สืบสวนความจริง : ป.ป.ช.ถอนหมุดทุจริตเสาไฟโซลาเซลส์ อบจ.ชัยนาท 99 ล้าน

สำนักงาน ป.ป.ช.พบพฤติการณ์ความเสี่ยงการทุจริตในกระบวนการจัดซื้อจัดจ้างสาธารณูปโภคพื้นฐาน โครงการจัดซื้อโคมไฟถนนพลังงานแสงอาทิตย์ ขององค์การบริหารส่วนจังหวัดชัยนาท ติดตั้งบริเวณถนนทางหลวงท้องถิ่น ขององค์การบริหารส่วนจังหวัดชัยนาท ในพื้นที่ตำบลชัยนาท อำเภอเมืองชัยนาท และตำบลดอนกำ อำเภอสรรคบุรี งบประมาณร่วม 100 ล้านบาท

ชมรม STRONG-จิตพอเพียงต้านทุจริตจังหวัดชัยนาท ได้รับเรื่องร้องเรียนจากชาวบ้านว่า อบจ.นำเสาไฟโซลาเซลส์มาติดตั้งบริเวณถนนหน้าวัดสนามชัย ต.ดอนกำ อ.สรรคบุรี คู่กับเสาไฟฟ้าแบบสายปกติ บนถนนเส้นเดียวกัน ทำให้ซ้ำซ้อนกับเสาไฟฟ้าที่มีอยู่เดิม แทนที่การติดตั้งเสาไฟโซล่าเซลล์ ควรนำไปติดในพื้นที่ที่การไฟฟ้าเข้าไม่ถึง หรือการลากสายไฟฟ้าเข้าไปไม่คุ้มค่างบประมาณการลงทุน นอกจากนี้ ไฟฟ้าโซลาเซลส์บางจุดชำรุด แสงไฟไม่สว่าง แต่ขาดการซ่อมแซม บำรุงรักษา

องค์การบริหารส่วนจังหวัดชัยนาทได้จัดทำโครงการจัดซื้อโคมไฟถนนพลังงานแสงอาทิตย์แบบประกอบในชุดเดียวกัน ติดตั้งเสาไฟฟ้าโซล่าเซลส์นวัตกรรมไทย ในปีงบประมาณ 2563โดยดำเนินการจัดซื้อจัดจ้างด้วยวิธีเฉพาะเจาะจง และใช้บัญชีนวัตกรรมไทย สำนักงบประมาณ ฉบับเพิ่มเติม พฤษภาคม 2562 ด้านไฟฟ้าอิเล็กทรอนิกส์และโทรคมนาคม รหัส 17010014 เป็นราคากลาง ในราคาชุดละ 70,000 บาท จัดซื้อทั้งหมด 1,427 ชุด เป็นเงินทั้งสิ้น 99,890,000 บาท

สำนักส่งเสริมและบูรณาการการมีส่วนร่วมต้านทุจริต (สสร.) รับข้อมูลประเด็นความเสี่ยงการทุจริต จากสำนักงาน ป.ป.ช.ประจำจังหวัดชัยนาท และชมรม STRONG - จิตพอเพียงต้านทุจริตจังหวัดชัยนาท ในโครงการจัดซื้อจัดจ้าง สาธารณูปโภคพื้นฐาน โคมไฟถนนพลังงานแสงอาทิตย์แบบประกอบในชุดเดียวกัน (All In One Solar Street Light) เป็นแบบเสากิ่งเดี่ยว

สำหรับพฤติการณ์ความเสี่ยงต่อการทุจริต มีข้อสังเกต ดังนี้

การจัดซื้อจัดจ้างเสาไฟฟ้าที่มีราคาสูง เกินความจำเป็น หากเปรียบเทียบราคาเสาไหฟ้า 3 แบบ คือ

1. เสาไฟแบบสายปกติ ราคาต้นละประมาณ 13,500 บาท
2. โคมไฟส่องสว่างพลังงานแสงอาทิตย์แบบธรรมดา ราคาชุดละประมาณ 37,000 บาท
3. เสาไฟโซล่าเซลล์แบบนวัตกรรมไทย ราคาชุดละประมาณ 70,000 บาท

จะเห็นได้ว่ามีราคาของเสาไฟฟ้าทั้งสามแบบ มีราคาแตกต่างกันมาก แต่องค์การบริหารส่วนจังหวัดชัยนาท เลือกจะดำเนินการจัดซื้อเสาไฟโซล่าเซลล์แบบนวัตกรรมไทยที่มีราคาสูงเป็นจำนวนมาก แทนการติดตั้งเสาไฟฟ้าที่มีราคาต่ำกว่า อาจแสดงถึงการใช้งบประมาณเกินความจำเป็น ไม่เกิดความคุ้มค่า

ถนนเส้นนี้ มีแนวจ่ายไฟของการไฟฟ้าอยู่แล้ว สามารถซื้อโคมไฟราคาหลักพัน มาติดตั้งตามเสาไฟฟ้าได้โดยไม่จำเป็นต้อง ตั้งเสาไฟโซล่าเซลในราคาต้นละ 7 หมื่นบาท ซึ่งมองว่าเป็นการซ้ำซ้อน และไม่คุ้มค่ากับประมาณ

ลักษณะผูกขาดทางการตลาดอันเนื่องมาจาก มติคณะรัฐมนตรี 22 กันยายน 2558 มอบให้กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โดยสำนักพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ หรือ สวทช.เป็นหน่วยตรวจสอบคุณสมบัติของผลิตภัณฑ์และบริการนวัตกรรมที่ขอขึ้นทะเบียนบัญชีนวัตกรรมไทย และมอบหมายให้สำนักงบประมาณ เป็นหน่วยตรวจสอบราคาของผลิตภัณฑ์และบริการนวัตกรรมที่ผ่านการตรวจสอบคุณสมบัติจาก สวทช. รวมทั้งจัดทำและประกาศบัญชีนวัตกรรมไทย

กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นมีหนังสือแจ้งให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สามารถนำบัญชีนวัตกรรมไทยไปใช้ เพื่อส่งเสริมผู้ประกอบการไทยในการคิดค้นนวัตกรรมใหม่ๆ และเป็นการประชาสัมพันธ์องค์กร หรือสร้างความสวยงาม แหล่งท่องเที่ยวดึงดูดความสนใจผู้คน และนักท่องเที่ยว หรือรูปเอกลักษณ์ของแต่ละพื้นที่ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เทศบาล อบต. และ อบจ.

สำหรับสินค้าด้านไฟฟ้าอิเล็กทรอนิกส์และโทรคมนาคม โคมไฟถนนพลังงานแสงอาทิตย์แบบประกอบในชุดเดียวกัน (All In One Solar Street Light) แบบเสากิ่งเดี่ยว มีบริษัทที่ได้รับการขึ้นทะเบียนนวัตกรรมไทย สำนักงบประมาณ เพียงแค่ 3 ราย ได้แก่

• (1) บริษัท เลคิเซ่ ไลท์ติ้ง จำกัด
• (2) บริษัท โซดิแอคท์ คอร์ปอเรชั่น จำกัด
• (3) บริษัท ธรรมศักดิ์ จำกัด

ทำให้มีลักษณะการผูกขาดทางการตลาด

เมื่อตรวจสอบจากระบบ ข้อมูลการใช้จ่ายภาครัฐภาษีไปไหน พบว่า ตั้งแต่ปีงบประมาณ 2562 - 2565 บริษัท โซดิแอคท์ คอร์ปอเรชั่น จำกัด รับโครงการติดตั้งโคมฟถนนพลังงานแสงอาทิตย์แบบประกอบในชุดเดียวกัน (All in One Solar Street Light) แบบเสากิ่งเดี่ยว มาแล้วจำนวน 60 โครงการ ใน 20 จังหวัด ได้งบประมาณไปมากกว่า 1,252 ล้านบาท