Hangover เมาค้างทุกครั้งหลังปาร์ตี้มีสาเหตุ!!

เคาท์ดาวน์คืนข้ามปีเป็นเรื่องปกติ แต่ถ้าเมาค้างข้ามปีไม่ดีแน่ เพราะทั้งปวดตัว คลื่นไส้ ตัวสั่น ที่เป็นแบบนั้นเพราะแอลกอฮอล์ที่ดื่มเข้าไป สำหรับ "แอลกอฮอล์" มีชื่อทางเคมีว่า Ethanol หรือ Ethyl Alcohol จัดเป็นสารกดประสาทชนิดหนึ่ง เมื่อดื่มไปแล้วร่างกายเราจะทำทุกวิถีทางที่จะกำจัดออกไป ผลกระทบที่เกิดขึ้นอาจไม่ใช่แค่รอตับกำจัดแค่นั้น แต่ระหว่างที่รอ แอลกอฮอล์ที่ดื่มเข้าไปจะส่งผลมากมายต่อร่างกาย

เกิดอะไรขึ้นกับร่างกายเมื่อเราดื่มแอลกอฮอล์

เมื่อแอลกอฮอล์เดินทางไปยังกระเพาะอาหารและลำไส้เล็ก เพื่อดูดซึมเข้าสู่ระบบไหลเวียนเลือด ตับอ่อนจะหลั่งฮอร์โมนอินซูลินออกมา หากว่าเราปล่อยให้ท้องว่าง ระดับน้ำตาลในเลือดจะน้อยอยู่แล้วเป็นทุนเดิม ยิ่งเราเผลอดื่มแอลกฮอล์เข้าไปทีละมากๆ ก็จะยิ่งถูกฮอร์โมนอินซูลินออกมาขโมยน้ำตาลในเลือดให้ต่ำลง จึงเกิดอาการคล้ายน้ำตาลตก และจะเริ่มมีอาการมึนๆ งงๆ ตามมา และมึนเมาได้ไวกว่าคนที่รองท้องมาด้วยอาหาร หรือทานของแกล้มไปด้วย

เมื่อแอลกอฮอล์ไหลวนในกระแสเลือดแล้วจะเดินทางไปยังสมอง โดยจะถูกซึมซับเข้าสู่สมองหลายส่วน เช่น

• สมองส่วนหน้า (Frontal lobe) มีทำหน้าที่ควบคุมการตัดสินใจ อารมณ์ ความคิด สติปัญญา บุคลิกภาพ หากดื่มมากไป จะทำให้เราขาดความยับยั้งชั่งใจ ตัดสินใจผิดพลาด บุคลิกภาพที่ผิดปกติอาจเผยออกมา (เช่น จากสาวเรียบร้อยก็อาจจะเต้นคึกคักแบบที่เราไม่เคยเห็นมาก่อนได้) สำหรับผู้ที่ติดแอลกอฮอล์ เมื่อสมองส่วนนี้ถูกทำลาย จะทำให้การเรียนรู้ การเข้าสังคมผิดปกติได้

• สมองส่วนความจำ (Hippocampus) เป็นหน่วยเก็บความทรงจำที่ดราม่าทั้งหลายของเรา และความทรงจำปกติ หากแอลกอฮอล์ซึมเข้าไปถึงส่วนนี้ เราจะเริ่มจำสิ่งต่างๆ ในวันนั้นได้เลือนราง บางครั้งความทรงจำที่เก็บซ่อนไว้ ก็เผยออกมาให้ต้องร้องไห้ฟูมฟายคุมสติไม่ได้ ใครที่บอกว่ากินเหล้าแล้วจะลืมเรื่องบางอย่างได้ อาจไม่ใช่เสมอไป สำหรับผู้ที่ติดแอลกอฮอล์ เมื่อสมองส่วนนี้ถูกทำลาย จะทำให้เป็นโรคความจำเสื่อม การเรียนรู้ผิดปกติ ดังนั้นในช่วงก่อนสอบจึงไม่แนะนำให้ไปดื่ม
• สมองส่วนไฮโปทาลามัส (Hypothalamus) สมองส่วนนี้ช่วยควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย ความดันโลหิต อัตราการเต้นของหัวใจ ความหิว ความอิ่ม การนอนหลับ หากสมองส่วนนี้ถูกซึมซับด้วยแอลกฮอล์จะทำให้ หิวง่าย กระหายน้ำ การเต้นของหัวใจ ความดันโลหิตจะผิดปกติแปรปรวน และคุณภาพการนอนผิดปกติ
• สมองส่วนซีรีเบลลัม (Cerebellum) ควบคุมการทรงตัวของร่างกาย เมื่อดื่มเข้าไปมากๆ ก็จะเริ่มเดินไม่ตรง เดินไปชนคนนั้น คนนี้ บางคนอาจทำแก้วที่ถืออยู่หล่นได้ ผู้ที่ติดแอลกอฮอล์จึงมีปัญหาเรื่องการทรงตัวด้วย
• ก้านสมอง (Brain Stem) คอยควบคุมการส่งถ่ายข้อมูลจากสมองไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกาย เมื่อดื่มในปริมาณมาก จะทำให้การรับรู้และตอบสนองต่อสิ่งต่างๆ ช้าลง  
• ก้านสมองส่วนท้าย หรือ เมดัลลา (medulla oblongata) มีหน้าที่เหนืออำนาจจิตใจเกี่ยวกับการควบคุม การอาเจียน การหายใจ อัตราการเต้นของหัวใจ และความดันเลือด หากดื่มมากไป จะทำให้คลื่นไส้ได้ง่าย และถ้าดื่มมากเกินที่ร่างกายจะรับไหว จะทำให้หมดสติ ช็อค หยุดหายใจ และเสียชีวิตได้

Hang Over อาการเมาค้างเกิดขึ้นได้อย่างไร

เมื่อแอลกอฮอล์เข้าสู่ร่างกายแล้ว จะเปลี่ยนไปอยู่ในรูปของ อะซิตัล แอลดีไฮด์ (Acetal aldehyde)  โดยเอนไซม์ alcohol dehydrogenase  แต่ อะซิตัล แอลดีไฮด์  มีพิษต่อเซลล์ร่างกาย ร่างกายจึงมีเอนไซม์ Acetal dehydrogenase มาเปลี่ยนให้เป็น สารอะซีเตต ( Acetate) ที่ไม่มีพิษ และ ร่างกายสามารถนำไปใช้เป็นพลังงาน ได้ แต่ในร่างกายคนเราบางคน ผลิตเอนไซม์ Acetal dehydrogenase ได้ในปริมาณที่จำกัด จึงเกิดการสะสมของ Acetal aldehyde ซึ่งเป็นพิษต่อเซลล์ ทำให้ระบบประสาทและสมอง ระบบการย่อยและระบบการดูดซึมอาหาร การนอนหลับ ผิดปกติได้

เตรียมตัวอย่างไรไม่ให้แฮงค์

ก่อนไปปาร์ตี้สิ่งที่สำคัญคือการเตรียมตัวไม่ให้แฮงค์ ใครรู้ตัวว่าแฮงค์บ่อยสามารถลองทำตามเทคนิคเหล่านี้ได้เลย

• อย่าปล่อยให้ท้องว่างก่อนไปดริ้งก์ หาข้าวหรืออาหารเบาๆ รองท้องไปสักหน่อย เพราะถ้าท้องว่าง เราจะเมาง่ายและน้ำตาลในกระแสเลือดตกวูบได้ หากไม่ได้รองท้องไป ควรสั่งกลับแกล้มเพื่อให้มีอะไรตกถึงท้องบ้าง
• อย่าดื่มแอลกอฮอล์ทีละมากๆ หรือเข้มข้นมากจนเกินไป แนะนำให้ผสมกับเครื่องดื่มหรือ มิกเซอร์ และค่อยๆ ดื่ม
• ดื่มน้ำตาม 1-2 แก้ว ทุกชั่วโมงเพื่อไม่ให้ระดับแอลกฮอล์ในเลือดเข้มข้นจนเกินไป และทดแทนน้ำที่เสียไปกับปัสสาวะ ระหว่างดื่มแอลกอฮอล์
• การทานวิตามินรวมหรือกรดอะมิโนแอล-ซีสเทอีน (L-Cysteine) ก่อนไปดริ้ง อาจช่วยลดการอักเสบของตับ จากการที่เซลล์ตับถูกแอลกอฮอล์ทำร้ายได้

การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป นอกจากส่งผลกระทบต่อสมองแล้ว ยังผลต่อตับ เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดไขมันสะสมที่ตับ (fatty liver) รวมทั้งเพิ่มโอกาสให้สารพิษที่ร่างกายได้รับมาสะสมในตับ หากดื่มบ่อยๆ อาจนำไปสู่ตับอักเสบ พังผืดที่ตับ ในที่สุด ก็จะกลายเป็นตับแข็ง ดังนั้น สุขภาพที่ดี เรากำหนดได้เอง จากการดื่มอย่างมีสติและพอประมาณ

7 วิธีลดอาการ “เมาค้าง” ช่วยสร่างเมาอย่างถูกวิธี

1 ดื่มเพื่อถอน ไม่ใช่วิธีที่ถูก

วิธีการแก้เมาค้างด้วยการดื่มเพิ่มเข้าไปอีกแก้วสองแก้วในต่างชาติก็มีให้เห็น แต่จะบอกว่าเป็นวิธีที่ไม่ถูกต้อง สำหรับฝรั่งจะมีสำนวนที่เรียกการดื่มเพื่อถอนฤทธิ์แอลกอฮอล์ว่า “Hair of the dog” ที่หมายถึงการไปดึงขนสุนัขที่เข้ามากัดเรา หากเราดึงขนมันไปเรื่อยๆ มันก็จะหันไปสนใจขนของมันมากกว่าที่จะเข้ามากัดเราไปเรื่อยๆ เหมือนเราดื่มไปเรื่อยๆ จนระดับแอลกอฮอล์ในเลือดไม่เคยลดลง แต่สุดท้ายแล้วหากเราหยุดดื่ม ฤทธิ์ของแอลกอฮอล์ก็มาทำให้เราเมาค้างได้อยู่ดี เหมือนเมื่อไรก็ตามที่เราหยุดถอนขนสุนัข สุนัขก็จะเข้ามาแว้งกัดเราได้อยู่วันยันค่ำ ดังนั้น วิธีนี้จึงไม่เหมาะสม และไม่แนะนำให้ทำโดยเด็ดขาด

2 ดื่มน้ำหรือเครื่องดื่มอื่นให้มาก

หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ แต่ควรหันไปดื่มเครื่องดื่มอื่นๆ ที่มีน้ำเป็นส่วนประกอบ เพราะแอลกอฮอล์ทำให้ร่างกายของเราขาดน้ำ บวกกับที่ทำให้เราปัสสาวะบ่อยๆ ยิ่งใครที่มีอาการท้องเสีย หรือคลื่นไส้อาเจียน ยิ่งต้องควรดื่มน้ำ สามารถดื่มเพียง 1-2 แก้วเพื่อเพิ่มความสดชื่น เพิ่มน้ำให้กับร่างกาย

3 กินคาร์โบไฮเดรต

การดื่มแอลกอฮอล์อาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลง อาการปวดศีรษะ หรืออ่อนเพลียอาจมาจากการที่สมองทำงานโดยมีพลังงานจากน้ำตาลไม่มากพอ ดังนั้น การกินคาร์โบไฮเดรตเพิ่มเข้าไปในร่างกายจะช่วยลดอาการเมาค้างได้ นอกจากนี้ นักดื่มหลายคนมักลืมที่จะทานอาหารให้เพียงพอ สนใจแต่การดื่มแอลกอฮอล์ ดังนั้น การทานคาร์โบไฮเดรตเป็นการเริ่มให้ร่างกายได้รับพลังงานในการใช้ชีวิตตามปกติอีกครั้ง

 4 หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์สีเข้ม

เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่มีสีอ่อน หรือไม่มีสี เช่น วอดก้า หรือเหล้าจิน ทำให้เกิดอาการเมาค้างได้น้อยว่าเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่มีสีเข้มๆ เช่น ไวน์  วิสกี้ หรือเตกีล่า แอลกอฮอล์ในเครื่องดื่มจะมาในรูปแบบของเอธานอล แต่เครื่องดื่มที่มีสีเข้มจะมีส่วนผสมทางเคมีอื่นๆ เพิ่มเข้าไปด้วย รวมถึงเมธานอล ซึ่งทำปฏิกิริยากับร่างกายได้รุนแรงกว่า

5 กินยาแก้ปวด แต่ไม่ใช่พาราเซตามอล

หากมีอาการปวดศีรษะ สามารถทานยาแก้ปวดได้ โดยแนะนำให้เลือกทานยาตระกูลแอสไพริน ไอบูเฟน และยา NSAIDs อื่นๆ แต่ควรทานยาหลังทานอาหารเพราะอาจทำให้กระเพาะอาหาร (ที่แอลกอฮอล์เข้าไปทำให้ระคายเคืองอยู่แล้ว) ยิ่งระคายเคืองหนักไปกว่าเดิม นอกจากนี้อย่าเลือกทานยาแก้ปวดประเภทพาราเซตามอล หรืออะเซตามีโนเฟน เพราะอาจเข้าไปทำปฏิกิริยากับแอลกอฮอล์ที่ตกค้างอยู่ในร่างกาย จนกลายเป็นพิษต่อตับได้

6 ดื่มชา หรือกาแฟ

แม้ว่าคาเฟอีนจะไม่ไดมีฤทธิ์ในการเยียวยาร่างกายจากอาการเมาค้างโดยตรง แต่อาจช่วยลดอาการมึนงง วิงเวียนศีรษะจากอาการแฮงค์ได้บ้าง แต่อย่าลืมดื่มน้ำเปล่าด้วย เพราะกาแฟอาจทำให้คุณปัสสาวะมากขึ้น (ในขณะที่ตอนดื่ม แอลกอฮอล์ก็ทำให้คุณปัสสาวะบ่อยมากกว่าเดิมอยู่แล้ว)

7 กินวิตามินบี 6

มีการศึกษาเมื่อ 30 ปีที่แล้วรายงานว่า คนที่ดื่มแอลกอฮอล์จะมีอาการเมาค้างน้อยลง หากก่อนดื่ม ระหว่างดื่ม และหลังดื่ม (ก่อนที่จะเมา) ได้ทานวิตามินบี 6 ราวๆ 1,200 มิลลิกรัม แม้ว่าจะเป็นเพียงรายงานสั้นๆ และไม่ได้มีการตีพิมพ์ซ้ำ แต่ใครจะลองวิธีนี้ก็ไม่เสียหายอะไร

ดังนั้น การดื่มแต่พองาม พอมึน พอตัว นอกจากจะช่วยให้เรายังพอมีสติอยู่ได้ ยังช่วยชีวิตสมองในหลายๆ ส่วนด้วย สำหรับอาการเมาค้างนั้นจะมีอาการคือ ปวดศีรษะและกล้ามเนื้อตามร่างกาย กระหายน้ำ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง นอนหลับไม่สนิท ไม่มีสมาธิ  ชีพจรเต้นเร็ว หากเกิดอาการเมาค้างที่รุนแรงมากจนไม่สามารถลุกขึ้นมาทำงานหรือทำกิจวัตรประจำวันได้ อาจเป็นสัญญาณของภาวะแอลกอฮอล์เป็นพิษ ซึ่งถือว่าอันตรายต่อชีวิต ต้องรีบมาโรงพยาบาลเพื่อรับการรักษาอย่างเร่งด่วน

อย่างไรก็ตาม หากให้แนะนำโดยตรงแล้วคงจะแนะนำให้งดการดื่มแอลกอฮอล์เสียมากกว่า เพราะการดื่มแอลกอฮอล์นอกจากจะทำร้ายร่างกายช้าๆ อย่างไม่รู้ตัว และเป็นสาเหตุของโรคภัยไข้เจ็บอันตรายมากมายแล้ว ยังเป็นสาเหตุอันดับต้นๆ ของอุบัติเหตุ และอาชญากรรมอีกด้วย แต่หากจำเป็นต้องดื่ม ขอให้ดื่มอย่างระมัดระวัง ดื่มอย่างมีสติ คิดถึงตัวเอง คิดถึงคนที่คุณรักเอาไว้ รู้ขอบเขตของตัวเองว่าเท่าไรควรพอ ให้เพื่อนช่วยดูแลยามเมาไม่มีสติ และที่สำคัญที่สุดคือ เมาแล้วต้องไม่ขับเด็ดขาด