้ให้ประเทศกว่า 12,000 ล้านบาท ซึ่งนำไปสู่การจัดเก็บรายได้เข้าสู่ระบบภาษีได้ถึง 280 ล้านบาทเลยทีเดียว นอกจากนี้ ยังประมาณการได้ว่าหากประเทศไทยสามารถจัด F1 ได้จริง จะทำให้เกิดการจ้างงานได้ถึง 6,000 กว่าตำแหน่ง 

อย่างไรก็ตามตัวเลขดังกล่าวอาจเป็นไปตามที่ทางรัฐบาลคาดหวังได้หรือไม่นั้น อาจต้องพิจารณาถึงปัจจัยต่างๆ ที่มีส่วนเกี่ยวข้องด้วย ไม่ว่าจะเป็น สถานที่ ความนิยมของกีฬาในพื้นที่ โครงสร้างพื้นฐานของพื้นที่ที่จัดการแข่งขัน และข้อกำหนดเฉพาะของข้อตกลงการเป็นเจ้าภาพ

ถึงอย่างนั้นการเป็นเจ้าภาพในการแข่งขันกีฬา F1 ในหลายประเทศ ก็สามารถสร้างรายได้และเม็ดเงินจำนวนมากเข้าประเทศได้อย่างมหาศาล โดยเฉพาะอย่างยิ่ง รายได้จากการท่องเที่ยว การใช้จ่ายของทีมงานและนักแข่ง สำนักสื่อที่เดินทางมาทำข่าว ณ สถานที่จัดงาน

ทั้งนี้ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจที่จะได้รับจากการจัด F1 นั้น ต้องแลกมากับการลงทุนจำนวนมหาศาลเช่นกัน เนื่องจาก ประเทศเจ้าภาพจำเป็นต้องเตรียมความพร้อมเพื่อรองรับการเข้ามาของนักท่องเที่ยว ตลอดจนความพร้อมของสนามแข่ง ที่ต้องมีทั้งอัฒจันทร์ พื้นสนามที่ได้มาตรฐาน และการปรับปรุงสาธารณูปโภคบางประการ

นอกจากค่าเตรียมการต่างๆ แล้ว ยังมีค่าสัญญาที่จะมีราคาแตกต่างกันออกไปขึ้นอยู่กับเงื่อนไขเฉพาะสัญญาด้วยเช่นกัน โดยจะน้อยที่สุดประมาณ 20 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (ประมาณ 740 ล้านบาท) และมากสุดถึง 50 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (ประมาณ 1,800 ล้านบาท) 

มีหลายเมืองทั่วโลกที่ได้รับผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจจากการจัด F1 ตัวอย่างประเทศใกล้บ้าน เช่น Singapore Grand Prix หากย้อนกลับไปตั้งแต่ปี 2008 ถึง 2018 การจัดการแข่งขัน F1 สามารถดึงนักท่องเที่ยวเข้าประเทศสิงคโปร์ได้มากถึง 450,000 คน และสามารถสร้างรายได้ให้กับเศรษฐกิจในท้องถิ่นได้มากถึง 1.4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ หรืออย่าง Mexican Grand Prix ที่จะจัดขึ้นในทุกๆ ปี สามารถเพิ่มยอดเข้าพักในโรงแรมมากขึ้นถึง 12% ต่อปี ในช่วงสุดสัปดาห์ก่อนการแข่งขันด้วย ที่สำคัญยังได้รับรายได้จากการจับจ่ายของนักท่องเที่ยว 1,730 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อคนช่วงสุดสัปดาห์ก่อนการแข่งขัน

แต่ถึงอย่างนั้นยังมีอีกหลายประเทศที่ไม่ได้รับรายได้เพิ่มอย่างที่คาดหวังไว้ ตัวอย่างเช่น Indian Grand Prix ปี 2013 ขาดทุนไปประมาณ 24 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ สาเหตุหลักมาจากปัญหาต้นทุนการดำเนินงาน ระบบการขนส่ง และปัญหาด้านการจัดเก็บภาษี หรืออย่าง Korean Grand Prix ที่ขาดทุนไปประมาณ 37 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สาเหตุมาจากค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานที่ค่อนข้างสูงและความนิยมในกีฬา F1 ที่ลดลงจนไม่สามารถขายตั๋วได้มากพอ

จากตัวอย่างดังกล่าวพิสูจน์ให้เห็นว่า การจัดการแข่งขัน F1 อาจไม่ได้การันตีถึงการสร้างเม็ดเงินเข้าประเทศเพียงอย่างเดียว ทว่ายังมีประเทศที่สูญเสียเงินจำนวนมากจากการจัด F1 เช่นเดียวกัน อย่างไรก็ตาม การจัดแข่งขัน F1 จึงเปรียบได้กับ ‘ดาบสองคม’ ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยตามที่กล่าวไป

นับเป็นอีกหนึ่งความท้าทายและโจทย์ใหญ่ของรัฐบาลชุดนี้พอสมควร สำหรับการลงทุนในการเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขัน F1 ในปี 2027 คงเป็นที่น่าจับตามองว่ารัฐบาลไทยจะมีการเตรียมการอย่างไร และจะสามารถทำให้ไทยผ่านการพิจารณาจากทาง F1 ได้หรือไม่ คงต้องติดตามกันต่อไป 

 

ข้อมูลอ้างอิง

• Media. (2024, April 21). What is Formula 1?. Chronicle. https://f1chronicle.com/what-is-formula-1/
• Formula 1. (n.d.). Everything you need to know about F1 – Drivers, teams, cars, circuits and more. Formula 1. https://www.formula1.com/en/latest/article/drivers-teams-cars-circuits-and-more-everything-you-need-to-know-about.7iQfL3Rivf1comzdqV5jwc
• Pavlović, S. (2023, August 1). How much money can F1 bring to the race city organizer?. AS USA. https://en.as.com/racing/how-much-money-can-f1-bring-to-the-race-city-organizer-n/
• Mehta, S. (n.d.). Is Hosting an F1 Race Financially Feasible?. Michigan Journal of Economics. https://sites.lsa.umich.edu/mje/2024/04/29/is-hosting-an-f1-race-financially-feasible/
• Nation STORY. (23 เมษายน 2567). ไทยมีลุ้นจัด F1 ในปี 2027 คาดดึงนักท่องเที่ยว เม็ดเงินเข้าประเทศได้มหาศาล. Nation STORY. https://www.nationtv.tv/politic/378942933